2022 yılını nasıl hatırlayacaksınız? Bu sorunun yanıtını genellikle kendi kişisel anılarımızın etrafında şekilleniyor ama farkında olmadığımız bir şey var ki Twitter, Instagram, TikTok gibi medya kanalları arasında geçirdiğimiz zamanla birlikte her yıl zihnimize onlarca popüler kültür bilgisiyle de kazınıyor. Bu yılın en mutlu ve mutsuz anlarında kulaklarınızdan duyulan şarkı neydi? Hangi dizileri ‘binge-watching’ listenize girmeyi başardı? Kaç tane ‘reels’ videolarında gördüğünüz tarifi denediniz ve kaçını beğendiniz? Yeni ve ödüllü yazarlara şans tanıdınız mı? Gezdiğiniz sergilerden aklınızda kalanlar hangileri oldu? Metaverse’e adım atmayı başardınız mı? Yılı kapatırken biz de tüm bu sorular ışığında zamanı geriye satıp 2022 yılına göz atıyoruz.

2022 Yılına Bakış

Müzik | Yeni Albümler, Nostalji ve Beklenen Dönüşler

Hep hatırlamak isteyeceğimiz mutlu anlardan hayatın en bunaltıcı günlerine, zihnimizde her anıyı istemsizce müzikle özdeşleştiriyoruz. Her dinlediğimizde iyi hissettiren ya da tümüyle kaçındığımız şarkılar olmasının da en temel nedeni de bu. 2022 nostalji rüzgarları açısından verimli bir yol oldu. Beyonce Renaissance ile tüm ödül törenlerini domine ederken, uzun zamandır artık müzik yapmadığı üzerine şakalar yapılan Rihanna, müziğe, Marvel Studios’un “Black Panther: Wakanda Forever” film müziğinin parçası Lift me Up ile döndü. Nostalji yılı diyebileceğimiz 2022’de ayrıca Red Hot Chili Peppers’dan Artic Monkeys’e, Slipkot’tan Paramore’a bir çok grup yeni albümlerle karşımıza çıktı. Yılın öne çıkan albümlerine göz atmak için Gürkan Sonat’ın bu yazısını okuyabilirsiniz.

The Beatles‘ın bu sene 56. yaşını kutlayan yedinci stüdyo albümü Revolver’ın klasik şarkılarından I’m Only Sleeping’in yeni bir müzik videosuna, bizim Oscar’da en iyi müzik aday listesi onsuz düşünülemeyen Hans Zimmer’ın‘in hayatına ve kariyerine odaklanan “Hans Zimmer: Hollywood Rebel” belgeseline kavuştuğumuz yıl Gaye Su Akyol’un yeni albümü için Financial Times’da atılan tartışmalı başlıkla sonlandı. Halsey, Charli XCX, FKA Twigs, ve Florence Welch gibi sanatçılar şarkılarının TikTok’taki popülaritesinin ticari başarısını etkilemesi nedeniyle bağlı oldukları müzik şirketlerinin onlara TikTok çekmeleri için baskı yapmalarını eleştirirken tam aksi yönde başarıyı TikTok’ta bulan yeni sanatçılarla tanıştık. TikToker Abigail Barlow ve Emily Bear tarafından yaratılan “The Unoficial Bridgerton Musical” o denli başarılı oldu ki ikili 2022 Grammy Ödülleri’nde En İyi Müzikal Albüm ödülünün kazananı olmalarının ardından konserler düzenleyip Netflix ile davalık oldu!

Kültür & Sanat | İklim Aktivizmi, Fiziksel & Dijital Sanat ve Dahası

2022’ye dair aklımızda kalan en önemli kültür&sanat olayları şüphesiz iklim krizi aktivistlerinin ünlü tablolara yiyecek-içecek attıkları ve bolca tartışmayı beraberinde getiren eylemler. Van Gogh’un “Ayçiçekleri”nden Claude Monet’nin “Saman Yığınları”na dek pek çok tablo aktivistlerin bu yılki eylemlerinden nasibini aldı. Eylemlere dair vandalizm tartışmaları kafanızda netleşmediyse sanat yılına noktayı Eylül Aytan’ın bu yazısı ile koyabilirsiniz. 2022’nin sanat dünyasında öne çıkan isimleri arasındaysa Damien Hirst vardı. Yıla “Cherry Blossoms” serisiyle ilgili olarak emek hırsızlığı suçlamalarıyla karşı karşıya kalarak başlayan sanatçı, “The Currency” isimli sergisi kapsamında binlerce sterlin değerindeki eserlerini ateşe vererek dikkatleri üzerine çekti. Hirst, sergi için 10.000 eserini NFT’ye çevirdi ve alıcılardan fiziksel ya da NFT formlarından birini seçmelerini istedi. NFT’yi tercih eden 5 bin 820 alıcının eserlerinin fiziksel halleriyse yok edildi. Hirst’ün “ilginç bir deney” ve “küresel bir enstalasyon” olarak tanımladığı proje, dijital sanat tartışmalarına farklı bir boyut kazandırdı.

Banksy ise bu yıl eserlerinin kendi bilgisi dışında kullanılmasıyla ilgili bolca savaş verdi. Banksy Social Club adıyla, Grupo Marea tarafından Meksika’da hayata geçirilen gece kulübünde sanatçının eserlerinin röprodüksiyonları yer aldı ancak izni alınmadı. Eski sevgilisi olduğun iddia eden bir kadın Banksy’nin özel koleksiyonlardan ödünç alınan toplam yüz kırk beş eserine yer veren The Art of Banksy” adlı gezici sergiye altı eser ödünç verdi. Son olaraksa GUESS’in eserlerini kendi izni olmadan eserini bir koleksiyonunda kullanması üzerine sanatçı hırsızları markanın Londra’daki mağazasına uğramaya davet etti, böylece dükkan o gün için kapatılmak zorunda kaldı. 2023 yılı boyunca da güncel sanat haberlerinden geri kalmamak ve sergilerden haberdar olmak için theMaggerNews ve Artsy Magger‘ı takip edebilirsiniz.

Kitap & Edebiyat | Prestijli Ödüller ve BookTok’un Yükselişi

Edebiyat yılını incelemeye prestijli ödüllerle başlarsak; her yıl İngilizceye çevrilen, İngiltere ya da İrlanda’da yayımlanan bir romana ya da kısa öykü koleksiyonuna verilen Uluslararası Booker Ödülü için yayınlanan ve 13 isimden oluşan uzun listede ilk kez Hintçe bir eser de yer aldı. Yılın kazananı The Seven Moons of Maali Almeida ile Shehan Karunatilaka oldu. Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibiyse komitenin ödülü kendisine verme nedenini “Kişisel hafızanın köklerini, mesafelerini ve kolektif kısıtlamalarını keşfetmedeki cesaretinden dolayı” sözleriyle açıkladığı Annie Ernaux oldu. Neredeyse verilmeye başlandığından itibaren modern dünya edebiyatının gelmiş geçmiş en büyük yazarlarını belirleme konusunda en önemli referans kaynaklarından biri, belki de birincisi kabul edilen Nobel Edebiyat Ödülü’nün dinamiklerine daha yakından bakmak isterseniz Bülent Tunga Yılmaz’ın bu yazısına göz atabilirsiniz. Ödüller bir yana, Goodreads uygulamasını verilerine göre bu yılın en çok okunan kitapları sırasıyla Colleen Hoover’dan “Reminders of Him”, Emily Henry’den “Book Lovers” ve Lucy Foley’den “The Paris Apartment” oldu.

Bu yıl kitapçı ziyaretlerinizde “BookTok” ifadesiyle karşılaşmış olabilirsiniz. Bu sözcük TikTok’ta yer alan kitap&edebiyat içeriklerinin toplandığı bir alt janrayı ifade ediyor. TikTok’ta önerilen kitapların popülerliği arttıkça muhtemelen kendilerine aynı kitaplar çok sık sorulduğu için pek çok popüler kitapevi bu kitapları ayrı bir janra olarak ayırdı ve böylece kitapevlerinde “BookTok” bölümleri oluşmaya başladı. Uygulamaya göre bu yılın en popüler kitapları arasında Taylor Jenkins Reid’den The Seven Husbands of Evelyn Hugo, Colleen Hoover’dan It Ends With Us ve Jennette McCurdy’den I’m Glad My Mom Died yer alıyor.

Sinema & TV | ‘Binge Watching’ Malzemesi Olan Diziler ve Aklımızdan Çıkmayan Filmler

Her ne kadar bu sene Netflix’in hisseleri için en iyi yıllardan biri olmasa da bizi bir dolandırıcının hikayesi olan Inventing Anna, çok fazla tartıştığımız seri katil Dahmer ve küçüklüğümüzde bize ötekiyi öğreten en klasik serilerden Addams Family’i ötekilerin dünyasını gotik karakterler ile anlatan Tim Burton’ın gözünden Wednesday ile etkisi altına aldı. Bizim Netflix’ten bu sene en çok konuştuğumuz filmler ise Marilyn Monroe’nun hayatını gözler önüne seren Blonde filminden propagandalar içerisinde kaybolan bir grup gence savaş trajedileri üzerinden tanıklık ettiğimiz All Quiet On The Western oldu.

Bu sene Disney plus’ın ilk defa regl temsiliyetini beyaz perdeye aktardığı Turning Red’i biz konuşmaya doyamazken bir Marvel serisi olan Doctor Strange’in film biletleri de dakikalar içinde tükendi. Bir başka biletleri dakikalar içerisinde tükenen film ise yurtdışında festival festival gezen Emin Alper’in Kurak Günler’i idi. İstanbul Film Festivali’nde Türkiye’de bir sahil kasabasında geçen ve başrolünde Normal People dizisinden beri radarımızda olan Paul Mescal’ın oynadığı Aftersun ve Timothée Chalamet’in oyunculuğu ile bizi tekrar büyülediği Bones and All filmi dikkatleri üzerine çekerken çoğumuz önümüzdeki Akademi Ödülleri’nde Everything Everywhere All at Once hangi ödülleri alır diye tartışmaya başladık. Ayrıca The Batman filmi bu sene Robert Pattinson ve Zoe Kravitz ikilisinin inanamadığımız enerjileri ile yeni bir versiyon üzerinden konuştuğumuz tek içerik olmadı; Lord of The Rings’in yeni dizisinden Game of Thrones evreninin biraz daha öncesine gittiğimiz House of Dragons’a kadar sevdiğimiz hikâyelerin farklı hâllerine daldık. Son olarak bu senenin en çok konuşulan iki dizisi; yemek ve aile üzerinden kaotikliği sonununa kadar hissettiğimiz The Bear ve izlerken 1984 romanına olan referansları gözümüze sokmaktan çekinmeden bizi gergin bir evrenin ortasında bırak Severance’tan bahsetmeden geçmeyelim.

Teknoloji | Metaverse’e Giriş, Sanal Kişilikler, “Gerçek”e Yaklaşma Çabaları

“Metaverse tam olarak ne anlama geliyor?” diye kelimeyi ilk google’layışınızı hatırlıyor musunuz? 2021’de NFT kelimesi teknoloji ve sanat dünyasını ne denli domine ettiyse bu yıl da aynı hisleri metaverse için yaşadık. Bir yandan da fiziksel dünya ile metaverse evreni arasında benzerlikleri öne çıkartmak ve adaptasyon sağlamaya yönelik projelerle karşılaştık. Örneğin; Taylandlı şirket Central Retail, Zipmex isimli dijital platformla bir araya gelerek Kuzeydoğu Asya’nın metaverse’deki blok zincir destekli ilk dijital süpermarketini sundu. Fransız sivil toplum kuruluşu Entourage, sanal dünyaya aktarılan finansal kaynakların gerçek dünyadaki sorunların çözülmesinde kullanılabileceğine vurgu yapan bir kampanyayla karşımıza çıktı. Böylece metaverse’in ilk evsizi Will karakteriyle tanıştık. Meta ise Metaverse’deki ve fiziksel ortamlardaki dil bariyerini ortadan kaldırmak için harekete geçerek dünyadaki herkesin işine yarayacak bir çeviri yazılımı geliştirme çalışmalarına başladı.

Influencer’lar günlük içerik tüketimimizin önemli bir kısmını oluştururken ve metaverse evreniyle ile kaynaşma süreci devam ederken sanal kişilikler hayatımızın rutin bir parçası haline gelmeye başladılar. Dünyanın en gelişmiş, realistik, ‘humanoid’, yapay zekâ teknolojili robotu olan Sophia ve yaratıcısı David Hanson’ın hikâyesi bir belgesel olarak karşımıza çıkmaya hazırlanırken Çin merkezli oyun şirketi NetDragon Websoft, dünyada ilk kez robot bir CEO atayan şirket oldu.

2022 ayrıca sanal alışkanlıklarımızı ve etkilerini gözden geçirme yılıydı. Dijital atıkların etkisi hakkında farkındalık yaratmak üzere hayata geçirilen bir kampanya IRL Trashcan, kullanıcıların özel olarak tasarlanan fiziksel çöp kutusunun üzerine telefonlarını yerleştirdiklerinde mail kutuları temizleyebilmelerini sağlayan bir sistem yarattı. BeReal Instagram’ın fazlasıyla ‘edit’lenen dünyasından ayrılarak bizi gerçek anları paylaşmaya davet etti.

Moda & Bakım & Güzellik | Etik Tartışmalar ve Sadeleşme Hareketleri

“Geleceğin adamı” olarak anılan Fransız tasarımcı Thierry Mugler ve Pyrex, Off-White, Louis Vuitton gibi markalar için ürettiği ikonik işlerle tanıdığımız tasarımcı Virgil Abloh gibi iki önemli ismin kaybıyla başlayan 2022, moda dünyasına bolca kriz ve etik tartışmayı getirdi. Kanye ırkçı söylemleriyle Adidas iş birliğini ve diğer pek çok projesini kaybederken Met Gala temasının benzer ırkçı ve şişmanfobik söylemleri olan Karl Lagergeld olarak belirlenmesi akıllara “moda her şeyi affeder mi?” sorusunu getirdi. Dev moda markaları bu yıl trendler dahilinde önce ikinci el alışveriş dünyasına ardından da lüks e-ticarete dahil olmaya çalışırken mylo, elma, muz gibi ana maddelerden üretilen deri alternatifleri birçok koleksiyonda karşımıza çıkmaya başladı. Sürdürülebilir alternatifler ve modayla teknolojinin flörtüyse bu yıl Bella Hadid’in sprey, Coperni elbisesi ve Mark Zuckerberg’in sanal Thom Browne takımı gibi yenilikleri getirdi. Tüm farkındalık sahibi alışveriş ve aşırı tüketime karşı minimalizm temalarına rağmen yılın en popüler markası Shein oldu. Güncel moda haberlerini 2023’te de takip etmek isterseniz Chic Magger‘ı takibe alabilirsiniz.

Sadeleşme çabası bakım&güzellik dünyası için de trendleri belirledi. Az ve çok işlevli malzemelerle bir cilt bakım rutini inşa etmek anlamına gelen “skinimalizm” ve cilde yatırım yapmak anlamına gelen “skinvestment” etkisini sürdürürken vücut bakımı 2022’nin yükselen trendi oldu. Sade ve parlak bir görünümü hedef alan ‘clean-girl‘ makyaj anlayışıysa zamanla ve Dony Davy gibi ilham veren makyaj sanatçılarının etkisiyle yerini anti-mükemmeliyetçi makyajlara bıraktı.

Kapak Fotoğrafı: unsplash/@mikehindle

İlginizi çekebilir: Biblio Magger’dan 2022’nin Popüler Kelimeleri