Tarih boyunca hamam yapıları kent yaşamında özel bir yere sahip, özellikle bu yapıların inşa edilmesinin temelinde ise temizlenme gibi temel bir ihtiyaç yatar. Fakat zaman içerisinde bu temel ihtiyaç, toplantı, yeme-içme veya kutlama gibi faaliyetlerin de bu yapılarda yürütülmeye başlanması ile birlikte farklı anlamlar kazanır. Bunun yanı sıra sağlık hizmetleri amacıyla kullanılan hamam yapıları da karşımıza çıkar. Bu amaçla günümüzden yaklaşık 2.000 yıl kadar önce dünyanın bilinen en eski termal tedavi merkezi Basilica Therma, bilinen diğer adları ile `Kral Kızı Hamamı veya `Sarıkaya Roma Hamamı, Yozgat’ın Sarıkaya ilçesinde inşa edilir.

Yozgat’ın Sarıkaya ilçesinde yer alan bu antik Roma hamamının günümüzden yaklaşık 2.000 yıl kadar önce dönemin Roma Kralı tarafından yaptırıldığı iddia edilir. Halk arasında anlatılan efsaneye göre; dönemin Roma kralının kızı, amansız bir hastalığa yakalanır. Bu hastalıktan da burada bulunan termal su kaynağı sayesinde kurtulur. Bunun üzerine kral da buraya mermer kesme taşlar yardımıyla bir havuz yaptırır. Önceleri kimselerin olmadığı bu havuz çevresinde daha sonraları bir şehir oluşmaya başlar ve kralın kızının adı da oluşan bu yeni şehre verilir. “Öper” veya “Hoperi” olarakta bilinen bu şehrin adı Hristiyanlığın bölgede yayılmasına bağlı olarak, hamamın kuzey kısmına inşa edilen kilisenin ismine atfen daha sonra Basilica Therma olarak değiştirilir.

Şehir, beşinci yüzyılın ortalarına kadar bir piskoposluk merkezi olarak varlığını sürdürür. Şehrin merkezi ise Roma hamamı olarak kabul edilir. Malazgirt Zaferi’nden sonra bu alan yavaş yavaş Türk egemenliğine girince bölgeye önce Selçuklular ve Anadolu Beylikleri daha sonrada Osmanlı İmparatorluğu egemen olur.

Günümüze kadar ayakta kalmayı başaran yapının havuz kısmı, 2010-2015 yılları arasında yapılan kazı çalışmaları sonucunda gün yüzüne çıkarılır. Hemen sonrasında yani 2018 yılında da Basilica Therma, Unesco Dünya Mirası Geçici listesine alınır.

Basilica Therma, yapıldığı tarihten itibaren içerisinde termal sıcak su bulunan dünyadaki iki örnekten birisi ve bilinen en eski termal tedavi merkezi. Bir diğer örnek ise İngiltere’nin Bath şehrinde yer alır.

Kapak Fotoğrafı: Muharrem Gürbüz

İlginizi çekebilir: Nesliay Ocakküçük’ten Pergamon