OMM – Odunpazarı Modern Müze, Ağustos sonunda açılan yeni sergisi “İki Güneş Altında” ile yoğun sanat sezonuna güçlü bir başlangıç yaptı. Aslı Seven küratörlüğünde, Erol Tabanca Koleksiyonu’ndan bir seçkiyi izleyiciyle buluşturan sergi, gökyüzünde iki güneş olasılığının açtığı mitolojik ve spekülatif ufuklardan, dünyadaki varoluşumuzun güneşle olan derin bağlantılarına uzanan derin bir temayı kapsıyor. 

Resimden fotoğrafa, heykelden video yerleştirmeye kadar birçok disiplini barındıran sergi, gün ışığından sıklıkla faydalanıyor. Oynayan güneş ışıkları, gölgeler, yansımalar, kırılmalar… Tüm bu ışık hareketleri optik, termal, metamorfik ve duygusal olgularla doğrudan ilişkiler kuruyor. Işık algı ve illüzyonunun geçiciliği, uçuculuğu ve zamansızlığı sergideki eserlerin geneline yayılıyor. Müzenin mimari yapısı ise bu ışık ilişkisini farklı noktalardan kurmaya fazlasıyla imkân tanıyor. 

Dış dünya ile kurulan ilişkinin belki de en önemli yansıması olan ışık mekânın ve serginin tüm katlarını sararken koleksiyondaki eserlerle kıyı teması üzerinden ilişki kuruyor. Kıyı, plaj, kumsal, deniz-kara birlikteliği, rüzgâr, su ile ilgili eserler seçkide ağırlıklı dikkat çekiyor. Çoklu okumalara imkân tanıyan sergi, her izleyiciye bir şey söyleyebilecek bir kapsayıcılıktayken bilim, astronomi, tarih, mitoloji, antropoloji gibi açılardan baktıkça farklı mercekler sunuyor. Işık ile güçlü bir bağı olan ve güneşin dünyaya değişini ölümsüzleştiren resim sanatı, koleksiyonun da ağırlıklı eserlerini oluşturuyor.

Yaşamın kaynağı olarak pozitif değerlerle kodladığımız güneş aslında iklim krizi etkileri sebepli karanlık yüzüyle de sergide vuku buluyor. Güneş ve ışığın ikililiği, farklı açılardan bakıldığında bambaşka etkileri de seçkide izlerini bırakıyor. Sergi mekânın ışık ile bağı üzerinden planlanan üç ana bölüm etrafında kurgulanıyor. “Öykünme Dürtüsü”nde yer alan yapıtlar, müzeyi bir iç mekân olarak temellendiren, güneşin bir karanlık oda, bir makine, bir beden veya zihin gibi kapalı bir iç mekânda yakalanmasından doğan binlerce küçük güneş patlaması gibi, yüksek sıcaklıkta meydana gelen fiziksel, metafizik ve hücresel elektron çarpışmalarını andırıyor. Kumsalda geçen bir günden kent limanlarına ve deniz seyrine, deniz ile karanın buluştuğu bölgelere odaklanan ve hızla ısınan bir dünyada manzara ile olan ilişkimizi irdeleyen yapıtlar “Kıyı Sahnesi” bölümünde buluşuyor. Müzenin gökyüzüne en yakın mekânında bir araya gelen yapıtlar “Işık Hafızası” başlığı altında, döngüsel zamanın organik izleri gibi, günün ve güneşin saatlerini, ekinoks ve kış gündönümünün takvimini, ışıyan yüzeyler ile yarı karanlık gölgeleri, ışığın kırılmasıyla harekete geçen biçimleri ve renkleri bir arada tutuyor.

Aslı Seven’in küratör metninden alıntı yapacak olursak: “Kavramsal olarak, ‘İki Güneş Altında’ sergisi bu iki imge arasında konumlanıyor: Birincisi, binlerce yıl boyunca insanlara kim olduklarını ve nereden geldiklerini anlatmak için mitolojinin derin zamanından parıldayan anlatının ve metaforun gücü; ikincisi ise Dünya’nın uzun vadede ve tüm canlılar için yaşanabilirliğinin artık şüphe konusu olması nedeniyle gezegen dışı bir yaşama dair fütüristik uzay projeksiyonları. Sergi fiziksel olarak, bir mimarinin içinde yer alıyor; bir yapı, bir mekânsal pratik, içerisi ve dışarısı arasında bir dizi ilişki, bir hareket ve algı kurgusu. Yukarıda alıntılanan Wilson Harris’in “iki güneş” tasviri müzeyi kucaklıyor; biri gökyüzünde, diğeri bu binada, çerçeveler ve yüzeyler aracılığıyla binlerce kez ikiye katlanarak yansıtılan “boyalı bilincin elektron oku”, iç ve dış yüzeylerden, ve evet, “mekânın duvarlarından”, ancak aynı zamanda bu duvarlarda asılı olanlardan, gören ve anlam arayan insanların bedensel bilinçaltından süzülüyor. Maya mitindeki gibi sahte ve lüzumsuz, ama bir o kadar da yaratıcı, ilişkisel, arzulayan, çoğalan, dünyevi ve insani, aynı anda yapay ve doğal olan binlerce taklitçi Güneş’e gönderme yapıyor.”

45 yerli ve yabancı sanatçının yer aldığı serginin sanatçılar arasında: Abidin Dino, Ahmet Oran, Alpin Arda Bağcık, Aras Seddigh, Azade Köker, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Berkay Buğdan, Burcu Yağcıoğlu, Burhan Uygur, Ebru Uygun, Erdağ Aksel, Erol Akyavaş, Etel Adnan, Fatma Bucak, Ferruh Başağa, Fikret Muallâ, Gizem Akkoyunoğlu, Guido Casaretto, Haluk Akakçe, Hoca Ali Rıza, Hüsamettin Koçan, İlhan Koman, İnci Eviner, Kemal Önsoy, Ken Matsubara, Komet, Mehmet Güleryüz, Murat Akagündüz, Mübin Orhon, Nejad Melih Devrim, Nejat Satı, Nuri Abaç, Nuri İyem, Orhan Peker, Osman Dinç, Rasim Aksan, Sabri Berkel, Sadık Arı, Serhat Kiraz, Seyhun Topuz, Taner Ceylan, Tayfun Erdoğmuş, TUNCA, Yağız Özgen ve Zoë Paul yer alıyor. Sergiyi 28 Temmuz 2024 tarihine dek ziyaret edebilirsiniz.

Kapak Fotoğrafı: Kayhan Kaygusuz

İlginizi çekebilir: Halil Şimşek’ten Melek Zeynep Bulut Röportaj