1912 yılında Paris’te doğan Robert Doisneau, özellikle Parislilerin hayatındaki günlük anları tasvir eden çalışmalarıyla tanınan hümanist bir fotoğrafçı. En ünlü fotoğraflarından biri, binlerce kartpostal ve posteri süsleyen bir çiftin öpüşmesini odak alan çalışması “Le Baiser de l’Hotel de Ville (Kiss by the Hôtel de Ville)”. Bu yazıda da bu meşhur fotoğrafın hikayesine odaklanacağız.

Le Baiser de l’Hotel de Ville

Robert Doisneau’nun 1950’de Paris sokaklarında çekilmiş Le Baiser de l’Hotel de Ville’i , şimdiye kadar çekilmiş en romantik ve popüler fotoğraflardan biri olarak kabul ediliyor. Doisneau, Paris’te sokak fotoğrafçısı olarak çalışmasına ve o dönemde Parisli pek samimi anlarını pek çok kez yakalamasına rağmen, bu seferki çekimi göründüğünün aksine anlık değil bir sahneleme sonucu meydana geliyor.

Doisneau, reklamcılık ve foto muhabirliği kampanyalarında çalışmasının yanı sıra, Paris çevresindeki sokak yaşamının mütevazı görüntülerini yakalamayı seviyor. “Günlük hayatın harikaları heyecan verici; sokakta bulduğunuz beklenmedik şeyleri hiçbir film yönetmeni ayarlayamaz.” diye ifade ediyor bir konuşmasında.  İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle Fransız direnişi için hem asker hem de fotoğrafçı olarak işe alınan Doisneau, savaş zamanında Fransa’dan görüntüler çekme imkanı buluyor.

Doisneau hayran kaldığı Paris’i şöyle tasvir ediyor: “Burada dolaşırken bazen evrenin yer çekiminden kurtulduğu hissine kapılıyorum. Bu anları göstermek insanın bütün bir hayatını alabilir.”

1950 ilkbaharında Life dergisi Doisneau’ya “Aşıklar Paris’te” temalı bir fotoğraf çekme talimatını verdikten hemen sonra Doisneau saatler içerisinde iki figüran bulmak için acele ediyor. Ve sonuç;

Etrafındaki insanları, hatta etrafındaki herhangi bir şeyi fark edemeyecek kadar birbirine kapılmış bir çift. Bu ünlü çift, 1950’lerde, Paris’in bir caddesinde, yoldan geçenleri umursamayarak tutkulu bir şekilde öpüşürken fotoğrafları çekilen iki aşık. Fotoğrafın aslında bir kurgu olduğunu öğrenmek kafamızdaki romantizm tablosunu bir anda hüsrana uğratsa da; fotoğraftaki tutkuyu, duyguyu hissetmemek mümkün değil. Aşıklar şehri Paris’ten adına yaraşır bir görüntü.

Fotoğraf LIFE dergisinde kullanıldıktan sonraki tam 36 yıl boyunca unutulmaya yüz tutuyor. Ta ki bir yayıncının, 1986’da Doisneau’ya fotoğrafı bir poster için kullanıp kullanamayacağını sorması ve Doisneau’nun buna izin vermesine kadar. Aldığı izinle çarpıcı bir afiş yaratan yayıncı fotoğrafın kısa sürede poster ve kartpostal şeklinde tüm dünyaya satılmasını, yayılmasını sağlıyor. Görüntü Doisneau’ya ün kazandırırken birçok sorunu da beraberinde getiriyor.  Posterin başarısından bu yana birçok çift resimdeki çift olduğunu iddia ederek öne çıkıyor. Doisneau, öpücük için poz verecek modelleri kullandığını bildiğinden iddiaların aslı olmadığından emin. Bu yüzden iddiaların insanların kendilerini fotoğrafla bağdaştırıp fotoğrafta kendilerinden bir parça bulduğuna dair olduğuna inanmayı tercih ediyor.

Robert’ın yanında asistanı olarak çalışan kızı Annette Doisneau babasına iddiaları neden yalanlamadığını, inkar etmediğini soruyor. Robert insanların hayallerini yıkmak istemediğini belirtiyor. 1993 yılında Denise ve Jean-Louis Lavergne, fotoğraftaki çift olduklarını iddia ederek Robert’ı mahkemeye çıkarıyorlar ve fotoğrafın izinleri olmadan çekildiği için ve bu durum Fransız yasalarına aykırı olduğu için tazminat talep ediyorlar. Davada Doisneau öpücüğü tekrar etmelerini istediğinde aynı kişiler olmadıkları ispatlanıyor. Kazanan Doisneau oluyor.

Fotoğrafta yer alan gerçek çift ise 20 yaşındaki Françoise Bornet ve 23 yaşındaki Jacques Carteaud. Fotoğraf, LIFE dergisinin 12 Haziran 1950 sayısında yayınlanıyor. Bornet ve Carteaud arasındaki ilişki dokuz ay kadar sürüyor. Fotoğrafta sonsuza dek romantik bir çift olarak kalacak olsalar da gerçek hayatta sonsuza dek birlikte olmayı tercih etmiyorlar. Bornet ayrılıklarının ardından verdiği bir röportajda fotoğrafın aslında hiç var olmaması gerektiğini ve pişmanlığını dile getiriyor. ”Fotoğrafta poz veriyorduk ancak öpüşmemiz gerçekti.” diye de ekliyor. Bornet oyunculuk kariyerine devam ederken Carteaud oyunculuğu bırakarak şarap konusunda uzmanlaşacağı bir kariyer rotası çiziyor.

82 yıllık ömründe pek çok prestijli dergide çalışan, pek çok sanatçıyı fotoğraflayan ve bir çok ödül kazanan Robert Doisneau 14 Nisan 1994 yılında Paris’te aramızdan ayrıldı.

Kapak Fotoğrafı: timeout.fr

İlginizi Çekebilir: Ece Yılmaz’dan Jean Béraud