Kendinizi; dünya çapında milyonlarca insanın 21 Eylül’de aynı anda tonlarca çöpü doğadan nasıl kaldırdığını, var olan en büyük sivil harekete katıldığınızda sarı eldivenlerinizle kendinizi nasıl kahraman gibi hissettiğinizi ve hayatınız boyunca unutamayacağınız bu tarihi harekete nasıl tanıklık ettiğinizi anlatırken hayal edin. Tebrikler, 21 Eylül Dünya Temizlik Günü’nde görüşmek üzere!

Dünya Temizlik Günü Nedir?

İlk olarak, 2008’de “Let’s Do It” hareketiyle Estonya’dan çıkan ve Estonya’nın bir günde temizlenmesiyle bütün dünyaya yayılan temizlik hareketi geçen sene 10. yılında ilk defa dünya çapında aynı günde gerçekleştirildi. Yazımda öncelikle katı atıklar konusunda rakamsal verileri ele alıp, sonrasında bu sene ikincisi yapılacak olan bu global hareketin ortaya nasıl çıktığını anlatmak, Türkiye’de neler yapıldığından bahsetmek ve herkesi 21 Eylül günü kendisine en yakın yeri temizlemeye davet etmek istiyorum.

3,4 milyar ton katı atık!

Dünya Bankası tarafından yapılan tahminlere göre; 2050 yılında bugünden yüzde 70 daha fazla atık üretilecek ve toplamda yaklaşık 3.4 milyar ton katı atık üretimi yapılacak. Dünya Bankası, su yollarını ve ekosistemleri binlerce yıl boyunca kirletebilen plastiklerin, mevcut tüm küresel atıkların yüzde 12’sini oluşturduğunu belirtti.

Dünya Bankası’nın hazırladığı “What a Waste 2.0” raporunda Türkiye’nin günde 86 bin 614 ton atık ürettiği bilgisi yer alıyor. Bir önceki raporun verilerine göre; eğer Türkiye aynı hızla atık üretmeye devam ederse 2025 yılında günde 135 bin 962 ton atık ortaya çıkacak ve böylece 161 ülke içerisinde en fazla atık üreten 8. ülke konumuna geçeceğiz.

Dünya Bankası’nın “What a Waste” raporunun ilkine buradan, ikincisine buradan ulaşabilirsiniz.

Let’s Do It!

Let’s Do It! (Haydi Yapalım!) fikri 2008 yılında küçük bir Baltık ülkesi olan Estonya’da filizlendi. 3 Mart tarihinde 50.000 kişi bir araya gelerek, ülkenin her yerindeki 10.000 ton çöpü 5 saat içinde temizledi. Eylemin görüntüleri bir anda yayıldı ve sonrasında da tek günde temizlik modeli 15 ülke tarafından şok edici sonuçlarla tekrar edildi. Toplam katılımcı sayısı 2.5 milyonu buldu. Bugün 16 milyondan fazla gönüllüye sahip bu hareketin 2018 rakamlarını “Dünya Temizlik Günü 2018” başlığı altında ele alıyor olacağım.

Peki nasıl?

İlk adım, illegal atık sorunu olan bir ülkede, bu sorunu çözmek isteyen insanların girişimiyle, atıkların haritalanmasına başlanması. Kamuoyunda bu konu dikkati çekiyor ve tüm halk işbirliğine davet ediliyor. Sonuç olarak; ülkeyi bir günde temizliyorlar!

TrashOut haritalama uygulamasına buradan ulaşabilirsiniz. 

Lets Do It! Türkiye

İlk kez 2012’de bir grup gönüllü bir araya gelerek,”Haydi Yapalım! Türkiye” girişimini başlattı. 2014 yılında 29 şehirde 34 farklı noktadaki gönüllülerin katılımıyla yeşil alanlardan tam 37 ton atık kaldırıldı ve geri dönüşüm süreçlerine aktarıldı. Sürdürülebilir bir çevre için gönüllü olan 4552 kişi, 10 Mayıs 2014 günü gerçekleşen ulusal temizlik gününe katılmıştı. Let’s Do It! Türkiye’ye bugüne kadar katılan gönüllü sayısı ise 16 bine yaklaşmış oldu. Türkiyede ise 2015 yılı itibariyle çevre temizliği hareketinin Türkiye temsilciliğini SİYAMDER (Sivil Yaşam Derneği) almış ve bu yıldan itibaren tüm Dünya ile aynı anda temizlik hareketi planlaması ve gerçekleştirilmesi üzerine aksiyonlar almaya başlamış.

Lets Do It Türkiye web sayfasına buradan ulaşabilirsiniz.

World Cleanup Day 2018

World Cleanup Day (Dünya Temizlik Günü) 2018 yılında, yani projenin 10. yılında, Let’s Do It’in ilk defa dünya çapında eş zamanlı uygulanmasıyla değişim geçirmiş bir proje oldu. Let’s Do It Türkiye-Siyamder, JCI Türkiye ve Türkiye’nin en büyük spor mağazası Decathlon işbirliği ile KKTC dahil olmak üzere Türkiye çapında 40 binden fazla katılımcı ile 100 bin tondan fazla çöp kaldırıldı.

2016’da Finlandiya’da gerçekleştirilen JCI Avrupa Konferansı esnasında projeyi; yürütücüsü olan Kadi Kenk’in “Ülkesinin bir günde temizlenmesini organize edecek çılgın liderler arıyoruz!” cümlesini duyduğumdan itibaren gönüllü olduğum, 2018’de JCI Türkiye tarafının direktörlüğünü üstlendiğim ve dünyanın en büyük sivil hareketi olarak tarihe geçmiş bu günü organize etmiş olmanın ve sürdürülebilirliğini görmenin heyecanını hala derin bir şekilde hissediyorum. Benim gibi projenin herhangi bir yerinde yer almış gönüllülerin sayısı 2018 itibariyle dünya çapında 18 milyon kişiye ulaştı ve 157 ülkede uygulandı. Sonuçlara buradan ulaşabilirsiniz.

World Cleanup Day 2019

21 Eylül 2019’da ikinci kez gerçekleştirilecek olan Dünya Temizlik Günü yine KKTC dahil olmak üzere Türkiye çapında 72 ilde 134 noktada gerçekleşecek. Dünyanın en büyük sivil hareketinde, 18 milyon gönüllü ile birlikte tonlarca çöpü dünyadan temizlemeye çok az kaldı!

Siz de size en yakın hangi noktada temizlik olacağını öğrenmek istiyorsanız tıklayın.

Biz değilsek kim, şimdi değilse ne zaman?

İlginizi çekebilir: Kübra Ketenci’den Sıfır Atık’ın 5R’si