Büyük değişimler küçük hareketler ile başlar. Bu benim yıllar içinde okuduğum, şahit olduğum ve yer yer deneyimlediğim en sıradan gibi görünen ama etkisi oldukça büyük farkındalık cümlelerinden biri. İşte şimdi, tam da bu cümlenin özünü barındıran ufak bir hareketin, küçük bir sorgulamanın dünyaya nasıl büyük bir renk kazandırdığı üzerine bir yazı okuyacaksınız. Arkanıza yaslanın ve pedalları çevirmeye başlayın; çünkü size yılda sadece bir kez yapılan çok anlamlı, güçlü, coşkulu, emeği bol, amacı çok net bir etkinliği yani Süslü Kadınlar Bisiklet Turu’ nu anlatacağım

Süslü Kadınlar Bisiklet Turu web sitesinde tanımlandığı şekliyle “2013 yılında doğan ve dünyaya yayılan bir farkındalık hareketidir.” Sema Gür ve bir grup arkadaşı Facebook etkinliği olarak ilk defa 2013 yılında canımız İzmir’de başlatıyor bu hareketi. Hiçbir beklenti olmasa da tura katılım çok yoğun olunca ikinci yıl daha renkli ve organize bir yaklaşımla tur düzenleniyor, yıllar geçtikçe önce çevre illere daha sonra da Türkiye’nin dört bir yanına yayılıyor bu güzel etkinlik. Turun dünyaya açılmasını sağlayan kişi ise Sema Gür’ ün arkadaşı Pınar Pinzuti ile oluyor. İlk yurtdışı ayağını Pınar Pinzuti Milano’da düzenliyor, aynı yıl İtalya ile birlikte Almanya ve İsviçre’ de de eş zamanlı düzenlenen bu tur, son haliyle 30 ülke 200 şehre yayılıyor.

Tamamen gönüllü kadınlar tarafından organize edilen, herhangi bir daimi sponsoru olmayan, destek veren herkesin önce kadınlar için, bisiklete gönül verenler ve kendi şehirleri için pedal çevirdiği, süslenmeyi amaç değil araç edinen, insanlara ve yetkili makamlara anlatmak istediğini güçlü bir duruş ile rengarenk bir şekilde fark ettirmeye çabalayan, kimsenin sahibi olmadığı kendi kendine yaşayan karnaval tadında bir turdan bahsediyorum size.

Her yıl Eylül ayının üçüncü pazar gününe denk düşen hafta, Otomobilsiz Kentler Haftası’nda trafiğe kapalı bir rotada, aslında “tamamen bisikletli bir şehir nasıl olurdu?”nun birkaç saatlik hali belki de Süslü Kadınlar Bisiklet Turu. Turun en sevdiğim ve en değer verdiğim yanı ise hiçbir ideoloji, kulüp, dernek, vakıf misyonu taşımaması. Tamamen bireysel halimizle, sadece ve sadece kendimizi temsil ettiğimiz, din, dil, ırk, cinsiyet fark etmeden katılabileceğimiz, ister şalvar, ister topuklu ayakkabı, ister başörtüsü, ister şort ile, yani “ne isek o”, “nasıl istiyorsak öyle” halimiz ile katıldığımız bir tur bu.

Süslü Kadınlar Bisiklet Turu’nun geçmişine bakınca; 2018 yılında, yani ilk yurtdışı ayağında AB Ulaşım Komisyonu tarafından tanınan bir tur olduğu görülüyor. 2019 yılında ise 115 şehirde eş zamanlı yapılırken dünyadaki bisiklet dostu şehirlerin en kapsamlı ve bütünsel sıralamasını yapan Copenhagenize Index tarafından dünyanın en başarılı taban hareketi olarak açıklanıyor. 2022 yılına geldiğimizde ise Sema Gür ve Pınar Pinzuti bisiklet kullanımı ile şehir, bisiklet ve kadın üçgenine kattıkları farkındalık nedeni ile BM tarafından Dünya Bisiklet Günü Özel Ödülü’nü alıyorlar. Bu ödülü aynı zamanda Coldplay grubunun da aldığını söylesem. Muhteşem değil mi?

Peki bu tur neden düzenleniyor, tam olarak amacı ne, turda neler oluyor, neden “Süslü”, neden “Kadın”, neden “Bisiklet”, bunları hem şehrimin organizatörlerinden biri olarak deneyimlerimle, hem de Sema Gür ve Pınar Pinzuti’nin paylaşımları, söyledikleri ve fikirleri üzerinden bana yansıyan bilinç ve duygular ile anlatmaya çalışacağım sizlere.

“Kadın sokağa çıkarsa dünya değişir.” diyoruz bu tur ile. “Sokak” kelimesinin altı burada o kadar derin ki; kadın evde durmasın, eve kapanmasın, üretsin, korkmasın, engellenmesin istiyoruz aslında. Tüm zincirleri kırsın ve önce kendini gerçekleştirsin. Çocuğu ile bisiklet süren anne profilini destekliyoruz mesela, çünkü bisiklet koltuğunda hayat yolculuğuna çıkan bir çocuğun, bisikletin özgür ruhunu, nazik ve eşitleyici ruhunu, doğaya saygı duyan ruhunu taşıyacağına inanıyoruz. Kadın ulaşımda aktif olsun istiyoruz çünkü ulaşımda daha çok kadın demek sınırlanmayan kadın demek, kendi işini kendi halledebilen, güçlü kadın demek. Bu devinim ile hareketlenen kadınların toplumlarda önemli değişimlere imza atacağına inanıyoruz.

Susan B.Anthony’nin dediği gibi “Bisiklet, kadınların özgürleşmesine dünyadaki her şeyden daha fazla katkı sağlamıştır.” Bisikletli kadının bir kere pedal çevirmesinin o ilk kıvılcımı başlattığını ve artık o sonu gelmeyecek değişimin içinde olacağını düşünüyoruz. Çünkü bir kere sele üstünde pedallamak ve ilerlemekse mesele, artık yoldasın, geri dönüşü yok, ilerliyorsun, yola çıktın. Yol senin, sadece senin yolun.

Doğa için, biricik gezegenimiz, evimiz için, iklim krizi için kolektif bir inançla ve hareketle bireysel hayatlarımızda değişime gitmek zorundayız. İşte biz bunun için de pedallıyoruz. En basiti; kısa mesafelere, markete, çarşıya, belki spor salonuna artık etrafa kirlilik saçan, doğal dengeyi bozan, tüketim odaklı otomobillerden birazcık feragat edip bisiklet kullanmak ya da yürümeyi tercih etmek zamanı gelmedi mi? İşte bu yüzden daha çok “bisikletli ulaşım”a çağrı yapmak istiyoruz şehrimizde, yetkili makamlardan güvenle trafikte var olmak için bisiklet yolları istiyoruz, otomobil sürücülerinin bizleri görmesini ve trafikte bizim de varlığımıza saygı duymalarını ve trafiğin buna göre düzenlenmesini talep ediyoruz aslında.

Tüm bunları da dikte ile değil renkler içinde yapıyoruz. Şarkılar söyleyerek, etrafa el sallayarak, renklerimiz ile dikkat çekerek, farklılıklarımız ile var olarak yapıyoruz. Bisiklet rüzgarına bizi gören herkes kapılsın diye yılda bir kez toplanıyoruz ve giderek büyüyoruz. Bu yıl Hindistan da dahil, Yeni Zelenda’ da, Avrupa’ da, Amerika’ da ve şu an adını yazmadığım birçok şehirde Fancy Women Bike Ride adı ile yurtdışı ayağı da aynı amaç ile toplanıyor. Kadınlar için, bisikletli ulaşıma teşvik için, sürdürülebilir bir dünya ve daha temiz şehirler için.

Aslında anlatacak daha bir sürü şey var ama ben daha fazla uzatmak istemiyorum. Bu nedenle turu daha yakından inceleyebilmeniz ve önümüzdeki turlar için plan yapabilmeniz adına buraya bir link bırakıyorum. Böylelikle nerede ve ne zaman düzenleniyor görebilir ve katılmak için ne giyeceğinizi düşünmeye başlayabilirsiniz. “Biz renklerin peşindeyiz. Sen gelmezsen bir renk az oluruz.” çağrısı ile yazımı sonlandırıyorum. 

Kapak Fotoğrafı: Süslü Kadınlar Bisiklet Turu

İlginizi çekebilir: Artsy Magger’dan Kadın Gözüyle Hayattan Kareler