Geçtiğimiz hafta sonu bu haberi duymamış olmanız imkansız: Her hamlesiyle sanat dünyasında şaşkınlık yaratmaya devam eden, gizli kimliğine rağmen eserleri milyonlara alıcı bulan, büyük ölçekli projeleriyle aktivizm ve sanat adına etkileyici izler bırakan Banksy, bu kez kendini imha eden eser ile gündeme oturdu.

Sanatçının 2006’da yaptığı Balonlu Kız‘ın bir baskısı, Londra’daki müzayedede 1 milyon sterline alıcı bulduktan dakikalar sonra, çerçevesi içine gizlenmiş kağıt öğütücünün çalışmaya başlamasıyla kendini imha etti! Sanatçı, dün ise Instagram hesabına yükleyip sonradan sildiği bir videoda çerçeveyi nasıl tasarladığını ve tüm bu gösteriyi nasıl planladığını anlattı.

Milyonların çöpe gittiğini düşünüp şoka uğramış olabilirsiniz ama belli ki sanat piyasası öyle çalışmıyor… Kısa sürede tüm dünyanın gündemine oturan bu olay – ya da gösteri – eserin değerini muhtemelen katbekat arttırdı. Bu tuhaf durum da Banksy’nin daima eleştirdiği (fakat bir yandan da parçası olduğu ve ona hizmet ettiği için kendisinin de eleştirildiği) sanat piyasasının dengelerini, kurallarını ve saçmalıklarını sorgulamamıza bir bahane olsun.

Bu Banksy’nin tabiri caizse dünyayı trollediği ilk eylemi değil, belli ki sonuncusu da olmayacak, ama bu haberi alır almaz benim için Banksy’nin en iyi 5 işi arasına girdi bile… Tabii hemen diğer dördünü sizlerle paylaşmak, hatırlatmak istedim:

2004: Kraliçesiz Banknotlar

Sanatçı, 2004’teki Londra Karnavalı sırasında etrafa destelerce para saçmıştı. Bundaki tuhaflık nerede derseniz, tüm banknotların üzerinde Kraliçe II. Elizabeth’in değil, Prenses Diana’nın portresinin yer alıyor, “Bank of England” yerine “Banksy of England” yazıyor olmasıydı. Sahte banknotlar aylar sonra bile İngiltere’nin farklı köşelerinden çıkmış, gerçekten kullanmayı başaranlar bile olmuştu.

2013: Central Park’ta Ucuza Banksy

New York’u ziyaret etmiş olanlarınız bilir, özellikle Central Park‘ın ve MoMA’nın etrafındaki tezgahlarda birçok sanatçı kendi yaptığı baskıları, çizimleri, resimleri cüzi miktarlardan satmaya çalışır. İşte Banksy de bazı sanatçıların milyon dolarlara müzelerde sergilendiği, müzayedelerde astronomik fiyatlara alıcı bulduğu sanat piyasasının iki yüzlülüğünü göstermek için bir gün boyunca bu tezgahlardan birinde işlerini 60$’a satmıştı. (Daha doğrusu kendisini göstermediği için başkasına sattırmıştı.) İki elin parmaklarını geçmeyecek kadar az kişi (aslında yüz binlerce dolar değerindeki) orijinal Banksy baskılarını satın almış, kimse onların Banksy’e ait olduğunu düşünmemişti bile…

2015: Dismaland

Banksy’nin, dünyanın acımasızlığına ve dünyadaki tüm acılara rağmen gerçeklerde kaçmayı, yaptıkları harcamalarla ya da sürdürdükleri toz pembe yaşam tarzlarıyla dünyanın diğer yerlerinde olanları görmezden gelmeyi seçen insanlara ve bu insanların kaçışları üzerine kurulu düzene itirazı Dismaland ‘eğlence parkıyla’ olmuştu. Banksy’nin Disneyland’den esinlenerek İngiltere’de açtığı park korkunç imajlarla bezeli, ürkütücü atraksiyonlarla dolu.

İlginizi çekebilir: Irmak Özer’den “Hayat Bir Masal Değildir!: Banksy’nin Moral Bozan Parkı Dismaland”

2017: Dünyanın En Kötü Manzaralı Oteli

Banksy, geçtiğimiz yıl ise Batı Şeria’da İsrail ve Filistin’i ayıran sınıra İsrail tarafından dikilmiş duvarın dibinde, “Dünyanın en kötü manzaralı oteli” dediği The Walled Off Hotel‘i açtı.

http://www.banksy.co.uk

İlginizi çekebilir: “theMagger Spot: “Dünyanın En Kötü Manzaralı Odası”  Banksy’nin Otelinde”