Çocukluk anılarımızı süsleyen rengarenk balonları yalnızca şişirilmiş bir plastik parçası olarak görmeyi son yılların çağdaş sanatçıları sayesinde bir kenara bırakmıştık. Siz hala balonu basit bir eğlence malzemesi olarak görüyorsanız, gerçekten yanılıyorsunuz. Yokohamalı Japon sanatçı Masayoshi Matsumoto yaratmış olduğu olağanüstü balon heykeller ile fikrinizi tamamen değiştirecek. Buna eminim! Masayoshi Matsumoto’nun “gerçekçi balon sanatı” olarak adlandırdığı projesine ve balon gibi sıradan gördüğümüz malzemelerden harikalar yaratabileceğimizi kanıtlayan balon katlama sanatı “airigami”ye yakından bakalım.

Airigami / Balon Sanatı

Airigami, balon sanatı, balon bükme, balon katlama ve balon modelleme olarak bilinen bir sanat. Aslında kendisine verilen isimlerden anlaşıldığı gibi balonları bükerek birleştirip bir model oluşturma sanatı. Hem eğlenceli hem de ekonomik bir eğlence malzemesi olan balon, özellikle panayırların, şenliklerin ve doğum günlerinin vazgeçilmez bir eğlence aracı. 

Özellikle palyaço ve çocukların en favori eğlencelerinden olan balonları bükerek figürler yaratmanın, yani balon modellemenin kökeni tam olarak bilinmiyor. Tabii ilk balon bükücü olarak söylenen bir iki isim de yok değil. 1975 tarihli “Jolly the Clown” isimli kitapta, Hermann Bonnert isimli bir sihirbazın, 1939’da Pennsylvania’da bir sihirbazlar toplantısında ilk kez balon modelleme yaptığı söyleniyor. İlk balon bükücü olarak geçen bir diğer isim ise “Balonların Sultanı” olarak bilinen ünlü palyaço Henry Maar. Henry Maar, sahnede kalabalığı eğlendirmek için balon modelleyen biri ve hileleri ile çok büyük bir üne sahip. Hatta döneminin ünlü televizyon şovu Bozo’s Circus’da balonları bükerek yarattığı hayvanlar ile her yaştan kalabalığı eğlendirmeyi başardığı gibi, balon bükmenin popülerleşmesini de sağlamış birisi. 

Günümüz Balon Sanatçıları

Günümüz balon sanatından çok çok yıllar evvel, tanrılarına sunmak için kedi bağırsaklarından balon hayvanlar yapan Aztekler’den, palyaço eğlencelerine uzanan balon bükme, en yaygın uygulaması basit hayvan figürleri olsa da zamanla bir sanat formu haline geliyor. Bazılarımız için çıkardığı gıcırtılı sesten dolayı sinir bozucu bir hava kütlesinden öteye geçemeyen balonlara, tek kullanımlık bir eğlence malzemesi olarak bakmayı bir kenara bırakmak için günümüzde balonu sanat malzemesi olarak kullanıp, oldukça büyük ve karmaşık modellemeler yapan sanatçılara ve onların iddialı balon heykellerine bakmakta fayda var. 

Balon sanatının en ünlü isimlerinden olan Jeff Koons’un eserlerini artık neredeyse görmeyen ve aşina olmayan hiç kimse yok. Ya da Jason Hackenwerth’in New York sokaklarını süsleyen devasa balon heykellerine internette dolaşırken denk gelmeyen. Peki ünlü çizgi roman kapaklarını balonlarla en baştan tasarlayan Phileas Flash ve sanat eserlerindeki masterpieceleri balonlarla tekrar yaratan Larry Moss ve Kelly Cheatle’ın stüdyosu Airigami’nin işlerini gördünüz mü? Ya da New York’tan Los Angeles’a kadar Amerika’nın en tanınmış kamusal sanat enstelasyonlarını balonlar ile oluşturan ve birçok ünlü sanatçının sahnesi için işler üreten Türk-Amerikan sanatçı Jihan Zencerli’nin işlerini ve stüdyosunu takip ediyor musunuz? 

Masayoshi Matsumoto

Benim için son on yılın en iyi balon sanatçısı ise hiper-gerçekçi, çağdaş sanatçı Masayoshi Matsumoto. Çocuklar arasında eğlence aracı olan şişirilmiş hava kütlelerine daha farklı bir gözle bakmak için incelemeniz gereken sanatçılardan birisi Masayoshi Matsumoto. Yokohamalı sanatçı, hem yetişkinlerin hem de çocukların bayılacağı rengarenk balonlardan olağanüstü sanat eserleri yaratıyor. Ağırlı olarak böcekler, sürüngenler, su canlıları, kertenkele gibi hayvanlardan oluşan balondan heykelleri ile bizi hayvanlar aleminde yolculuğa çıkaran sanatçı, nadiren de olsa zambak, mantar gibi diğer canlılara da yer veriyor oluşturduğu formlarda. Tasarımlarını bant, herhangi bir yapıştırıcı madde ya da ip gibi birleştirici malzeme kullanmadan, yani sadece balonları bükerek elleriyle oluşturan Masayoshi, tek malzeme kullanmak konusunda oldukça ısrarlı. 

Masayoshi Matsumoto’nun İlham Kaynağı

Tokyo Teknoloji Enstitüsü’nden kimya mühendisliği mezunu olan sanatçı, on yıldan uzun bir süredir de balonlardan sanat yapıyor ve buna “gerçekçi balon sanatı” adını veriyor. Bir röportajında hokkabazlık kulübündeyken balon sanatına başladığını belirten Masayoshi, çocukluğundan beri böceklerle oldukça ilgili biri. Hatta çocukluğunda böcek toplayıcılığı bile yapmış. Böcek ve hayvan temalı balon heykellerinin bu kadar gerçekçi olduklarına şaşmamak lazım! Balonlardan oluşturduğu bu komplike figürler ile bizleri hayvanlar aleminde dolaştıran Masayoshi, vahşi hayvan fotoğraflarından da aldığı ilhamla ürettiğini söylüyor işlerini. Yapmış olduğu figürleri incelemediğimizde böceklerin ve hayvanların dokularını hissedebiliyor ve onların ayırt edici özelliklerini anlayabiliyor oluşumuz aslında sanatçının ilhamından kaynaklı olduğunu söyleyebiliriz. 

Biz her ne kadar fıııt diye saniyeler içerisinde oluşturulan sosis köpek ve tavşanlara alışık olsak da, kendi kendini eğiten ve balon bükmede ustalaşmak için yıllarını veren Masayoshi Matsumoto, oluşturduğu bu eşsiz heykelleri 3 ile 6 saat arasında yarattığını söylüyor. Hatta işlerinin haftalarca sürdüğü dahi oluyormuş. E tabi bu kadar ayrıntılı ve gerçekçi, eşsiz işler üretmek ha deyince olacak bir şey değil. Sanatçının çeşitli renklerde, opak, metalik, yarı saydam ve mümkün olduğunca tek renk balonlardan işler üretmesi, yaratmış olduğu hayvanların anatomilerini mümkün olduğunca “olduğu gibi” taklit etmek istemesinden kaynaklı. 

Peki bu işleri üretmeye saatlerini harcayan Masayoshi, heykellerinin fotoğraflarını çektikten sonra onları ne mi yapıyor? Tüm balonları bir iğne ile tek tek patlatıyor!

İşlerini Instagram ve Behance hesaplarından takip edebileceğiniz gibi; Facebook sayfasında balon katlama üzerine paylaştığı tutorialları da izleyebilirsiniz. 

Kapak fotoğrafı: Kurio