Dünyaya gelişinizi sorguladığınız oldu mu? Peki sizi dünyaya getiren ebeveynlerinize neden beni dünyaya getirdiniz diye sorduğunuz oldu mu hiç? İşte size bahsetmek istediğim filmin başrolü olan 12 yaşındaki Zain, mahkeme salonunda hakimin sorduğu şu soruya: “Neden annen ve babana dava açtın?” şöyle cevap verir, “Beni dünyaya getirdikleri için”. Bir çocuğa neden dünyaya geldiğini sorgulatacak kadar acı ne yaşatmış olabilirler ki? Onun oyun parkında ya da okulda olması gereken yaşlarda mahkeme salonunda ne işi vardı? Sizi darmadağın edecek, çarpıcı sahneleriyle yüreğinize dokunacak bir film işte Capernaum.  O zaman spoiler vermeden, hemen izlemenizi önerdiğim bu çarpıcı filmin bazı detaylarından bahsetmeye başlayayım.

Capernaum, orijinal ismiyle Capharnaüm, Arapça bir kelime olup kaos anlamına geliyor. Film 2018 yılında Lübnanlı yönetmen Nadine Labaki tarafından yapılmış. Nadine Labaki’nin ülkesinin başkenti Beyrut’ta yoksulluk ve çaresizlik içinde büyüyen göçmen çocuklarının yaşantıları üzerine kurguladığı bir film. İlk gösterimi 2018 Cannes film festivalinde gerçekleşen film, festivalde jüri  ödülüne layık görülmüştü. 

Yönetmen Nadine, daha sonra yaptığı açıklamalarda filminin hazırlıkları hakkında şunları dile getirmişti: “Üç yıl boyunca Beyrut’ta kaçak göçmenlerin yaşadığı gecekondu semtlerinde, tutuklama karakollarında, çocuk hapishanelerinde araştırma yaptım. Filmimdeki ortamda yaşayan 16 çocuklu bir kadın tanıdım, çocuklarından altısı ölmüştü, diğerlerini yetimhaneye terk etmişti.  Zain gibi kimlik kartı olmayan sayısız çocuğa rastladım. Fakirlikten ve açlıktan öldüklerinde kimsenin haberi olmuyordu. Gerçekler acıtır ama ırkçılığın göçmenlere verdiği tahribatı gördüm.”

İşte yönetmenimizin bu sözlerinde bahsettiği Zain, Beyrut sokaklarında görüp filmi için seçtiği başrol oyuncusu olan Zain Al Rafeea. 8 yıl Lübnan’da yaşamış 12 yaşındaki Suriyeli bir mülteci olan Zain, filmin yönetmeni tarafından keşfedildiğinde sokaklarda kimliği olmadan dolaşan yüzlerce çocuktan biriydi. İsmiyle, hayatıyla yönetmenimize ilham verdi ve film 12 yaşındaki Zain’nin başına gelenlerden yola çıkılarak hazırlandı.

Nadine filmini yoksulluk, çaresizlik içinde büyüyen göçmen çocukların hayatına dikkat çekmek amacıyla çektiğini her fırsatta belirtiyordu ve yine bir konferansta şunları dile getirmişti: “Ben acı çeken çocukların sözcülüğünü yapıyorum. Bu sefil durumun düzelmesi için yapılacak şeyler var. Hepinizi yardıma, muhtaç çocuklara el uzatmaya ve dünyadaki kötülüklerle mücadeleye davet ediyorum. Suriyeli göçmen çocuk Zain Al Rafeea’yı Lübnan sokaklarında bulduk. Filmime katkıları olan çocukların ellerinde hiçbir şey yok. Filmdeki kız çocuğu belki şu anda Beyrut sokaklarında arabaların camlarına yüzünü yapıştırıp dilenmekle meşgul. Tek tesellim Zain’in nihayet bir kimlik kartına kavuşmuş olması”.  

Bu filmden sonra gerçek Zain Al Rafeea’nın hayatı değişmişti ve evet artık bir kimliği vardı. Ailesiyle Norveç’e yerleşti ve önünde parlak bir geleceği vardı artık. Ayrıca Zain önümüzdeki günlerde bir Marvel filmiyle karşımıza tekrar çıkacak (Eeternals). Kefernahum’daki oyunculuğu inanılmazdı… Aslında biraz da alışkın olduğu bir hayatı oynuyordu Zain; daha doğrusu yaşıyordu, oynuyordu demek ona haksızlık olur. Ayrıca filmdeki oyuncuların çoğunun amatör olması ve o bölgede yaşayan insanlardan seçilmesi bence filmin en etkileyici yanlarından biriydi. Her bir karakter, her bir sahne o kadar gerçekçi ki, filmi izlerken bir an Zain’in hayatına dahil oluyorsunuz ve duygularınız hisleriniz Zain’le bütünleşiyor. Onun gibi düşünmeye başlıyorsunuz. Onunla ağlıyorsunuz, onunla gülümsüyorsunuz, onunla isyan ediyorsunuz.  Zain beni kendine hayran bıraktı evet. 🙂

Son olarak şu bilgiyi de vereyim, en başta bahsettiğim mahkeme sahnesi, yani filmin giriş sahnesinde Zain’in avukatını yönetmen Nabine Labaki’nin kendisi oynadı. Kendisi filmin hem yönetmeni hem senaristi hem de oyuncusu olarak yer aldı.

Filmin konusu çarpıcı, oyunculuklar da etkileyici bu yüzden izlemenizi önerdim ve filmi size kısaca anlatmak istedim. Çünkü bu tarz filmlerin farkındalık oluşturduğuna inanıyorum. Evet, ben göçmenlerin yaşadığı sıkıntıları biliyorum diyoruz ama gün geçtikçe, acılar sıradanlaştıkça farkındalığımızı kaybediyoruz. Daha umursamaz ve duyarsız oluyoruz, sokakta bize peçete satmaya çalışan çocukların yüzüne bile bakmıyoruz belki de. Ama onlar çocuk, göçmen ya da değil, sokakta her türlü şiddete maruz kalan ve zorla çalıştırılan çocuklar hem de. Biz bakmadıkça onlar kaybolmuyorlar, yüzlerine bakıp o çocukların yaşadığı zorlukları gözlerinde görmeliyiz.  Belki görürsek  biz de harekete geçeriz. 

Kapak fotoğrafı: NPR

İlginizi çekebilir: Sine Magger’dan Film Önerileri