28 Ağustos Cuma gecesi Elon Musk’ın yaptığı demo sunum, bilim dünyasında çığır açacak bir projenin ilk gösterimiydi. Musk’ın 2016 yılında kurduğu Neuralink şirketi insan ve bilgisayar arasında iletişimi sağlayan bir çip geliştirdiğini açıkladı. Beyin-Bilgisayar arayüzü denilen BCI ile yaratılan bu çip, nöral verilerimizi bilgisayar sistemlerine işleyerek ortaya insan-bilgisayar karışımı bir nöroteknoloji sunuyor. Peki bu nöro teknolojik fırsatlar neler, beynimize implante edilecek bu çipin üretilme amacı ve Elon Musk’ın bu projesi hakkında neler biliyoruz biraz göz atalım.

BCI (Brain Computer İnterface) Teknolojisi Nedir?

Öncelikle bu BCI (Brain Computer İnterface) ne ondan başlayayım. Beyin-bilgisayar arayüzü dediğimiz şey beynimiz ve bilgisayarlar arasında iletişimi sağlamak için düşünülen bir fikirdi. Ortaya çıkış amacı ise insanoğlunun bilişsel ve duyusal motor fonksiyonlarına yardımcı olmak veya onları tamir etmek için bir yol bulmaktı. İlk kez 1970’li yıllarda Kaliforniya Üniversitesi’nde yapılan bazı çalışmalar sonucu yazılan makalelerde yer almasıyla bilim literatürüne girmiş oldu. Araştırmacılar daha çok duyma, görme ve hareket gibi duyuları onarmak üzere nöroprotez uygulamalarına odaklandı. Nitekim 1990lı yılların ortalarında da bu tip protezler geliştirmeyi başardılar. Ama bu protezler daha çok duyusal amaçlı geliştirilen protezlerdi, mesela cochlear implant dediğimiz işitme engelli insanlar için geliştirilen protezler buna bir örnektir.

Geçen yıllar içinde BCI ile ilgili çalışmalarda ileri seviyeye taşındı. Hele ki bu süper bilgisayarlar, yapay zeka çalışmaları da işin içine girince ortaya inanılması güç ama bir o kadar da heyecan verici bir araştırma alanı çıktı.  Elon Musk bu fırsatı kaçırır mı hiç, 2016 yılında Neuralink isminde, implante edilebilir beyin-bilgisayar arayüzleri (BCI’ler) geliştiren bir Amerikan nöroteknoloji şirketi kurdu. Şirketine çeşitli üniversitelerden birçok ünlü nöro bilimciyi dahil etti. (Bence bu da 21.yy’da paranız kadar bilim yapabileceğinizin bir göstergesidir). Yapay zeka gelişmeleri hakkında şöyle bir yorumu vardı Elon Musk’ın: ‘’Yapay zeka insanlık için en büyük tehlike’’. Bu yüzden beyin-bilgisayar iletişiminin sağlanmasını ve bilgisayarların kontrolünün bizde olması gerektiğini savunuyordu ve Elon Musk’ın hayal ettiği şey şuydu: ‘’Yapay zekayla simbiyotik bir yaşam’’.

Bu simbiyotik yaşam nasıl olacak derseniz öncelikle size Black Mirror dizisinin 1.sezon 4. bölümünü izlemenizi öneririm. Dizinin bu bölümünde bahsedilen teknolojiyle anıları depolama hatta tekrar deneyimleme gibi üst düzey bir şey kurgulanıp, bu teknolojinin hayatımıza olası etkilerinden bahsedilmiş. Ayrıca dizinin diğer bölümlerinde gözünüzle yaptığınız internet araştırmaları, sanal gerçekliğin en üst düzey boyutu oyunların içine girebilme gibi tüm kurgular bu beyin-bilgisayar arayüzü araştırmalarının bir sonucu olarak hayal edilebilir hale getiriyor. Tüm bunlar söz konusu teknolojinin nereye doğru gelişebileceğini daha iyi anlayabilmenizi sağlıyor. Bir başka örnek de Johnny Depp’in Transcendence adlı filminde, ölen birinin beynindeki tüm verileri bir süper bilgisayara aktararak onunla tekrar iletişim kurmaktan bahsedilmesi. Tabii ki bunlar şu an için çok uç noktalar ancak BCI denilen teknolojinin zemin hazırladığı gelecek, uzun dönemde bize bunları vaadediyor.

Neuralink ve Yeni Çalışması

Neuralink tarafından yapılan çipe gelecek olursak; madeni para büyüklüğündeki bu çip özel bir cerrah robotla kafatasına implante ediliyor. Beyin dokusuna 1024 ayrı kanalla mikron hassasiyetinde elektrotlar (insan saçından daha ince tellerden bahsediyoruz) yerleştiriliyor. Bunu yapan cerrah robot, beyin dokumuzu tarayıp damarsal yapılara zarar vermeden elektrotları tek tek işliyor. Elon Musk’ın yaptığı sunumda bu cerrah robot da vardı ve yaptığı elektrot yerleştirme işlemi videolarda gösterildi. (yakında cerrahlar işsiz kalabilir)

Tüm gün batarya ömrü olan bu çipin, 5-10 metrelik bir kablosuz bilgi aktarımı da mevcut özellikleri arasında. Yani beyinden alınan nöral verileri izleyebiliyorsunuz. Bunu göstermek için sunuma ‘’3 küçük domuzcuk’’ getirilmişti. Birine hiç çip takılmamış, birinde çip varmış ancak çıkarılmış ve biri de tabii ki çip takılmış domuzlardı. Bu 3 domuz arasında bir karşılaştırma yapabilelim diye tüm bu çaba. Görünürde bir fark yoktu zaten. Çipli domuzun nöral aktivitelerini gösteren bir ekran vardı, domuzun önüne yemek konulduğunda nöral aktivasyonu hemen artıyordu. Yani çipin çalıştığı hayvan deneyleriyle kanıtlanmış oluyordu. Çip, ABD Gıda ve İlaç İdaresi’nden (FDA) “çığır açan cihaz” ünvanını almış olsa da henüz insan üzerinde denemelere başlanmadı.  

Neuralink yayınladığı makalede: “Çip, duyusal ve motor fonksiyonların restorasyonu ve nörolojik bozuklukların tedavisi için umut vermekte.” diyor. Elon Musk da bu çipin hafıza kaybına, depresyona ve görme engeline kadar çeşitli nörolojik sorunları ve omurga yaralanmalarını çözebileceğini, sıcaklık-basınç ve birçok nörolojik ölçümlerle sağlık alanındaki faydalarından bahsediyor. Kısa dönemdeki amaçlarının Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkları tedavi etmek olduğunu söylüyor. Ayrıca bu çipi ‘Tesla’ arabalarının otomatik pilotunu kontrol etmek için de kullanılabileceğini belirten Musk, bir gün oyun oynamak için de kullanılabilme ihtimalinin ‘yüzde 100′ olduğunu vurguluyor.

Bahsedeceklerim bunlardan ibaretti. Bu tarz gelişmeler bence çok etkileyici ve aslında yapay zeka çalışmalarının yerine  beyin-bilgisayar arayüzü gelişmeleri Musk’ın da söz ettiği gibi ipleri elimizde tutmamızı sağlayağını düşünüyorum. Bir de size en son olarak şu haberi vereyim; Elon sunumda dünyadaki tüm dahilere seslendi ve iş teklifinde bulundu. Yani bu proje için iş başvuruları beklediğini söyledi, hangi takımlarda hangi mühendislere ve çalışanlara ihtiyacı olduğunu da belirttiği bir site var, linki bırakıyorum belki bakmak istersiniz.

Kapak Fotoğrafı: healtheuropa.eu

İlginizi çekebilir: Özgür Demirci’den Robot Çalışanlar