Eskiden izlediğiniz filmlerde iki kişinin hırslı kart kaldırmaları ile heyecanı yükselttikleri fakat birden odaya giren gizemli bir kişinin verdiği son teklif ile çekişmeleri noktaladığı sanat müzayedesi sahnelerini hatırlıyor musunuz? Artık sanat yatırımı, ulaşılması güç gibi duran film sahnelerinden evimizin altında bulunan bir butik kafenin veya bilgisayarımızdan rahatlıkla ulaşabileceğimiz bir internet sitesinin açık arttırmalarına taşınıyor. Uzun ve kısa soluklu yatırım konuşmalarının arttığı bugünlerde biz, hayat tarzımızı en çok yansıttığına inandığımız ve herkesin ulaşabileceği seçenekler ile sanat yatırımları için bir rehber oluşturuyoruz.

Çoğumuz günlük hayatın koşuşturması içerisinde uzun zamandır kurduğumuz hayalleri unutabiliyoruz. Tam da böyle zamanlarda biz soluğu sergilerde alıyor; sanatın evreninde hayallerimize doğru bir yolculuğa çıkıyoruz. Bizi biz yapan hayallerimizi gerçekleştirebilmek adına bugün; yatırımlarımıza sanatı dahil ediyor, her bütçeye uygun sanat yatırımı seçeneklerini araştırıyoruz.

Sanat Yatırımı 101

Neden Sanat Yatırımı?

Sanat yatırımı, ilk zamanlarda piyasa dalgalanmalarından etkilenmediği ve prestijli bir portföy sunduğu için büyük bütçeler ile yatırım yapan kişiler tarafından tercih ediliyordu. Eskiden sadece belirli bir kesim ile sınırlıymış gibi gözüken sanat yatırımı; zaman içerisinde internetin sunduğu şeffaf bilgiler ve sanat danışmanlarının her bütçeye uygun kapsayıcı seçenekleri ile sanat severlerin de radarına girmeye başladı.

Blue Chip ve Red Chip Sanat Nedir?

Sanat yatırımında Blue Chip ve Red Chip, isimlerini poker oyunlarından alıyor. Mavi çip ve kırmızı çip olarak çevirebileceğimiz bu terimler, bir eserin hangi sanatçı tarafından üretildiğini ve o dönemdeki güncel değerini merkeze alıyor. Uluslararası tanınırlığı yüksek ve sanat dünyasında önemli yere sahip sanatçıların eserleri mavi çip olarak kodlanırken yeni nesil ve yeni çıkış yapan sanatçıların üretimleri kırmızı çip olarak geçiyor. bugün bir kırmızı çip sanatçı olarak sayılan bir sanatçı daha ileri bir dönemde mavi çip sanatçı olarak tanımlanabilir. Örnek olarak Jean- Michel Basquiat, 2000’lerin başına kadar kırmızı çip bir sanatçı olarak geçiyordu. Aynı dönem gerçekleşen müzayedelerde değeri yaklaşık elli bin dolar olarak kabul edilen eserlerinden Untitled, 2017 senesinde yüz on milyon dolara satılarak bir Amerikan sanatçının en yüksek miktarda alıcı bulduğu eserler arasına girdi.

Ara Bir Not: Sanat Yatırımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Sanat yatırımını özellikle tutkularından dolayı tercih edenlerin önceliklerini zevkleri oluştursa da bu eserleri hayallerimizi gerçekleştirecek yatırımlara dönüştürebilmek için dikkat etmemiz gereken noktalar bulunuyor. Dünyada önde gelen sanat danışmanları zevkimize uygun eserleri takip ederken gerçekçi bir rapor oluşturmamızı tavsiye ediyor. En güvenilir yatırım yolu farkı bütçelere uygun seçenekleri ile sanat danışmanları olsa da internette şeffaf bilgiler paylaşan sitelerden kişisel olarak piyasayı takip etme imkânı da bulunuyor. Sanat yatırımında en çok dikkat edilmesi gereken nokta ise piyasa ve sanatçı araştırmalarının ardından gerçekçi hedefler ve öngörülebilir riskler ile örtüşen bir bütçe belirlemek oluyor. Her halükarda yatırımlarınızı değerlendirirken kendi risk ve getiri tercihlerinizi göz önünde bulundurmalısınız. Özellikle burada belirtmiş olduğumuz yeni alanlarda riskler daha öngörülmez olduğundan kayıp oranlarınız da yüksek oranlarda olabilir. Hatta maddi varlıklarda eserin çalınması, kaybolması, tahribata uğraması gibi nedenlerle tüm yatırımınızı kaybetmeniz mümkün olabilir. Bu yüzden her halükarda yatırım danışmanlığı lisansına sahip kurumlara danışmanızı öneririz.

Farklı Sanat Yatırımı Tercihleri

Sanat Fonları

Mavi çipli sanatçılar dediğimizde aklımıza gelen Andy Warhol, Pablo Picasso, Damien Hirst gibi isimler başta ulaşılması imkânsız müzayedeleri düşündürse de düşük bütçeler ile mavi çipli bir sanat eserine yatırım yapmak mümkün. Masterworks, Arthena gibi çevrimiçi platformlar; mavi çipli eserleri de ulaşılabilir bir sanat yatırımına dönüştürebilmek amacıyla sanat fonları kuruyorlar. Düşük bütçelerle bile yüz milyon doları aşan sanat eserlerinin hissedarı olmamızı sağlayan bu platformlar; bir eserin tamamı satıldığında bize payımızı ödüyor, istediğimiz zaman hissemizi satabilmemiz adına ise bir alan oluşturuyor.

Yeni Nesil Sanatçılar

Kırmızı çipli sanatçılar olarak sayabileceğimiz yeni nesil sanatçılar, aslında sanat tutkunları ve riskli yatırımlar yapmayı sevenler tarafından en heyecanlı şekilde takip edilen seçeneği oluşturuyorlar. Birçok dergi tarafından 2020’li yılların en gözde yatırımı olarak adlandırılan yeni nesil sanatçılar; üniversite öğrencilerinden sektöre yeni giren isimlere kadar birçok kişiyi kapsıyor. Özellikle sanat severler için bir sanatçıyı keşfetme heyecanı tanıyan kırmızı çip sanatçıların eserleri, her bütçeden ulaşılması en mümkün seçenek. Yeni nesil sanatçıların eserlerine; bir internet sitesinde gerçekleşen açık arttırmadan evimizin altındaki bir butik kafenin düzenlediği müzayedeye kadar birçok seçenek ile ulaşabiliyoruz.

NFT’ler

Bizi fiziksel sanat eserlerinin dünyasından dijital evrenlere taşıyan NFT’ler; dijital varlıklar olarak geçiyor. Özellikle son dönemlerde metaverse’ün heyecanlı yükselişi ile daha fazla tercih edilmeye başlayan NFT sanat eserleri; yurtdışında gençler tarafından en fazla yatırım yapılan varlıkları oluşturuyor. Yeni bir sanat üretimi şekli olduğu için bu alanda mavi ve kırmızı çipli sanatçılardan bahsetmek zorlaşıyor olsa da Mike Winkelmann ve CryptoPunks gibi kullanıcılar yüksek değerde sattıkları eserleri ile geleneksel olarak mavi çip sayabileceğimiz sanatçılar arasında yerini alıyor. Ayrıca ilk başta yeni nesil sanatçılar tarafından tercih edilen NFT’ler, zaman içerisinde birçok müzenin de ilgisini çekmeye başladı. Bugün Paris’in en dikkat çeken çağdaş sanat müzesi Centre Pompidou’nun bir NFT sergisi de bulunuyor.

***

UYARI NOTU:

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Yatırım yapmadan önce kendi risk ve getiri tercihlerinizi öğrenmeli ve her halükarda söz konusu faaliyetler için yetkili bir kuruluşu ile çalışmanızı ve diğer kaynaklardan faydalanmanızı öneririz. Zira sadece buradaki bilgilerle yatırım yolculuğunuza başlamanız beklediğiniz sonuçları doğurmayabilir. Beklentileriniz kapsamında bir getiri elde edemeyebileceğiniz gibi, risk algınızın üzerinde bir kayıp yaşayabilirsiniz. Buradaki yazılarda yer alan bilgiler, ulaşılabilen ilk kaynaklardan iyi niyetle ve doğruluğu, geçerliliği, etkinliği velhasıl her ne şekil, suret ve nam altında olursa olsun herhangi bir karara dayanak oluşturması hususunda herhangi bir teminat, garanti oluşturmadan, yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla derlenmiştir. İşbu yazılardaki yorumlardan; eksik bilgi ve/veya güncellenme gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan ve burada yer alan bilgiler dayanarak alınacak yatırım ya da benzeri kararların sonuçlarından Odea Bank A.Ş. ve çalışanları sorumlu değildir.

Kapak Fotoğrafı: Martino Pietropoli – unsplash.com

İlginizi çekebilir: Odea’dan Finans ve Girişimcilik Filmleri