Eylül ayının gelmesiyle birlikte yeni kültür sanat sezonunun etkinlikleri de sanatseverlerle buluşmaya başladı. Yeni oyunlardan birkaç ay uzak kaldığımız tiyatro toplulukları da sezon içinde merakla takip edeceğimiz oyunlarını duyurmaya başladı ve yenilerini de paylaşmaya devam ediyorlar. Usta isimleri, genç yetenekleri, unutulmaz eserleri ve uyarlamaları izleyeceğimiz yeni sezon öncesi ben de yaptığım araştırmalar ve öneriler neticesinde bulduğum oyunlar arasından dikkatimi çekenler ile bir derleme yaptım. Her biri heyecan uyandıran ve sahnede izlemek için sabırsızlandığımız oyunlara gelin birlikte bakalım.

Afife | Afife Tiyatro & Zorlu PSM

“Bu dünyada kadın olmanın gereği, var olmak istiyorsan yanman gerek. Yanarken peşinden gelenlerin yolunu aydınlatman, kendini feda etmen gerek.” Yeni sezonda hiç kuşku yok ki en çok konuşulacak oyunlardan biri, sahneye çıkan ilk Müslüman Türk kadını olan Afife Jale’nin hikayesiyle sahneyi aydınlatacağı Afife olacak. Hüseyin Suat’ın Yamalar adlı oyununda 22 Nisan 1920 gecesi “Jale” takma adıyla sahne alarak adeta bir devrim gerçekleştiren Afife’nin hikayesi, Selin Cankı Ceylan’ın metni ve Serdar Biliş’in rejisiyle sahneye taşınacak. Kuşaklar boyunca tüm tiyatroculara ve cesur kadınlara ilham olmuş, bir deniz feneri gibi karanlık zamanlarda yol göstermiş bir ışık ve bir simge olan Afife, bu oyun sayesinde de bugünün sahnesini aydınlatacak.

Oyun sahnede olmayı bütün mevcudiyetiyle arzulayan Afife’nin, kadının sahneye çıkmasına, göz önünde olmasına, yasak koyan düzene başkaldırısının çağdaş bir yorumunu sunarak seyircisini işgal altında İstanbul’da cephesini perdesi bellemiş çok kültürlü bir tiyatro kumpanyasının sahne arkasına davet edecek. Oyuncu kadrosunda Demet Evgar, Tilbe Saran, Necip Memili, Bora Akkaş, İdil Sivritepe, Bedir Bedir, Orkuncan İzan, Ekremcan Arslandağ, Öyküsu Okur, Basma Seiba ve Bilge Çınar’ın yer aldığı oyunun prömiyeri, 14 Eylül’de Zorlu PSM Turkcell Sahnesi’nde gerçekleştirilecek.

Antigone 2090 | Anro

Klasiklere yeni yorumlamalar getirecek yapımlarla sıkça karşılaşacağımız bu sezonda o oyunlardan biri de Anro yapımı Antigone 2090 olacak. Yunan tragedyasının en önemli yazarları arasında yer alan Sophokles’e ait Antigone adlı tragedya ise İranlı yönetmen, oyun yazarı ve müzisyen Ali Kia tarafından güncellenen yeni bir uyarlama olarak kendisinin rejisiyle sahneye taşınacak. Barındırdığı zamansız çatışmayı yepyeni bir bakışla seyircisine sunacak oyun, bir yandan da klasik tiyatro formunun ötesinde, farklı sanat ve biçimlerin multimedya eşliğinde harmanlandığı, doğaçlama müzik üzerine şekillenen ve seyircinin interaktif bir deneyim yaşadığı bir hareket ve dans tiyatrosu olarak kurgulandı. Yönetmenin tüm oyun boyunca sahnede müzik yaptığı, elektronik müziğin ayinsel ezgilerle bütünleştiği yapım, sarsıcı ve sürükleyici bir seyirci deneyimi hedeflenerek tasarlandı.

Bu güncel Antigone metninde oyun dünyası; akla ilk gelenin aksine “günümüz” değil, kıyametin ayak seslerinin duyulduğu, “uzak gelecek”. Orijinal tragedyada, dönemin hükümdarı olan ve çatışmanın karanlık tarafını temsil eden Kreon karakteri, bu metinde yapay zeka tarafından temsil edilecek. Şimdiden yaşamımızın her alanına nüfuz eden yapay zeka, oyun dünyasında özgür iradeyi tamamen ele geçirmiş ve fani insanoğluna onurlu bir ölümü bile yasaklıyor. Antigone ise yine özgürlük ve insan onuru için ancak bu kez teknolojik diktaya karşı savaşıyor. Heyecan uyandırıcı oyunun oyuncu kadrosundaki isimler ise Arzu Cabar, Burçin Nokic ve Deniz Altungül. Oyunun koreografisini yapan isim ise Bengü Ergün.

Araf | BKM

Ülkemizde alternatif rock deyince akla gelen ilk grupların başında gelen ve yaptıkları şarkıları dilimize dolanan mor ve ötesi’nin bir süre önce “Hamlet’in Hikayesi, mor ve ötesi’nin Müzikali…” şeklinde kısa bir teaser ile duyurduğu Araf, henüz çok az detayını bilmemize rağmen sezonun en merak ettiğimiz projelerinden biri. Shakespeare’in ölümsüz metni, mor ve ötesi’nin klasikleşen şarkılarının yeni yorumlarıyla birleşeceği ve ortaya “jukebox musical” türünün dilimizdeki ilk gerçek örneğini sunacak olan Araf, güçlü oyuncu kadrosuna canlı orkestranın eşlik edeceği bir müzikal projesi olacak. Hamlet’in hakikatle başa çıkma çabasının mor ve ötesi’nin sözleriyle; o günün karakterlerinin ise bugünün insanlarıyla buluştuğu müzikal, BKM’nin yapımcılığında sahneye taşınacak. Müzikalin proje tasarım ve rejisinde Ömer Fırat Köker yer alıyor.

Ayna | DasDas

Anadolu yakasının kültür, sanat ve eğlencenin odak noktası olan ve bu yıl yedinci yaşını kutlayan DasDas, yeni sezonu Ayna ile açacak. İngiliz yazar Sam Holcroft’un ünlü oyunu Ayna, İlham Yazar’ın rejisiyle Türkiye’de ilk kez DasDas’ta sahnelenecek. 2023 yılında Londra’da prömiyerini yaptıktan sonra, seyirciden ve eleştirmenlerden büyük beğeni toplayan oyun, her şeyin değersizleştiği bir toplumda aşkın ve adaletin arandığı çok eğlenceli, hiçbir şeyin göründüğü gibi olmadığı bir düğün davetiyle başlarken oyun içinde oyunun anlatıldığı bir iş. Oyuncu kadrosunda Aytek Şayan, Barış Gönenen, Begüm Akkaya ve Sarp Akkaya’nın yer aldığı oyunun prömiyeri 20 Eylül’de DasDas’ta yapılacak.

Drakula | Ankara Devlet Tiyatrosu

Son yıllarda Amadeus ve Richard oyunlarıyla seyircinin yoğun ilgi gösterdiği projelere imza atan Okan Bayülgen’in yeni sezonda sahneye konulacak oyunu Drakula olacak. 1989-1994 yılları arasında Devlet Tiyatroları’nda oyunlar yöneten ve bazılarında da oynayan Bayülgen, böylelikle istifa ettikten 30 yıl sonra Devlet Tiyatroları’na geri dönecek. İngiliz yazar ve akademisyen Sir Malcolm Stanley Bradbury’nin, “Şimdiye kadar yazılmış en güçlü korku hikayelerinden biri” diye tanımladığı ve korku edebiyatının başyapıtlarından biri sayılan Bram Stoker imzalı gotik korku romanı Drakula’yı yeni bir uyarlama ile yazan Bayülgen, oyunun rejisi ve aynı zamanda başrolü Drakula rolünde de olacak.

Ankara Devlet Tiyatrosu tarafından sahneye konulacak oyun, seyircisini 1973’ün son günlerine; İstanbul’dan kalkan Orient Express treninin bazı tanıdık yolcuları Mina, Jonathan, Lucy ve Van Helsing’in hikayesine ortak edecek. Trende göze batmamaya çalışırken büyük heyecan içerisinde olan karakterlerin amacı, Drakula’nın şatosuna ulaşıp daha önce öldürmüş oldukları Drakula’yı diriltmek ve ölümsüzlüğün sırrını çalmak olacak. Birbirlerine açıklamadıkları başka gizli planları da vardır aynı zamanda. Öte yandan Drakula da bugüne kadar bize anlatılanlardan farklı, gerçek bir ölümün peşinde, sanat koleksiyoneri yaşlı bir adama dönüşmüştür. Okan Bayülgen Drakula’yı tekrar yazarken korku edebiyatının tanıdık kahramanları üzerinden seyircisine ölümü, ölümsüzlüğü, var olmanın amacını ve sanatı tekrar sorgulatacak. Bayülgen’e oyunda eşlik edecek oyuncu kadrosundaki diğer isimler ise Nezih Işıtan, Esat Tanrıverdi, Başak Anat, Eren Özkan, Didem Özkavukçu Aygün, Feray Darıcı, Nihal Usanmaz, Atilla Kılıç, Özlem Gür, Cengiz Uzun ve Selver Kınık.

Dublörün Dilemması | Atlas Tiyatro Araştırmaları

“Aynı anda iki yerde birden olmanız mı gerekiyor? Bizi arayın!” paylaşımı yaparak yeni oyunu Dublörün Dilemması’nı duyuran Atlas Tiyatro Araştırmaları, bu sezon bir uyarlamayı sahneye taşıyacak ekiplerden biri. Murat Menteş’in güldüren, afallatan, derin düşüncelere gark eden kült romanı Dublörün Dilemması, Sercan Özinan’ın uyarlaması ve rejisiyle seyircisini karşılayacak. Konservatuvarı terk ettikten sonra para kazanmak için çeşitli işlere girişen ancak bir türlü dikiş tutturamayan Nuh Tufan’ın, yakın arkadaşı İbrahim Kurban’ın buluşuyla kendisini hiç beklemediği olaylar silsilesinin içinde bulduğu bu oyunda aşk, mafya, gizli servis ve para dahil olmak üzere hepsi tekmili birden olacak. Oyunda Abdurrahman Merallı, Çetin Kaya, Deniz Işın, Ediz Akşehir ve Tekin Ezgütekin’i izleyeceğiz.

Dünyada Tek Başına | nihayeTTiyatro

Sezonun yeni oyunlarından biri de nihayeTTiyatro tarafından sahneye taşınacak olan Dünyada Tek Başına. Coşkun Irmak’ın yazıp rejisinde yer aldığı oyun, ülkesindeki isyandan kaçan Sultan’ın at sırtında, kayık içinde yaptığı uzun bir yolculuğu ve yol boyunca karşılaştığı karakterlerle kurduğu ilişkiyi anlatan, büyükler için yazılmış bir masal. Hikayesini yaşamın içinden, insanın kendi gerçeğinden alıyor. Hepimizin sorduğu soruları masalsı bir üslupla irdeliyor. Korku, aşk, iyilik, kötülük, erdem hakkındaki soruları… Hepimizin içinde kendi zamanını bekleyen kaçınılmaz yolculuğun hikayesini anlatıyor. Pelin Doğrıu Arsel’in rol aldığı oyunun prömiyeri 16 Ekim’de Zorlu PSM %100 Studio’da olacak.

Fernweh | Glasszone Art

Sezonun yeni oyunları arasında dikkat çeken işlerden biri de kurmacanın içinde absürd, şiir, şarkı ve ironi ile bezenen sıra dışı bir atmosfere davet edip Glasszone Art’ın seyirciyle buluşturacağı Fernweh oyunu olacak. Güney Coska’nın yazdığı ve rejisini de üstlendiği oyun, uzun süredir bir arada yaşamanın onlara vermiş olduğu güç ile kendilerine yurt olarak belledikleri bir yerde olan Assia ve Zephina ile tanıştıracak bizleri. Bazen kendi aralarında bir bellek oyunu oynayan bu iki kadın, oyun içinde oyun mantığı ile X adlı bir bireyin hikayesi ekseninde birçok karakteri canlandırır ve anlatır. Hikayeler anlatıldıkça da patriarkal toplum düzenine karşı yöneltilen bir dizi soru ile baş başa kalacağımız oyunun başrolleri ise Ayşegül Seda Demir ve Burçin Nokic.

Fil Rüyası | Bitiyatro

Yaklaşık 20 yıla yakın süredir tiyatroseverleri oyunlarıyla buluşturan Bitiyatro, yeni sezonda Laçin Ceylan’ın süpervizörlüğünde Fil Rüyası’nı sahneye koyacak. Günsu Özkarar’ın yazdığı ve bir terapist ile danışanın seanslarında ortaya çıkan güven, sadakat ve aşk temaları çerçevesinde bilinçaltına bir yolculukla başlayan oyunda terapiyle ortaya çıkanlar tekinsizlik hissini artırırken, gerçeklerin büyüyen gölgeleri ve kişileri de bu terapiye dahil olur. Bu arada kişiyi, çatısızlıkla ve yersizlikle tehdit eden dış dünyanın sesi ise giderek daha çok yükselir. Rejisini Cem Burçin Bengisu’nun üstlendiği oyunun oyuncu kadrosunda da Müge Uzun, Arbil Tabur ve Onur Sarıaltın yer alıyor.

Hayvan Çiftliği | Oyun Atölyesi

Geçtiğimiz tiyatro sezonunda Kel Diva ile seyircinin yoğun ilgi gösterdiği bir işe imza atan Oyun Atölyesi, yeni sezonda da Hayvan Çiftliği’ni sahneye taşıyacak. İngiliz yazar George Orwell’in 1984 romanıyla birlikte çağdaş klasikler arasına girmiş bir diğer ünlü yapıtı olan Hayvan Çiftliği, Zerrin Akdenizli’nin uyarlaması ve Barış Erdenk’in rejisiyle sahne alacak. 1940’lardaki “reel sosyalizm”in eleştirisi olup dünya edebiyatında “yergi” türünün başyapıtlarından sayılan ve karakterleri hayvanlar olan bu eserin sahneye nasıl uyarlanacağını merakla bekliyoruz. Oyunun oyuncu kadrosunda Muharrem Özcan, Umut Temizaş, Aylin Kontente, Eser Karabil, Şirin Kılavuz, Ezgi Coşkun, Ayhan Bekdemir, Beran Kotan, Ulaş Akşit, Turan Bölükbaşı ve Ali Tepe yer alıyor.

İspat | BahçeGalata

2019 yılının eylül ayında Galata’da Serdar-ı Ekrem sokakta bir apartman dairesinde 2010 yılından bu yana beraber çalışmalar yürüten Saim Güveloğlu, Tülin Özen ve Tansu Biçer tarafından kurulan BahçeGalata da bu sezona yeni bir oyunla başlayan topluluklardan. Ekibin “Nora 2”, “Bizi Öldürmek İsteyen Muhteşem Hayat” ve “Terörizm”den sonra sahneye koyduğu dördüncü oyunu, Amerikalı oyun yazarı David Auburn tarafından 2001 yılında yazılan İspat oldu. Ünlü bir matematikçi olan Robert’ın ölümüyle başlayan oyunda, ondan geriye kalanlar arasında matematik teoremleri, binlerce öğrenci, yaşadığı ev ve çalışma odasında kendi el yazısıyla doldurduğu yüzlerce defterin yanı sıra mirası da olur. Tam da bu noktada Robert’ın kızları Catherine, Claire ve eski öğrencisi Hal arasında fikir ayrılıkları oluşur. Rejisini Saim Güveloğlu’nun üstlendiği oyun; kadın olmak, emek vermek, miras, yas tutmak, birey olmak, bilim etiği ve sorumluluk gibi kavramları merkeze alıyor. Hikayenin kahramanlarına hayat veren oyuncular ise Derya Özsoy, Sarp Doğa Çelik ve Güneş Hanağası.

Karanlık Şarkılar | Garlik

Sürdürülebilir tiyatro üretiminin peşinde koşmak ve süregeleni güncelle harmanlayıp tartışmak ve cüret etmek için yola çıkan yeni tiyatro topluluğu Garlik, ilk projesi olarak İngiliz yazar Joe White tarafından yazılan ve Kasım 2022’de Londra’da Hampstead Theatre’da prömiyer yapan Karanlık Şarkılar’ı sahneye taşıyacak. Adsız Alkolikler toplantısında tesadüfen karşılaşan iki hassas ruhun hikayesini sevgi, bağımlılık ve hafıza etrafında cesurca ören oyun, seyircisine bağımlılığın yıkıcı etkileriyle sürekli sınanan derin ve tutkulu bir aşkı aktaracak. Rejisini Tuğrul Tülek’in üstlendiği oyun; sevgi, bağımlılık ve hafızayı merhametli ve cesurca ele alırken “Hatıralarımızı kaybedersek duygularımız da kaybolur mu? Yoksa içimizde var olmaya devam ederler mi?” sorusunun da cevabını bulmaya çalışacak. Joe White’ın Türkiye’de sahnelenecek ilk işi olacak ve oyuncu kadrosunda Derya Artemel ile Orçun Soytürk’ün yer aldığı oyunun prömiyeri, 15 Ekim’de DasDas’ta gerçekleştirilecek.

Katip Bartleby | Cihangir Atölye Sahnesi

Geçtiğimiz sezon “Neredeyse Eşittir”i tiyatroseverlerle buluşturan Cihangir Atölye Sahnesi, yeni sezonda da bir Wall Street hikayesi olan ve Herman Melville’in yazdığı Katip Bartleby oyununu sahneye taşıyacak. Muhammet Uzuner’in uyarlaması ve rejisiyle izleyeceğimiz oyun, yazıhanesinde bir katip daha çalıştırmaya karar veren Wall Street’te çalışan bir avukatın hikayesine dahil edecek bizleri. Yazıhaneye herkesten önce gelip herkesten sonra çıkan bu çalışkan katip Bartleby’nin tek zorluğu vardır: Yapmamayı tercih eder. Avukatın, Bartleby’nin iradesiyle baş etmeye çalışırken kendini bir yüzleşmenin içinde bulduğu oyunda Can Seçki, Dorukhan Kenger, Kerem Aktı, Osman Onur Can ve Yusuf Kısa’yı izleyeceğiz.

Macbeth | Moda Sahnesi

Shakespeare eserlerini sahneye taşımasıyla tanıdığımız moda sahnesi, yeni sezonu da yazarın en sevilen, tiyatro ve beyaz perdede en çok yorumlanan oyunlarından Macbeth ile açacak. “Yükselme arzusu ve politik hırs”ın kişiyi neye dönüştürebileceğini evrensel ahlaki değerler açısından ele alması bakımından önemli mesajlar paylaşan oyun, moda sahnesi’nin tıpkı Şirreti Evcilleştirmek prodüksiyonundan da aşina olduğumuz, karşılıklı iki tribünden izlenebilecek şekilde sahnelenecek. Seyirciye farklı bir izleme olanağı sunacak oyunda, Barış Atay‘ı Lord Macbeth olarak izlerken Leydi Macbeth rolünde ise Ezgi Çelik yer alacak. İkiliye eşlik edecek diğer oyuncular arasında Aybanu Aykut, Deniz Elmas, Melek Ceylan, Gözde Kısa ve Özge Öztürk’ün yer aldığı oyunun prömiyeri, 25 Eylül’de moda sahnesi’nde gerçekleştirilecek.

Martı Mıyım? | Tiyatro BeReZe

Tiyatro BeReZe de yeni sezona ilgi çeken bir oyunla başlayacak topluluklardan biri. Çehov’un Martı oyununun günümüze Martı Mıyım? olarak uyarlandığı oyunda, havada asılı kalan sorularımıza bir cevap aramaya çalışacağız. Elif Temuçin’in rejisini üstlendiği oyunda sahnedeki beş oyuncu hem geçmişi, hem şimdiyi, hem geleceği taşıyacak bünyesinde. Zamansız beş anlatıcı oyuncu… Zamanı, mekanı eğip bükebilen, karakterden karaktere süzülen oyunbazlar… Yıllardır Türkiye’nin içinden geçtiği birçok zorlu süreçle baş etmeye çalışan, deneyimli beş tiyatrocu… Ve şu an varlıklarını sorgulayacaklar: “Nasıl devam etmeli?” diyecek o isimler Sezin Akbaşoğulları, Nazlı Bulum, Tolga İskit, Sanem Öge ve Erkan Uyanıksoy.

Muskat | Kadar

Tek kişilik oyunlar seyirci için de oynayan oyuncu için de her zaman risklidir fakat layıkıyla sahneye koyulduğu vakit zihinlere unutulmayacak deneyimleri kazır. Onlardan biri olmaya aday Kadar yapımı Muskat oyunu da bu sezonun tek kişilik yapımlarından biri. Bir kadın, bir gece, bir cenaze. İstanbul-Paris arası zehirli bir zihin akışı. Dünyanın en mutlu günü. Bu sözlerle tanıtılan ve Aksel Bonfil’in yazıp yönettiği; başrolünde Esra Dermancıoğlu’nun yer aldığı oyunun prömiyeri, 22 Ekim’de Zorlu PSM %100 Studio’da gerçekleştirilecek.

Müfettişler | tiyatro.iN

Türk edebiyatının usta kalemi Melih Cevdet Anday’ı şiirleri kadar çarpıcı oyunlarıyla da bilenler için bu sezonun en merak uyandıran işlerinden biri, tiyatro.iN tarafından sahnelenecek Müfettişler olacak. Geçmişini satılığa çıkaran ve mutluluğu arayanların kara komedisini anlatan ve rejisinde Engin Hepileri’nin yer aldığı oyunun oyuncuları ise Burak Altay, Kadir Çermik, Aslıhan Gürbüz ve Erkan Kolçak Köstendil.

Televizyonun Karşısında Özel Mülkiyetin Kökeni Üzerine Düşünürken Uyuyakalmışım, Babamın Sesine Uyandım | Versus Tiyatro

Geçtiğimiz sezon Annemden Kalan Gül Ağacı Masanın Üzerinde Çaydanlık Beyaz Bir İz Bıraktı ile mekana özgü bu performatif enstalasyon ile tanıştıran Ferdi Çetin, yeni sezonda da tiyatroseverleri Televizyonun Karşısında Özel Mülkiyetin Kökeni Üzerine Düşünürken Uyuyakalmışım, Babamın Sesine Uyandım ile buluşturacak. Rejisini Kayhan Berkin’in üstlendiği ve Versus Tiyatro tarafından sahneye taşınacak oyun, yeni bir hayata başlamaya çalışan bir sanatçının hikayesini konu ediniyor.

Kapak Fotoğrafı: unsplash/@vdwex

İlginizi çekebilir: Artsy Magger’dan 26. Yapı Kredi Afife Tiyatro Ödüller