Ünlü Fransız mimar Robert Mallet-Stevens’ın Fransa dışındaki tek eseri olan Mecidiyeköy Likör ve Kanyak Fabrikası ya da diğer adıyla “Mecidiyeköy İnhisarlar İdaresi Likör ve Kanyak Fabrikası”, 1930 yılında Atatürk’ün talimatı ile kurulur. Bu yapı, Cumhuriyet döneminde sanayi ile kalkınmayı hedefleyen ekonomi politikasının bir sembolü olarak görülür.

5-138
Mecidiyeköy Likör ve Kanyak Fabrikası Ana Üretim Binası | Muharrem Gürbüz

Dönemin Türk hükümeti tarafından Fransa’ya ihale edilen proje, Fransa Hükümeti’nin düzenlediği yarışma ile belirlenir. Yarışmanın kazananı ise Fransız mimar ve tasarımcı Robert Mallet-Stevens olur. Proje, 48 dönüm arazi üzerinde uygulanırken alanın %90’ı likör üretiminde kullanılan kokulu bitkilerin yetiştirilmesi için ayrılır. Geriye kalan kısımda da ana üretim binası ve yönetim binasına yer verilir. İnşa sürecinin tamamlanması ile başlayan üretim faaliyetleri, 1939 yılına kadar Fransa’dan getirilen likör üretim uzmanları ile birlikte devam eder.

1-294
Mecidiyeköy Likör ve Kanyak Fabrikası Giriş Pavyonu| Muharrem Gürbüz

1960’lı yıllarda fabrika arazisinin 13 dönümlük kısmı Ali Sami Yen Stadyumu’nun inşası için Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüğü’ne (Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü); 11 dönümlük kısmı ise Boğaziçi Köprüsü bağlantı ve çevre yollarının yapımı için Karayolları Bölge Müdürlüğü’ne devredilir. Geriye kalan yaklaşık 24 dönümlük arazi ise 2000 yılına kadar fabrika işlevi ile kullanılmaya devam eder.

Üretim faaliyetlerine yaklaşık 70 yıl Mecidiyeköy’de devam eden Likör Fabrikası, 2000 yılının Eylül ayı itibari ile Bilecik’e taşınır. Bu tarihten itibaren 6 yıl atıl kalan yapı ise 2006 yılında tescillenerek 2008 yılına kadar Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Hizmet Binası olarak kullanılır. Eski Ali Sami Yen Stadyumu’nun arazisi daha sonra Torunlar GYO tarafından satın alınarak ticaret, ofis ve konut projesi olarak hayata geçirilen Torun Center inşa edilir. Likör Fabrikası ana üretim binasının da yer aldığı alan ise Emlak Konut GYO tarafından ihale edilerek üzerinde yer alan binalar Viatrans Meydanbey ortak girişimi tarafından aslına uygun olarak yeniden inşa edilmek üzere 2012 yılında yıkılır. EAA – Emre Arolat Architecture tarafından hazırlanan projenin tamamlanması ile birlikte yapı 2018 yılında hizmete açılır. Geçici bir süre için Pilevneli Gallery tarafından kullanılan Mecidiyeköy Likör ve Kanyak Fabrikası, günümüzde ise çeşitli sergilere, etkinliklere ve davetlere ev sahipliği yapmakta…”

Kapak Fotoğrafı: Muharrem Gürbüz

İlginizi çekebilir: Muharrem Gürbüz’den Beykoz Cam ve Billur Müzesi