Tarihi bir tiyatro yolculuğuna çıkmak ister misiniz? Zamanında Beyoğlu’nun her köşesine saklı tiyatrolarda sahne tozunu içine çekeceğiniz, o dönemin sanat anlayışına şapka çıkaracağınız, hüzün ve nostaljinin işbirliğinde inanılmaz bir deneyim yaşamaya hazır mısınız? O zaman, Hrant Dink Vakfı’nın yoğun araştırmalarıyla ve KarDes’in teknolojik desteğiyle gerçekleşen Çevrimiçi Beyoğlu Tiyatro Turu için kemerleri bağlayın!

Hrant Dink Vakfı ve KarDes, tarih ve tiyatroseverler için ayakta alkışlayacağımız bir hizmetle karşımızda. Beyoğlu’nun on iki noktasından 19. yüzyıldaki tiyatro salonlarının, sanat anlayışının ve oyunlarının anlatıldığı Çevrimiçi Beyoğlu Tiyatro Turu düzenliyorlar. Tur, o dönemin en bilinen mekanı haline gelen Croissant Tiyatrosu’yla başlıyor, Odeon Tiyatrosu, Opera Tiyatrosu, Tepebaşı Dram Tiyatrosu gibi durakların ardından Cafe de Fleurs ile son buluyor. Dinledikçe Beyoğlu’nun her köşesinde bir tiyatro hazinesinin yatmış olduğuna, tiyatroya verilen değerin bu kadar büyük ve sahnelenen her oyunun da bu kadar özel olduğuna inanamıyorsunuz. Meğer ne kadar çok salon, sanata yatırım yapmak için yarışan ne değerli insanlar ve perde kapanmaması için çabalayan ne tutkulu oyuncular varmış. Her sahne kendi kültürünü yaratmış. Kimisinde bu kültür kısa sürmüş, kimisinde sahiplerin el değiştirmesiyle kendi de değişmiş, kimisinde de bürokrasiye, yangınlara rağmen dimdik ayakta durmaya gayret etmiş. Ancak hepsi de bir süre sonra, esen rüzgarlardan, çıkan yangınlardan, sonu gelmez işgallerden nasibini alarak tarihin tozlu sayfalarına yerleşmiş. Şu an için birkaçı (hatta biri) hariç hepsinin yerinde iş hanı, pasaj, çay ocağı, bitmeyen inşaat kalıntıları ve otopark olması da acı bir gerçek olarak tiyatroya not düşülmüş.

Bunların hepsine şahit olacağımız tur programına gelecek olursak; tiyatrosever katılımcılarla ilk olarak Taksim Meydanı’nda buluşuyoruz. Arka fonda tramvay sesiyle Talimhane’de bir kafe olarak açılan Croissant Tiyatrosu’yla turun ilk adımını atıyoruz. Sonra on iki tiyatronun tek tek kapısını çalıyoruz. Tiyatronun sadece tarihi geçmişi değil, mimari bilgisi, izleyici profili, oyunların içeriği de paylaşılan bilgiler arasında. Sahnelerden ve oyunlardan fotoğraflarla hatta oyunlardan kısa kesitlerle biz de salonda yerimizi alıyoruz. Her tiyatronun hikâyesi öyle güzel ki, içimden sürekli “ah keşke” demekten, “şimdi bu salonda olmak vardı” diye iç geçirmekten kendimi alamadım. Paten pistinden tiyatro sahnesine evrilen Skating Palas, dans ve varyete oyunlarının diyarı Concordia Tiyatrosu, sürekli el değiştirmesine rağmen şehrin sanat merkezine dönüşen Naum Tiyatrosu, zamanın en büyük şahidi Ses Tiyatrosu… Derken her tiyatroda ruhumdan bir parça bırakıp diğerine geçtim, Tepebaşı Dram Tiyatrosu’nda gözlerimin dolması da hüzünlü hislerimin dışa vurumu oldu.

Bu kadar bilgiden ve açıklayıcı girişten sonra asıl soru hiç şüphesiz bu tura nasıl katılabiliriz olacak. Cevap, iki seçenekli. Birincisi KarDes: Çok Kültürlü Hafıza Turları Rehberi ile bu turun daimi katılımcısı olabilirsiniz. Telefonunuza indireceğiniz KarDes uygulamasıyla, 2 kilometre uzunluğunda ve 40 dakika süren bu turun detaylarını okuyabilirsiniz. Bu uygulamayı özel kılan durum ise Tilbe Saran’ın muhteşem sesiyle dinleyebilmeniz. Anlattıkça, kendinizi onun sesine ve tiyatronun büyüsüne bırakınca 40 dakika, sadece 4 dakika gelebildiği kadar dört yanınız tiyatro ve tarih bilgisiyle dolacak. Sonrası da malum, tekrar tekrar açmak, her satırı okumak, gözleri kapatıp dinlemek ve böylece ruhumuzu beslemek.

İkinci seçenek ise çok daha farklı bir deneyim vaat ediyor. Zoom uygulaması üzerinden, 90 dakika süren bu tura sevilen bir tiyatro oyuncusuyla birlikte canlı katılmanız mümkün. Hrant Dink Vakfı’nın nisan ayı sonunda başlattığı bu projeyle yapmamız gerekenler gayet net; tur takviminde uygun tarihi seçmek, ev sahipliğini gerçekleştiren tiyatrodan bileti almak ve o tarihte anlatımı gerçekleştirecek tiyatro oyuncusuyla ekran karşısında buluşmak. Sonrasında gelsin tiyatrolar, açılsın perdeler, anlatılsın hikâyeler… Bu arada mini dinletiler (Hatırla Margaret) ve bir sürpriz de tura dahil. Hrant Dink Vakfı, bu projeyle verilen emek kadar aldığımız biletle pandemide ayakta kalmaya çalışan tiyatrolara da can suyu olarak takdirlerimizi topluyor. Çevrimiçi Beyoğlu Tiyatro Turu’nun sonuncusu 24 Mayıs tarihinde Moda Sahnesi tarafından saat 19:00’da gerçekleşecek ve Onur Ünsal evlerimize konuk olacak. Biletler de yine Moda Sahnesi’nin internet sayfasından satın alınabilecek. Bu tura maalesef geç katılan ve yine yeniden katılmak isteyen bir tiyatro aşığı olarak, yetkililere sesleniyorum; perde burada kapanmamalı ve önümüzdeki aylarda da yeni bir takvimle bu turlar yine açılmalı. Böyle bir deneyim özellikle böyle bir dönemde herkese gerek değil mi? Ve umudum da, bu dönemin bir an önce bitmesi ve bu kez gerçekten İstiklal Caddesi’nin tiyatrolarını, tek tek konuşlandığı yerlerinde ziyaret etmek ve o günleri gözümüzde canlandırmak yönünde.

Kısacası, Çevrimiçi Beyoğlu Tiyatro Turu’nda yerinizi almalısınız, hem de en kısa sürede! İster KarDes uygulamasından, ister Zoom üzerinden katılımcısı olun, bu yolculuktan keyif alacaksınız. Tur sonunda alkışlarınız Hrant Dink Vakfı’na ve KarDes’e gidecek. Bu kadar derin bir araştırmayı ve teknolojiyle harmanlanan tarihi bize gümüş tepside sunmalarındaki emeğe saygı duymamak mümkün değil. O zaman sözü fazla uzatmayalım, tüm katılımcılara şimdiden iyi yolculuklar, iyi eğlenceler!

Kapak Fotoğrafı: Hrant Dink Vakfı Arşivi Hagop Ayvaz Koleksiyonu

İlginizi çekebilir: Eda Geven’den Tiyatroda Yeni Normal