Dünyanın en prestijli rock gruplarından Jethro Tull, 23 Kasım’da Volkswagen Arena’da unutulmaz bir konser vermeye hazırlanıyor. 55 yıllı aşkın geçmişinde rekabet halinde olduğu Led Zeppelin, Rolling Stones gibi gruplar arasında kendine özgü bir yer edinen; progresif rock, folk rock ve hard rock türlerinde çığır açan Jethro Tull, Grammy ödüllü müziği ve 60 milyondan fazla albüm satışıyla dünya çapında milyonlarca hayrana sahip. 40’tan fazla ülkede 3000’den fazla konser veren ve buna her yıl dünya çapında 100 yeni konser ekleyen grup, Kod Müzik organizasyonu ve Pozitif deneyimiyle bu kez İstanbul’a geliyor.  Jethro Tull, flütü rock müziğe tanıtan adam olarak tarihe geçen solistleri Ian Anderson liderliğinde, ilk albümleri ‘This Was’dan son albümleri ‘RökFlöte’e uzanan repertuvarını, Volkswagen Arena’yı dolduracak olan her yaştan Türk hayranlarıyla buluşturacak. Flüt, vokal ve akustik gitar ile hayranlarının karşısına çıkacak Ian Anderson’a gitar ve vokalde Jack Clark, davulda Scott Hammond, klavye ve vokalde John O’Hara, bas gitar ve vokalde ise David Goodier eşlik edecek. Bu vesileyle Ian Anderson’a Jethro Tull’un müzikal yolculuğunun geçtiği yolları ve gidebileceği yönlere dair merak ettiklerimi sordum. Keyifli okumalar.

Uzun yıllara yayılan kariyerinizde birçok albüm çalışmasında bulunup sayısız konser yaptınız ve başarılar kazandınız. Geçmişe dönüp baktığınızda şimdi nasıl hissediyorsunuz? Gelecek sizin ve dinleyicileriniz için ne vaat ediyor?

Her biri farklı bir dönemin, farklı bir yaratıcı sürecin yansıması. Her albümün, konserin kendine özgü hikâyesi var ve bu süreçten bana kalan tatmin duygusu. Geçmişe fazla takılı kalmayı sevmem. Müziğin her zaman ileriye doğru bir yolculuk olduğunu düşünüyorum. Geleceğe baktığımda heyecan duyuyorum. Hala yapmak istediğim onlarca şey var. Yaşlandıkça, belki fiziksel olarak bazı şeyler zorlaşıyor, ancak ilham asla kaybolmuyor. Hâlâ yeni müzikler üretmeye, farklı şeyler denemeye ve bu süreçte gelişmeye devam ediyorum. Acele etmem gerekiyor şimdiki haliyle bunu daha üç ya da beş yıl sürdürebilirmişim gibi geliyor. Çok şanslıysam belki bir on yıl.

Müzik üretim ve tüketim biçimleri değişmesine rağmen köklerinize sarılarak güncelliğini yitirmeyen bir müzik inşa etmeyi başarıyorsunuz. Köklerinizi oluşturan ve unsurlar neler? Bu unsurlarla birlikte kolektif bir üretim yapmak sizin için ne ifade ediyor?

Bilirsiniz, müzik değişiyor… Her zaman değişiyor. Ama şunu söyleyeyim, köklere sarılmak sadece nostalji değil. Esas mesele müziğin özüne, o gerçek duyguya sadık kalmak. Evet, insanlar müziği tüketim odaklı bir ürün olarak görebilirler. Fakat benim için müzik her zaman bir anlatı, bir hikâye olmuştur. Geçmişten aldığım bu unsurları modern dünyayla harmanlamak hem mirası koruma hem de yeni nesillerle bağ kurma fırsatı veriyor. Kolektif üretime gelince… bu benim için değerli. Genç müzisyenlerle çalışmak, onların heyecanları ve yenilikçi fikirleri, beni de diri tutuyor. Elbette, ben de onlara katkı sağlıyorum. İşte bu alışveriş, müziğin ileri taşınmasını sağlayan şey. Çünkü müzik, sadece bir kişinin ürünü değil. Farklı fikirler, duygular ve enerjilerin bir araya geldiği kolektif çaba.

Yaşlandıkça Zaman Daha Hızlı Geçiyor Gibi

Yıllar içinde değişen, dönüşen müzik tavrınız hakkında neler söylersin?  Geriye dönüp baktığınızda hangi dönemler ve albümler sizin için dönüm noktası oldu?

En büyük dönüm noktası, 1969’da çıkan ikinci albümümüz Stand Up oldu, çünkü biz esasen bir blues grubu olarak başladık, 1968’in Ocak ayında Jethro Tull, Jethro Tull olduğunda. 1977’de “prog rock” ya da “progressive rock” olarak bilinen bir şeye dönüştük ve halk müziği unsurlarını kucaklamam, uzun vadeli müzik kariyerim için oldukça önemliydi. Şu anda yaptığım müziğe, şu an tamamlamakta olduğum şarkılara baktığınızda, bu şarkılar tüm bu unsurları içeriyor. Blues içermiyorlar ama caz, klasik müzik ve daha etnik sesler, halk müziği, akustik enstrümanlar, rock enstrümanları gibi unsurlar var. Bugün hâlâ benimleler. Tüm bu unsurları bir araya getirmekten keyif alıyorum.

Bu, mutfakta bir şef olmak gibi. Eğer mutfakta sadece patates, ölü hayvanlar, tuz ve biber varsa, elinizde pek fazla malzeme yok demektir. Ama eğer dünyanın dört bir yanından farklı baharatların olduğu bir mutfakta çalışıyorsanız, birçok farklı kaynaktan gelen meyve ve sebzeleriniz varsa, o zaman seçeneğiniz çok olur. Birbirini destekleyen öğeleri dikkatlice bir araya getirerek güzel bir yemek yapabilirsiniz, çünkü birbirine zıt tatlar içeren şeyleri bir araya getirmekten daha kötü bir şey yoktur. Birbirini desteklemeyen, güzel bir yemek yapamayan tatlar. Ve bazen çok fazla şey de ekleyebilirsiniz, çok fazla şey koyup karıştırdığınızda da sonuç karmaşık olur. Yıllar içinde müzisyen ve söz yazarı olarak tek bir hatam varsa, o da bazen bir şarkıya çok fazla şey eklemek. Dün davulcumuzla bir şey kaydederken düşündüm ki bu şarkıda çok fazla şey oluyor. Daha seçici olmalı ve bazı şeyleri çıkarmalıyım çünkü çok karmaşık hale geliyor.

Zamanla kurduğunuz ilişkiyi merak ediyorum. Sizin için zamana meydan okumak mı zamana uyumlanmak mı daha önemli?

Bence zamana uyum sağlamak zorundasın çünkü yaşlandıkça zaman daha hızlı geçiyor gibi görünüyor. Bu talihsiz bir durum. Daha yavaş geçmesini tercih ederdim, ama biraz hızlanıyor gibi ve bunu kabul etmek ve hâlâ biraz zamanın varken yapabileceğin şeyleri yapmaya çalışmak önemli. Bu benim için önemli. Şu anda takıntılı olduğum büyük hedeflerim ya da projelerim yok. Eğer isterseniz, sadece bu albümü bitirip tamamlamakla ilgileniyorum ama eminim yılın ilerleyen zamanlarında yapmak istediğim başka bir şey daha ortaya çıkacaktır, “Bunu hâlâ yapabiliyorken yapmak istiyorum” diye düşüneceğim. Ama evet, zamana uyum sağlamak ve onu kabul etmek zorundasın.

Yaşlanmak yaşlanmaktır ve genç kalmanın en iyi yollarından biri zihinsel olarak genç kalmaktır, odaklanmayı sürdürmektir, dünyadaki şeylere dikkat etmeye çalışmaktır, ayrıntılara dikkat etmeye çalışmak, bilgiye odaklanmak ve o bilgiyi düşünmektir. Benim gibi bir pozisyondaysanız, o bilgiyi yaratıcı bir şekilde kullanmaya ve müzik ile söz yazmaya çalışırsınız. Yani, bir şeyler yapmaya devam etmek önemlidir. Eğer vazgeçer ve “Bilirsiniz, sadece golf oynayacağım ya da balık tutmaya gideceğim” derseniz, o zaman son yaklaşmış demektir, çünkü zihniniz muhtemelen hızla kapanacaktır ve bunun bana olmasını istemem.

“Bir ressam gibi çevremdeki dünyayı resmediyorum.”

Progresif rock, folk rock, hard rock türlerinde eserler vererek müziğinizdeki çeşitliliği diri tuttunuz. Çeşitli enstrüman kullanımının getirdiği derinlikli bir müzikle her anlamda sınırlı zorlayan yanınız var. Denemek, sınırları zorlamak sizin ve müziğiniz için ne ifade ediyor?

Bu, normalde yazmayacağım şarkıları yazmak için bir fırsat anlamına geliyor. Müzik aletleriyle ilgili olarak, her zaman çok iyi çalamadığım bir enstrümanla şarkı yazmayı sevmişimdir çünkü bu beni daha basit terimlerle düşünmeye zorlar. Böyle yaparken, o enstrümanı çok daha deneyimli ve ustaca çalsaydınız aklınıza gelmeyecek bir şey bulabilirsiniz. Bence bir enstrümanda ne kadar iyi olursanız, o kadar fazla sadece o enstrümana odaklanırsınız, bu yüzden farklı bir enstrümanla şarkı yazmak çok faydalı olabilir.

Bu albümde, uzun zamandır gitar çalmamıştım, ama özellikle 1880’lerde New York’ta Martin Guitars tarafından yapılmış bir gitar kullanarak şarkılar yazdım. Bu çok eski bir gitar, dolayısıyla çalarken bana farklı bir his verdi. Naylon tellerle çalınıyor, bu yüzden tınısı da farklı. Ayrıca dört telli bir tenor gitar kullandım, viyola ile aynı akort sistemini kullanıyor, bu da ilginçti. Ayrıca, sekiz telli ama dört çift telli bir mandolin kullandım, bu da keman gibi akort ediliyor. Tabii ki flüt de kullandım ve basit bir enstrüman olan bambu flütleri geniş çapta kullandım. Bambu flüt, üst kısmında üflemek için bir deliği ve altı parmak deliği olan basit bir tüp. Özellikle bir parçada bunu kullandım, ama birkaç başka parçada da yer verdim. Yani evet, bir dizi farklı enstrüman çalıyorum ve bunlar bana yeni şeyler bulmamı sağlıyor. Eğer sürekli aynı gitarı ya da klasik flütü çalsaydım, muhtemelen kendimi tekrar ederdim. Bu yüzden farklı bir enstrümanla kendimi zorlamak güzel bir şey.

Şarkılarınızda; sosyal ve toplum eleştiriler, mitolojik ve tarihsel unsurlar, doğa – çevre sevgisi, insanın kendisiyle mücadelesi gibi konuları ele alarak tematik ve anlatı odaklı olmaya çalıştığınızı biliyoruz. Gündelik meseleler ve hikâyelerin sizin için öneminden bahseder misiniz?

Muhtemelen objektif bir düşünce yazarı olarak biliniyorum. Genellikle durumlar ya da başka insanlar hakkında şarkılar yazarım ve kendi duygularım hakkında çok nadiren şarkı yazarım. Bunu birkaç kez denedim ama genelde bu konuda pek iyi değilim. Bu yüzden size nasıl hissettiğimi anlatmak ya da özel ve kişisel hayatımdan bahsetmek istemiyorum. Duygusal meseleler hakkında konuşmak bana göre değil ve hiç böyle bir gereklilik hissetmedim. Başka şeyler hakkında yazmak bana daha uygun geliyor ve bunda en iyi olduğum şeyin bu olduğunu düşünüyorum. Bir ressam gibi, çevremdeki dünyayı resmediyorum. Bazen bu resimler insanlar oluyor, bazen de manzaralar. Umuyorum ki bu ikisi birleşir, yani içinde insanlar olan manzaralar benim en çok ilgimi çekenlerdir. Müziğim de bu şekilde.

Genellikle insanlar ve durumlar hakkında şarkılar yazıyorum ama onlara bir bağlam vermeye çalışıyorum. Onları anlamlı bir sahneye yerleştirmeye çalışıyorum; tıpkı bir aktörü sahneye yerleştirmek gibi. Ancak şu an üzerinde çalıştığım albümde, albüm kitapçığının açılış paragrafında da belirttiğim gibi, şarkı sözlerinde “ben”, “bana” ve “benim” gibi zamirlerin birçok kez geçtiğini göreceksiniz. Bu zamirlerin fazlalığı, aslında kendim ve kendi düşüncelerim hakkında yazdığımı gösteriyor. Bu albümdeki şarkıların neredeyse tamamı bu açıdan çok daha kişisel. “Ölmeden önce böyle bir albüm yapmalıyım” diye düşündüm ve işte bu o albüm. Ancak bu zamirlerin önemi olsa da, düşüncelerime bir bağlam vermeye çalışıyorum. Şarkı sözlerinde hâlâ bir miktar objektiflik var ve yazdığım şeylerin doğruluğunu kontrol etmek için çokça araştırma yapıyorum. Yanlış anlaşılmak, yanlış alıntı yapmak ya da yanlış bilgi vermek istemiyorum. Bu yüzden oldukça kapsamlı araştırmalar yapıyorum. Evet, bu albümde yazdığım şarkılar, önceki çalışmalarımın çoğuna kıyasla çok daha kişisel. Dokuz şarkıdan sekizi oldukça kişisel bir nitelik taşıyor. Bu benim için alışılmadık bir durum. İnsanların buna nasıl tepki vereceğini bilmiyorum, ama bu sanki yabancıları duş alırken içeri davet etmek gibi—biraz tehlikeli ve korkutucu.

Konserlerinizde sahne performanslarınızın teatral bir havası var. Üretirken ve müziğinizi sahnede icra gerçekleştirirken nelerden ilham alıyorsunuz?

Aslında bu, yıllar içinde kendiliğinden gelişen bir şey oldu. Sahnede yaptığım sadece müzik yapmak değil, bir hikâye anlatmak… Bazen bu sahnelerde insanlar var, bazen manzaralar, bazen ise ikisi birden. Sahnede bu hikâyenin bir parçası oluyorum. Birçok farklı şeyden ilham alıyorum. Özellikle tarih, mitoloji ve doğa. Ancak sadece bunlar da değil; yaşadığım dünya, çevremdeki insanlar ve durumlar da bana ilham veriyor. Belki de teatral havanın kaynağı budur; dünyamı paylaşıyorum.

Kendinizi biraz müzikten geriye çektiğinizde neler yapmaktan hoşlanıyorsunuz?

Pekala, kitaplar ve okumalar açısından, okuduğum kitaplar genellikle gerçeklere dayalı referans kitapları, tarih kitapları ve biraz daha felsefi diyebileceğimiz eserlerin bir karışımıdır. Bazen de güzel bir hikâye okumaktan keyif alırım, özellikle de İngiliz yazar John le Carré’nin eserlerinden. Le Carré, yıllar boyunca birçok kitap yazmış ve birkaç yıl önce vefat etmiş bir yazar. Genellikle casusluk gerilim romanlarıyla tanınır ve kitaplarının neredeyse tüm dillere çevrildiğini düşünüyorum. Hikâye anlatımında ve karakter yaratmada çok başarılı, gerçekten çok iyi bir yazar. Damadım bir aktör ve Le Carré’nin oğullarıyla temasa geçti, çünkü onların bir yapım şirketi aracılığıyla, Le Carré’nin kitaplarından birini film yapma düşüncesi var. Bildiğim kadarıyla bazı kitapları hâlâ televizyona ya da filme uyarlanmadı. Umarım bunu gerçekleştirebilirler. Evet, John le Carré muhtemelen en sevdiğim yazardır.

Bana sorduğun gibi, müzikten uzaklaştığımda, genellikle uçakta otururken müzik dinlerim. Çoğunlukla Barok ve klasik müzik tercih ederim; Handel, Bach ve Beethoven dinlerim. Ancak bazen inişe geçtiğimizde Handel’i kapatıp ZZ Top açarım, çünkü uçmaktan pek hoşlanmıyorum, oldukça gerginim. İnişe geçtiğimizde, özellikle bulutların arasından geçip bir havaalanına inmeye çalışıyorsak, hele de bir kasırga ya da kar fırtınası varsa, ZZ Top dinlemek bana biraz daha rahat hissettirir. ZZ Top, uçuşun bu en tehlikeli kısmında bana yardımcı olur.

Efsanelerden aldıkları ilhamla yaptıkları müzikle efsaneye dönüşen Jethro Tull’un, 23 Kasım Cumartesi akşamı Volkswagen Arena’nın gerçeküstü atmosferinde gerçekleştireceği büyüleyici performansını kaçırmak istemeyenler için biletler online bilet satış platformlarında satışta!  

Kapak Fotoğraf: jethrotull.com

İlginizi çekebilir: Enes Kudu’dan Cem Babacan Röportajı