Erkek müzisyenlerin yazdıkları sözlerdeki değişimin psikolojik temelini merak ediyorum. Bu gözle görülür tavır değişikliğinin nedeni günümüz ilişkileri mi, öyle ise Ed Sheeran’ı nasıl açıklarız? Belli bir müzik janrasına özel bir durum mu, bir moda mı, bir öfkenin göstergesi mi?

Dikkat bozukluğu olan biri olarak kendi beynim bazen beni çok yoruyor. Okuduğum, dinlediğim her şey bende başka bir çağrışım yapıyor ve kendimi sıklıkla aslında yaptığım işten bambaşka bir şey üzerine kafa yorarken buluyorum.

Bu pazar da üzerine bir yazı yazmayı planladığım, “Seninle Başlamadı” adlı, aile dizimi ile ilgili kitabı okurken hakkında yeterince bilgi sahibi olmadığım bir aile üyemizi keşfettim, annemin dayısı. Bana dayısı ile ilgili bir şeyler anlatmasını rica ettiğimde; “Çok ince ruhlu, hassas, centilmen bir adamdı. Müzisyendi ancak dedem (babası) asker olduğu için izin vermemişti. Bu yüzden çok üzgündü. Ara sıra bize gelir ve her geldiğinde plağımızı kullanır, müzik dinlerdi. Bana Tom Jones’u o öğretmişti.” dedi. Sonra açıp Tom Jones dinlemeye başladım. She’s a Lady‘i dinlerken de daha önce de dikkatimi çekmiş olan bir şey yeniden dikkatimi çekti.

Şarkı sözleri çok naif. En azından şu anda dinlediğimiz pek çok şarkı sözüne göre öyle. İsterseniz küçük bir karşılaştırma yapalım.

Always treat her with respect (Ona hep saygılı davranırım)

I never would abuse her (Asla suistimal etmem)

What she got is hard to find (Onda olan şey özel)

And I dont want to lose her (Onu kaybetmek istemiyorum)

(Tom Jones-She’s a Lady-1971)

I’m a sick fuck, I like a quick fuck

I like my dick sucked, I’ll buy you a sick truck

I’ll buy you some new tits, I’ll get you that nip-tuck

How you start a family? The condom slipped up

(Kanye West-I Love it- 2018)

Tercümesini yapmanın içimden gelmediği ikinci şarkı elbette ki içinde bulunduğumuz yıllarda üretilen şarkıların tamamını anlatmıyor bize. Ama özellikle rap, hip-hop ve trap müzikte şarkı sözlerinin bu anlayışa yakın olduğunu söyleyebiliriz. Mesela kelime dağarcığımıza “side-bitch” diye bir ifade katıldı. “Side-bitch” kelime anlamı olarak bir erkek için toplumca bilinen kız arkadaşı ya da eşi dışında gizli tuttuğu diğer bir kız arkadaşını ifade ediyor. Tercümesini kibarca yedek kız arkadaş diye yapabiliriz. Büyükannenizin üst komşunun gıybetini yaparken “yaa yaa sorma Mukaddes’in beyinin dostu varmış, Bebek’te ev tutmuş diyorlar.” cümlesinde bahsettiği “dost” kelimesine karşılık geliyor yani. Bakınız:

Made your whole year in a week too, yah (Senin bir yılda kazandığını bir haftada kazanıyorum)

Main bitch out your league too, ah (Esas kız arkadaşım senin liginin dışında)

Side bitch out of your league too, ah (Yedek kız arkadaşım bile senin liginin dışında)

(Weekend-Starboy-2016)

İçimde yetmiş yaşında bir kadın var belki ama sorgulamak istiyorum. Drake’in yakın zamanda Beatles’ın hit listesinde en fazla şarkıyla yer bulma rekorunu kırdığı için Beatles’ın ikonik Abby Road albüm kapağını en önde kendi yürüyecek şekilde dövme yaptırdığını duymuşsunuzdur.

Gelin, biraz da bu müzisyenlerin şarkı sözlerini karşılaştıralım:

I want women to cry and pour out their heart for me (Kadınların benim için ağlamalarını ve kalplerini ortaya koymalarını istiyorum)

And tell me how much they hate it when they apart from me (Benden ayrı kalmaktan ne kadar nefret ettiklerini söylemelerini istiyorum)

Yeah, and lately I do bitches the meanest (Ve son zamanlarda o sürtüklere kötü davranıyorum)

Tell ’em I love ’em and don’t ever mean it, (Onlara, onları sevdiğimi söylüyorum ama bu doğru değil)

(Drake- Dreams Money Can Buy-2019)

And when I touch you, I feel happy inside (Ve sana dokunduğumda kendimi mutlu hissediyorum)

It’s such a feeling that my love (Bu öyle bir duygu ki sevgilim)

I can’t hide (Saklayamıyorum)

I wanna hold your hand (Elini tutmak istiyorum)

(Beatles-I Wanna Hold Your Hand-1964)

Yanlış anlaşılmasını istemem bu karşılaştırmaları yaparken amacım olaya mutaassıp yaklaşmak ya da herhangi biri için doğrusu budur demek değil kesinlikle. Zira günümüz rap müzisyenlerinin Eminem’den bu yana süregelen iddiaları; söylenemeyeni söyleyebiliyor olmak ve aslında varolmayan bir şeyden bahsetmedikleri. Zaten varolan şeyleri  daha cesur bir biçimde ifade ettiklerini ve kendileri gibi olan milyonları temsil ettiklerini savunuyorlar. Örneğin Eminem bunu 2000 yılında çıkardığı “Real Slim Shady” şarkısında şu şekilde ifade ediyor:

Things you joke about with your friends inside your livin’ room (Bunlar arkadaşlarınızın salonunda konuştuğunuz şeyler)

The only difference is I got the balls to say it in front of y’all (Tek fark ben bunları söyleyecek kadar cesurum)

And I don’t gotta be false or sugarcoat it at all (Yanlış olmama ya da yumuşatmama gerek yok)

I just get on the mic and spit it (Sadece mikrofonu alıyorum ve söylüyorum)

Bu anlamda Eminem’e katılıyorum diyebiliriz. Zaten sanatın en temel özelliği söylenemeyeni söylemektir. Bu konuda sevdiğim bir alıntı var: “Art should comfort the disturbed and disturb the comfortable” (Sanat rahatsız olanları rahatlatmalı ve rahat olanları rahatsız etmelidir.)  

Bununla birlikte yukarıda alıntıladığım bazı şarkı sözlerinin bu işlevi gördüğünden emin değilim. Günlük hayatta beach’lerde, kafelerde duyduğumuz pek çok şarkının aynı “beat”ler üzerine kurulmuş ego tatminlerinden oluştuğunu düşünmeden edemiyorum. Şarkıların çoğunda kadınlardan tek kullanımlık nesneler gibi bahsediliyor ya da bir takım ahlaki yargılamalar söz konusu. Kızanlar olacaktır bana belki ama bu şarkılardaki anlayışın kadının değersizleştirilmesine etki ettiğini düşünüyorum.

Böyle düşünen yalnızca ben olmasam gerek ki Avustralyalı şarkıcı Grace, Lesley Gore’un You Don’t Own Me şarkısının bir cover’ını yayınladı. Şarkının buraya ekleyerek yazıyı uzatmak istemediğim sözlerine bakan kadınların kendilerinden bir şeyler bulabileceklerine eminim.

Toparlamak gerekirse, erkek müzisyenlerin yazdıkları sözlerdeki değişimin psikolojik temelini merak ediyorum. Bu gözle görülür tavır değişikliğinin nedeni günümüz ilişkileri mi, öyle ise Ed Sheeran’ı nasıl açıklarız, belli bir müzik janrasına özel bir durum mu, bir moda mı, bir öfkenin göstergesi mi? Yoksa sorgulanmayacak kadar normal ve alelade bir denk geliş mi?

Gözümün içine bak ve bana cevap ver Kanye West, centilmenlik artık vintage mı?