Ozan Mutlu Dursun, çocuk yaşlarından itibaren ilgilendiği fotoğraf alanına İletişim Tasarımı okuduktan sonra profesyonel bir giriş yaptı. Çıplaklık ve erotizm içeren seriler hazırlayan sanatçının analog ekipmanlarla çıktığı bu yolculuk bugün günümüzün yeni moda sanat biçimi olan NFT dünyasında da devam ediyor. Ozan ile fotoğraf, çıplaklık ve NFT üzerine bir sohbet gerçekleştirdik.

7 yıl boyunca yalnızca analog ekipmanlar ile üretimlerini yapan Ozan Mutlu Dursun, bugün post-production içeren, deneysel ve farklı yollarla sanatını icra eden bir fotoğrafçı. Çıplaklığın direkt olarak ayıp sayıldığı topluma karşı, biraz da bu fikre sivrilerek, belirlediği estetik çerçeveden çıkmayacak şekilde çıplaklık ve erotizm içeren işler üretiyor. Analog ekipmanlarla çıktığı fotoğraf yolculuğu, Mart 2021’de atıldığı NFT dünyasındaki serüveni ile tam gaz devam ediyor. Hic et Turco isimli girişimle beraber Türkiye’nin pek çok bölgesinde çıkan yangılara karşı başlattıkları Help et Nunc etkinliğinde 150 bin liraya yakın para toplayarak, farklı STK’lara bağışlayan bir topluluğun içinde yer alan Ozan Mutlu Dursun’u bu yıl ICAF’da NFT 101 Workshop’ında da dinleme şansı yakaladık. İlerleyen günlerde ise bizleri heyecan verici yeni projeler bekliyor. 

Ozan Mutlu Dursun Kimdir, Ne Yapar?

Ozan’cım selam! Sen aslında İletişim Tasarımı mezunusun; fakat tasarımcı kimliğindense fotoğrafçı kimliğin ön planda. Ozan Mutlu Dursun bu şekilde tanınıp biliniyor.

Seni tanımayanlar için kendinden bahseder misin? 

Kafamda devamlı yeni projeler üretiyor, zaman içerisinde bir kısmını eleyip, bir kısmını geliştirerek hayata geçiriyorum. 30 yaşındayım. Uzun bir süredir model arkadaşlarımla beraber fotoğraf serileri üretiyorum. Çocukluğumdan beri görsel sanatlara hayranım. Tasarıma gönül verdim. Kadir Has Üniversitesi İletişim Tasarımı bölümünden mezun oldum ve üniversitede fotoğrafa yönelme kararı aldım. Şimdilerde ağırlıklı olarak NFT ile ilgileniyorum.

Fotoğrafa olan tutkunu nasıl fark ettin? Ne zamandır bu işin içindesin?

Çocuk yaşlarda foto manipülasyonla uğraşmaya başladım. Profesyonel olarak fotoğrafla ilgilenmeye üniversiteden sonra karar verdim. Üniversitenin ilk yıllarında analoğa merak sararak, yaklaşık 7 sene sadece analog ekipman ile fotoğraf çektim. Tasarıma büyük ilgim olduğu için dijitale atıldım ve zaman içerisinde daha deneysel çalışmalar yapma kararı aldım.

Biliyorsun, senin işlerini dokuz-on senedir takip ediyorum ve çalışmalarının zaman içerisindeki değişiminin de farkındayım. 

Sen şöyle bir dönüp baktığında çektiğin fotoğraflarda nasıl bir değişim görüyorsun? 

Bunun dışarıdan fark ediliyor olması beni çok mutlu ediyor. Bazen yerimde sayıyormuşum gibi hissettiğim oluyor çünkü. Profesyonel olarak başladığım ilk dönemler ağırlı olarak portre ve zaman zaman “editorial” diyebileceğimiz tarzda çekimler yapıyordum. Teknik bilgim geliştikçe bu alanlardan biraz daha sıyrılıp, belirlediğim estetik çerçeveden çıkmayacak şekilde çıplaklık ve erotizm içeren seriler üretmeye başladım. Şimdilerde önceki çalışmalarıma kıyasla oldukça deneysel ve farklı yollar kullanıyorum ürettiğim serilerde.

Giyinik bedenler, yavaş yavaş açılan ayaklar, bacaklar derken modellerin zaman içerisinde tamamen çıplak kaldı. Hatırladığım kadarıyla yüksek lisans tez projende de nü modeller ile çalışmıştın. 

Peki neden çıplaklık? “Çıplaklık” senin için ne ifade ediyor?

Evet, doğrudur. Tez projem, projeksiyonla tasarladığım desenleri yansıtarak boyama yaptığım bir projeydi. Şu sıralar o projeyi NFT serisi haline getirmekle uğraşıyorum. 

Çıplaklık benim için özgürlüğü ifade ediyor. Ülkemizde çıplaklık anormal ve “fazla” görülen bir kavram. Nasıl olursa olsun çıplaklık otomatik olarak ayıplı bir şeye dönüşüyor. İlk nü çekimimi yaptığımda sanırım biraz da bu fikre sivrilmiştim, “Bu neden böyle” diyerek. Denk geldiğim herkesin “çıplak insan çeken fotoğrafçı” ile ilgili fikri aynı, o fikri de tahmin ediyorsunuzdur. ‘Nü’ fotoğraf, konsept ve tarihi gereği daha durağan ve sakin görsellerden oluşurken, ben daha farklı ve denenmemiş metotları denemeyi seviyorum. Bunun içinde ağırlıklı olarak post-prodüksiyon da mevcut.

Sen neden nü modeller ile çalışmayı tercih ettin? Her şey nasıl başladı ve gelişti? 

Ben 11 yaşımdan beri annemle yaşıyorum. Ne saçma bir giriş cümlesi dediğinizi duyar gibiyim. Çok güzel ve özel bir ilişkimiz var; bizi tanıyan arkadaşlarım da bilirler bunu. Sanırım bu yüzden erkeklerden ziyade kadınlarla daha iyi anlaştığımı fark ettim üniversite yıllarımda; özellikle modellerle çalışmaya ilk başladığımda. 

İlk nü çekimim ortaokuldan arkadaşımlaydı. İkimiz de daha önce bu deneyimi yaşamamıştık, o yüzden heyecanlıydık. Her ne kadar model arkadaşım çekimin başında heyecanlanmış olsa da çekim güzel ve keyifli geçti. O gün fotoğrafçının modeliyle olan ilişki ve iletişiminin çok önemli olduğunu anladım. O zamanlardan beri her çekimde net bir konsept, bu konsepte uyan bir tarz ile modelimle planlı bir şekilde ilerlemeye çalışıyorum.

Hepimizin bildiği gibi çıplaklık Türkiye’de büyük bir tabu. Çıplak olmak cinsellik çağrıştırdığı için “çok ayıp”. Nü sanat fotoğraflarının “boy boy internetlerde” yer alması birçok kişi için kabul edilemez bir şey. 

Türkiye’de nü fotoğrafçılığın durumunu nasıl değerlendiriyorsun? Parlak bir geleceği var mı?

Öncelikle söylemeliyim ki “nü fotoğrafçı” etiketi pek hoşuma gitmiyor. Görsel üretmekten keyif aldığım alan çıplaklık içeriyor; ancak bu çok “slapstick” yani gelişigüzel bir yakıştırma gibi geliyor bana. “Nü fotoğraf sanatçısı” dendiğini de duydum, o daha fena…

Kurumsal alanı bilemiyorum ama şahsi boyutta pek çok Türk sanatçı var takip ettiğim. Daha da artmasını umut ediyorum. Türkiye’de tahmin edersiniz ki bu alanın durumu pek iyi değil. Yurt dışında NSFW (not-safe-for-work) etiketiyle bu işler yayınlanabiliyorken Türkiye’de neredeyse hiç şansımız yok. Sosyal medya bu konuda en çok belimizi büken platform. Bu alanda tanınabilirlik oluşturmak bu ülkede hiç kolay değil. 

Senin gözlemlerine göre insanların nü fotoğraf konusunda düşünceleri neler? Ön yargılar var mı? Sen nasıl tepkiler alıyorsun? Her şey güllük gülistanlık değildir herhalde…

Değil tabii ki. Genel olarak etrafımdakilerin görüşleri hep medeni ve seviyeli oldu. Zaman zaman bana sivrilen insanlar da olmuyor değil. Kızan bile oldu. Seri fotoğrafları çektiğimin için çoklu paylaşım yapıyorum ve serileri sosyal medyada üçer gönderi şeklinde paylaşıyorum. Bir arkadaş serinin son gönderisinde dayanamayıp “dün g*t, bugün g*t, bu ne kardeşim bıktım” diye yorum yapmıştı. Baya gülmüştüm o gün o yoruma. Bir yandan da üzülüyor insan bir parça. Demek ki tek gördüğün şey o olmuş. Bu işi ve bu alanı böyle bir şeye erişmek adına kullanmak bana çok acizce geliyor. Profesyonel boyutta böyle bir şey kabul edilemez.

Fotoğraf fikirlerin nasıl ortaya çıkıyor? İlhamın nedir? Birlikte çalıştığın modelleri belirlerken belirli kriterlerin var mı?

Çekimlerimi “collaboration” yani iş birliği tadında sürdürüyorum genelde. Eğer kafamda spesifik bir çekim fikri yoksa, birlikte iş üreteceğim insanla oturup konsept düşünmeye başlıyoruz. Çıkış noktamız ortak zevklerimizden tutun modelin fiziği ve fizik tipine, bazen mesleğine kadar uzanıyor. Benim için her zaman en önemli şey tahmin edebileceğinizin aksine modelin fiziği değil, üretmeye karşı olan heves ve enerjilerin karşılıklı uyumu. “İçerik” üretmek işin %30’u falan. Çekim süreci ve “macerası” ise işin en keyifli yanı esasen. Bu keyfin bir kısmı da çekim sonrası düzenleme kısmında saklı. Spesifik bir proje fikrim olduğu vakit ona uygun spesifik fizik tipleri arayabiliyorum ancak bu sık olan bir durum değil. Durum böyle olunca genellikle bütçeli çalışıyorum anlaştığım arkadaşlar ile. 

Dürüst olmak gerekirse bir şeyi gerçekten çok merak ediyorum. Düğünlerde gelin ve damat dans ederken ne konuşuyor merakı gibi olacak ama. 

Beraber çalıştığın kişilerle o anda iletişimin nasıl? Çekim esnasında ne konuşuyorsunuz? Yoksa sessiz sakin sadece işine mi odaklanıyorsun?

Evet, bana modellik yapmadan önce insanların merak ettiği bir nokta da bu oluyor. Hiçbir modelim profesyonel olarak bu işi icra etmiyor. %99’u gönüllü olarak modellik yapıyor. Ben X veya Z poza gir diye direktif vermiyorum; çünkü bu bana doğal gelmiyor. Genel olarak muhabbet havasında ilerliyoruz. Çekimin konseptine uyabilen ve bizi moda sokabilecek bir müzik oluyor arka planda. Sessiz kalmak hoş olmuyor, çünkü modeller “Benden beklenen bir şey var” fikrine kapılabiliyor. Bu olunca kasılmalar, gerilmeler başlıyor. Olabildiğince buna izin vermemeye ve modelin rahat olabileceği bir zemin oluşturmaya özen gösteriyorum. 

Diyelim ki herhangi bir projende seninle çalışmak istemesine rağmen gerilen veya utanan birileri var, ki elbette vardır. 

Aranızdaki ilişki nasıl kuruluyor? Kamera karşısında çıplakken bi’ rahatlama süreci var mı?

Bu biraz zaman alabiliyor. Yapacağımız çekimin içeriğine veya modelin kafa yapısına göre bir deneme çekimi yapabiliyoruz. Her çekim öncesi düşündüğümüz konseptin ve tarzın hem üzerinden geçmek hem de karşılıklı birbirimizi tanımak adına bir buluşma ayarlamaya özen gösteriyorum. Kamera karşısında bir rahatlama süreci var. Genellikle bu modellerin 5-10 dakika alıyor bu ama gerilim havasını atlattıktan sonra süreç güzel ilerliyor. 

Artık her yerde birbirine benzer ve neredeyse tıpatıp aynı yüzleri, bedenleri görmekten ben çok usandım. Bazen Instagram’da dolaşırken kişileri birbirine karıştırdığım dahi oluyor. Bu çok normal, çünkü HERKES AYNI olma çabasında. Yer aldığın sektördeki durumu merak ediyorum. İnsanlar kendi vücut kıllarına, tüylerine “kıl” olurken veya giyinikken bile “yeterince fit” olmadıklarından yakıyorken kamera karşısındaki çıplak modellerde çeşitlilik görmek kolay değil diye düşünüyorum. Umuyorum ki “beden kalıpları” ve“ideal”ler hayatın her alanında bir gün komple ortadan kalkacak. 

Peki sen nasıl modeller görmek istersin ve nasıl bir modelle çalışmak istersin? Toplumsal kuralları yıkan işler deyince aklına gelen örnekler var mı, bir fotoğrafçı veya model? 

Bundan ben de usandım gerçekten ve ben de umutluyum. Hemen her gün bu bariyerlerin yıkıldığına daha çok şahit oluyoruz zaten. Güzellik standardı gözetmediğim için fikre açık insan bulmakta pek zorlanmıyorum. Her fizik tipine ve yaşam tarzına açığım, bu konuda kriterim yok. Karşımdaki insan halini kabullenmiş ve seviyorsa benim diyebileceğim bir şey olamaz ki. Vücut kılı veya tüyleri ile alakalı da hijyene dikkat edildiği müddetçe hiçbir sorunum yok; hatta görmek de isterim. O detayı çok estetik buluyorum kadında ve fotoğrafta. Toplumsal kuralları yıkan işler deyince, aklıma gelen ilk örneklerden biri Instagram’da thetogfather.

Yeni Moda Sanat Biçimi: NFT

Bize biraz NFT serüveninden bahsedebilir misin? Nasıl başladın ve ilerledin?

NFT serüvenim Mart ayında bir Clubhouse odasında başladı. Pak adlı sanatçının “Metarift” adlı eserinin 1 milyon dolara sattığını öğrenince, klasik olarak “Oo, burada iyi para dönüyormuş” diyerek araştırmaya daldım. Tabii durum bu şekilde değil, bu gazla girerseniz ağzınız yanar, söyleyeyim. Bu sayede “NFTurks” isimli bir Discord sunucusuna katıldım. 1-1,5 ayım NFT ve kripto piyasasını çözmekle geçti. Türkiye’de ne yetenekli sanatçılar varmış! Birçok insanla tanışmaya başladım o günden beri. Herkes yardımsever ve desteklemeye hevesli. Ben ilk olarak, iş yüklemenin çok daha ucuz olduğu Tezos blok zincirinde “Hic et Nunc” (Latince Here and Now) adlı market üzerinde NFT üretmeye başladım.

Hatırladığım kadarıyla bir NFT topluluğu olarak Türkiye’deki yangınların zararlarını karşılamak için başlatmış olduğunuz yardım kampanyası vardı. 

Neler yaptınız ve yapıyorsunuz bahsedebilir misiniz? 

Hic et Nunc blok zincirinde insan sayısı artınca “Hic et Turco” adında bir girişim başlattık ve NFT üzerine aktiviteler düzenlemeye giriştik. En büyüğü Türkiye’nin birçok bölgesinde başlayan yangınlara karşı başlattığımız Help et Nunc adlı aktiviteydi. Sadece Türk sanatçılar değil, dünyanın her yanından insanlar katılarak işlerini bağışladılar. Biz de tüm parayı bağışlayacağımızı açıklayarak gelen işleri satmaya başladık. Bir haftalık aktivitede 150 bin liraya yakın para toplandı ve bunu farklı STK’lara bağışladık. Hem yangından zarar gören insan ve hayvanlara hem de bu alanda çalışma yapan insanlara destek olduk. 

“NFTurks” adımızı “Kr0wd” olarak değiştirdik. Bu yıl ICAF’da arkadaşım Berk Tarakcıoğlu ile birlikte NFT 101 Workshop’ı düzenledik, akabinde Kr0wd üyeleri olarak yaptıklarımızdan bahsettik. Şimdi ise yeni fikirlerle NFT alanında ilerlemeye devam ediyoruz.

Ozan Mutlu Dursun’u NFT ürettiği platformlardan takibe alabilirsiniz.

Gelecek planlarında neler var? Bir ara YouTube’da içerik üretiyordun, sonra kayboldun. Geri dönecek misin? İlerleyen günlerde bizi neler bekliyor? Sergi fikri falan yok mu hiç?

YouTube çok zamanımı alan bir mecra. Kamera karşısında zorlanmak bir yana, konuşurken metodik ve detaylı anlattığım veya anlatamadığım için bu durum zaman zaman bana külfet oldu. Görsel alanlara derinden ilginiz olduğunda “video’yu çekip laps diye koyayım” olmuyor tabii. 🙂 İşin kurgusu, rengi, sesi, uğraşılması gereken çok iş… Film Fotoğrafçılığı 101 adından bir video serim var, fotoğrafa özellikle analogdan girişecek insanlar için faydalı olabilecek içerikler hazırladım. Uzun süredir ilgilenemiyorum, yakın zamanda tekrar aktif olmayı ve içerik paylaşmayı istiyorum. Çünkü ufukta yeni ve büyük projeler var.

Yüksek lisansımda hazırladığım ancak yükseği bırakınca havada kalan projeksiyon video serim mevcut. Bu projede farklı modellerle ve modellere özgü tasarladığım desenleri üstlerine yansıtarak çalışmıştım. Video seriden çıkaracağım işleri küçük bir paket yapıp NFT serisi haline çevireceğim. Bu iş 5 serilik büyük bir projenin ilk ayağı olmuş olacak. İkinci ayağı ise 100 fotoğraflık bir koleksiyon haline gelecek NFT olarak.

Ozan Mutlu Dursun’un işlerini Instagram hesabından ve NFT ürettiği platformlardan takip edebilirsiniz. 

Kapak Görseli: Hotline – Ozan Mutlu Dursun

İlginizi çekebilir: Yaprak Civan’dan Melih Çebi ile: Sinsi ve Muzip Sanat Üretimleri Üzerine
Gizem Kalaç’tan Non-Fungible Token (NFT): Sanat Eserlerinin Dijital Yansıması