Uzun zamandır viskiden söz edip duruyor, İrlandalılar kadar benim de viskinin The Irish Spirit‘le özdeşleşmiş bir parça olduğunu söyleyip duruyorum. İyi ve kapsamlı bir viski tadımı için her aklınıza estiğinde geçenlerde bahsettiğim, Dublin’deki Irish Whiskey Museum‘a gidemiyor olabilirsiniz ama bu keyifli ve viskiye dair bir şeyler öğrenebileceğiniz bir viski tadımı yapmanıza engel değil. Viski seven arkadaşlarınızla toplanıp, kendi viski tadımı deneyiminizi yaşayabilirsiniz. Nasıl mı?

Fotoğraf: Henry Fournier

Viski Tadımı: Başlamadan Önce

Viski tadımı öncesinde bilmeniz gereken birkaç önemli şey, yapmanız gereken birkaç ufak hazırlık var:

_Viski tadımı için ideal bardaklar, bu yazıdaki fotoğraflarda gördüğünüz gibi yukarıya doğru daralan, lale şeklindeki, ayaklı ya da ayaksız özel bardaklar. Bunun sebebi aromayı hapsetme, böylece kokunun kaybolmasını engelleme özellikleri. Kısacası, viski bardağı denince aklınıza gelen geniş, silindirik bardaklar tadım için pek önerilmiyor.

_Tadımı yaptığınız mekanda yoğun kokuların bulunmaması, örneğin kokulu mum ya da tütsü yanmıyor olması koku ve tat alma duyularınız açısından oldukça önemli. Sizin ve tadıma katılacak diğer arkadaşlarınızın parfüm ya da kolonya gibi yoğun kokulardan uzak durması da daha iyi bir deneyim için şart.

_Her ne kadar bir önceki yazımda viskinin yanında ne yenir sorusunu cevaplamış, hatta size viskili tarifler önermiş olsam da, viski tadımı sırasında yemek yemek önerilmiyor. Elinizin altında basit kraker ve atıştırmalıklar bulundurabilirsiniz, ama unutmamanız gereken yoğun kokulu ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmanız gerektiği.

_Farklı viskiler denerken, ağzınızın tadını ve burnunuzu sıfırlamak için su içmek size yardımcı olacaktır. Uygulayabileceğiniz bir başka yöntem ise aralarda kahve çekirdeği koklamak. Bunun için masada büyükçe bir sürahi su ve biraz kahve çekirdeği bulundurmak zekice olabilir.

_Viskinin etiketindeki bilgileri (fıçılanma yılı, alkol oranı, markası, üretim yeri gibi) ve farklı duyularınızla yaptığınız gözlemleri not almak için yanınızda bir not defteri ya da tadımları sürekli bir hobi haline getirmeyi planlıyorsanız bir viski tadım günlüğü bulundurabilirsiniz.

_Viski tadımı için viskinin olması gereken optimal sıcaklık ise oda sıcaklığı. Genellikle Türkiye’de bulunan iç mekanlar 27 derece olssa da doğru oda sıcaklığı 24 derece.

_Peki doğru viski tadım saati günün hangi zamanına denk geliyor? Aslında ağız paletinizin karışmadığı ve burun reseptörlerinizin yorulmadığı her saat viski tadımına uygun. Ancak viski tadımı için en doğru saat sabah 11.00 civarı.

Fotoğraf: Dylan de Jonge

Viski Tadımı: Görme, Koklama ve Tat Alma

Adı viski tadımı olsa da, dilinizi kullanmadan önce işe gözlerinizi ve burnunuzu kullanmakla başlayacaksınız. Viskinizin rengi ve bardağın kenarında bıraktığı izler, size yoğunluğu, sertliği, bekletildiği fıçı ve dolayısıyla aromasıyla ilgili bilgi verecek. Örneğin sarıdan koyu kahverengiye geniş bir renk skalasında olabilen viskinizin, genellikle açık renk olduğunda Amerikan fıçılarından yıllanmış viski kullanımının yoğun olduğu, kırmızıya çalan bir rengi olduğunda ise şeri fıçısında yıllanmış viski kullanımının yoğun olduğu gibi çıkarımlara varabilmeniz mümkün. Genellikle üç kere damıtıldığı için daha yumuşak içime sahip olan İrlanda viskilerinde genellikle iki fıçı (Amerikan ve şeri) da kullanıldığı için aynı anda farklı notalar alabilirsiniz. (Burunda çiçek notaları, damakta vanilya gibi.) Gözlerinizi kullanacağınız bir diğer deney, bardağı hafifçe sallayıp bekledikten sonra, viskinin bardağın kenarında oluşturduğu damarları gözlemlemek. İngilizcede “leg” (bacak) denen bu damarlar, size viskinizin dokusuyla ilgili bilgi veriyor; uzunsa dolgun bir dokuya sahip olduğunu veya alkol oranının fazlaca olduğu çıkarımına varabilirsiniz.

Ardından bardağı burnunuza yaklaştırıp hafifçe koklama aşaması geliyor; burada burnunuzdan nefesi alırken ağzın hafif açık olması, burnu tamamen bardağa sokmamak ve derin nefes almamak önemli. Bundan sonrası (zamanla gelişecek) viski bilginize ve kelime dağarcığınıza kalmış. Aldığınız kokuların koku hafızanızda neleri çağrıştırdığını düşünün ve not alın. Viskinin kokusunu etkileyenler arasında bekletildiği fıçının malzemesi, daha önce fıçının ne için kullanıldığı, bölgenin ve toprağın koşulları gibi birçok farklı faktör var. Bu nedenle aldığınız kokuları tasvir ederken çiçek, meyve ya da baharat kokuları, odunsu ya da isli kokular, vanilya ya da tarçın gibi aromalar, şarap ya da likör gibi farklı içki kokuları almanız mümkün. Bu kokuları ne kadar detaylı ayırt edebildiğinizi ve ne kadar farklı şekilde sözcüklere dökebildiğinizi gösterin!

Fotoğraf: Josh Applegate

Son aşama, tatma. Viski tadımı (tıpkı diğer içki tadımlarında olduğu gibi) ağzınıza bir yudum alıp yutmaktan çok daha fazlasını gerektiriyor. Dilinizin farklı bölgelerinin farklı tatlara duyarlı olduğunu biliyorsunuz; bu nedenle viskinin dilinizin her tarafına temas edebilmesi, ağzınızda dolaşması çok önemli. Bir diğer önemli nokta, aslında tat almanın büyük bir kısmını burnumuzla yapıyor oluşumuz, yani tat dediğimiz şeyin aslında kokuyu kapsıyor oluşu. Viskiyi ağzına alırken dişleriniz arasından havayla birlikte içeri çekerek yudumlarsanız, bu havanın ağzınız içinden burnunuza ulaşmasını, yani bir yandan tadarken bir yandan kokuyu da daha iyi almanızı sağlayacak. Özellikle tatma aşamasında öne çıkabilecek bazı tatlar; isli tatlar, kömürsü tatlar, arpa, mısır ya da çavdar gibi tahıl tatları… İrlanda viskisinde ise arpaların kurutulma sürecinde arpalar (İskoçların kullandığı turba kömürü dumanı gibi) herhangi bir dumanla temas etmediği için genellikle issiz aromalara sahiptirler. Tabii daha önce sözü geçen meyvemsi, baharatımsı, çiçeksi kokuları, diğer içkilerin izlerini ve vanilya ya da tarçın gibi aromaları da bu aşamada belirgin bir şekilde hissedebilirsiniz.

Viski tadımının son aşamasını uygulayıp uygulamamaksa size kalmış: Viskinize “Meleklerin gözyaşı kadar” su katmak. Viskiniz içerisine 1 veya 2 damla su damlatmak gözenekleri açacağı için viskide bulunan aromaların ortaya çıkmasını sağlayacaktır. Eğer viskinizi sulandırılmış içmeyi tercih etmiyorsanız bu aşamayı israf olarak değerlendirip atlayabilirsiniz. Fakat viskiye su katılan bu aşama, viskiyi biraz daha açacak, tabiri caizse biraz daha dillendirecek. Alt notlardaki koku ve tatlar bu aşamada biraz daha belirginleşecek.

Son olarak bir uyarı: Tadacağınız viski sayısı fazlalaştıkça, her bir viski için bardağınıza doldurduğunuz miktarın azalmasında fayda var. Alkolü bilinçli bir şekilde tüketmek gerektiğini unutmayın.

Sláinte!