İtiraf zamanı. Harcamalarınızı planlıyor ve belirli bir düzen içerisinde takip edebiliyor musunuz yoksa ay boyunca onlarca kez kullandığınız “temassız ödeyeceğim” cümlesi ve “siparişi tamamla” onayından sonra takip etmekte zorlandığınız oluyor mu? İlk kez 1979 yılında pazarlama ve ekonomi teorisyeni Elizabeth Hirschman tarafından ortaya atılan Cashless Effect, harcama yaparken nakit para dışındaki yöntemleri kullanmaya olan eğilimimizi ifade ediyor.

Özellikle kredi kartlarının varlığıyla birlikte hayatımızda önemli bir yeri olan “cashless effect” temassız ödeme ve internet alışverişinin günlük yaşamın vazgeçilmez bir rutini haline gelmesiyle geçmiştekinden dahi fazla tetikleniyor. Fiziksel olarak parayı uzatmamanın sanki para harcamıyormuş hissi yarattığı konusunda zaten hemfikiriz. Cashless effect’in bir diğer ilgi çekici etkisiyse kredi kartıyla alışveriş yaparken ürünün fiyatı yerine özelliklerine odaklanmayı sağlıyor olması çünkü harcanan parayı fiziki olarak görmemek eylemin maddi götürülerine yönelik anksiyeteyi azaltıyor!

Fenomeni tetikleyen bir diğer alışkanlıksa: Otomatik ödemeler. Bu sistem, tüketicilerin aslında artık ihtiyaç duymadıkları hizmetler veya abonelikler için ödeme yaptıklarını kolayca unutmalarını sağlayan bir kısayol görevi görüyor. Bir örneğini gözünüzün önüne getirmek isterseniz, abone olduğunuz ama belki de aylardır giriş yapmadığınız dizi-film platformlarını saymayı deneyebilirsiniz! Cashless effect’in önüne geçmek için finans kuruluşlarının verebileceği destekler arasında: aylık otomatik ödemelerin hatırlatması ve bu sayede tüketiciye iptal etme şansının tanınması ile bütçe yapma, hedef belirleme finansal durumlarını takip edebildikleri pratik araçlar sunulması yer alıyor.

Fenomenden daha az etkilenmek için kişisel olarak yapabilecek en önemli alışkanlık değişimiyse elbette nakit para kullanmayı tercih etmek. Artık hiç de alışık olmadığımız bu ödeme yöntemini benimsemek için sosyal medyada sıkça karşılaştığımız trend olarak ‘cash envelope’lar kaşımıza çıkıyor. Yani kira, faturalar, mutfak alışverişi, kültür&sanat, dışarıda yemek gibi başlıklar altında harcamaları tek tek ayırmak ve her bir kategori için bir ayda kullanabileceğiniz maksimum miktarı nakit olarak zarfların içine yerleştirmek tavsiye ediliyor. “Cash envelope” sisteminin bir örneğini görmek isterseniz buraya tıklayabilirsiniz.

Kapak Fotoğrafı: unsplash.com/@averye457

İlginizi çekebilir: Chic Magger’dan De-influencing