Sizinle doğanın kalbine doğru bir yolculuğa çıkalım mı? Fakat dikkatli olun, ormanın derinliklerinde ayı tuzakları olabilir. O zaman haydi gelin arkadaşlarımızla bir oyun gecesi düzenleyelim. Sonuçta küçüklüğümüzden beri hepimizin sevdiği o kutu oyun, hâlâ rafımızda. Ya da bunların hepsini bir kenara bırakalım ve bir film açalım. Mesela, Russell Crowe’a ne dersiniz? Hep finansal bir refah için yatırımın ne kadar önemli olduğundan bahsediyor; okuryazarlık edinebilmek için araştırmalar yapıyoruz. Fakat bugün size minik bir sır vermeye geldik: Aslında finansal okuryazarlık, hayatımızın her noktasında karşımıza çıkıyor. Tam da bu sebeple bankacılık ve finans terimlerini keşfetmek üzere yola koyuluyoruz. Yolun sonunda ise bizi, daha iyi bir gelecek ihtimali bekliyor. Başlayalım mı?

Son dönemlerde çevremizdekiler ile konuştuğumuz konuların biraz değiştiğini fark ettik. Tabii ki hâlâ uzun uzun sanattan, gastronomiden, seyahatten bahsediyoruz fakat herkesin dilinden düşüremediği bir konu var: Yatırımlar. En az bir sanatçının portfolyosu kadar başarılı bir yatırımcının portföyünden de bahseder olduk. İşte tam da bu noktada, bu akıma biz de dahil olmak istedik ve finansal okuryazarlığımızı geliştirmek için bir sözlük hazırladık. Sonuçta ABD’nin kurucusu Benjamin Franklin bile bilgiye yapılan yatırımın en iyi faizi getireceğini söylüyor. Biz, bir adım daha öteye geçiyor; yatırım kararlarınızı vermek için uzmanlar ile çalışırken bir de beklentilerinizi ve isteklerinizi en iyi şekilde anlatabilmek, uzmanları en iyi şekilde anlayabilmek için finansal okuryazarlığın getireceği pozitif geri dönüşü düşünün diyoruz.

Bankacılık ve Finans Terimleri Sözlüğü

Ayı Tuzağı

Sözlüğümüzde yer alan ilk terim için sizi doğanın derinliklerine götürmek istiyoruz. Nasıl ormanda bir ayı tuzağına düşmemek için dikkatli olmamız gerekiyorsa; yatırımlarımızda da trendleri takip ederken ani kararlarla yanlış hareket etmemek önem taşıyor. Ayı tuzağı; yükselen bir piyasada, teknik verilerin bozulması ve satışların artmasıyla yatırımcıların artık yükselişin sonlandığına kanaat getirerek varlıklarını elden çıkarmaları ile başlıyor. Yatırımcıların belirli bir bölümünün satış yapması sonrasında fiyatların kısa sürede tekrar yükselişe geçmesi ve trendin devam etmesi ise ayı tuzağını tamamlıyor.

Çapraz Kur

Gündelik yaşantılarımızda, seyahate çıktığımızda veya alışveriş yaptığımızda döviz kurunu sıklıkla kullanıyoruz. Örneğin; Euro kullanılan bir ülkeye gideceğimiz zaman bütçemizi hesaplayabilmek için döviz kurundan faydalanıyoruz. Fakat Euro ve Türk Lirası’nın aksine doğrudan işlem görmeyen para birimleri de bulunuyor. Örneğin; Japon Yeni ve Türk Lirası genelde doğrudan işlem gören döviz çiftleri arasında yer almıyor. Fakat bu tabii ki finans dünyasını durdurmuyor. Tam da bu noktada çapraz kur, farklı para birimlerinin değerini anlayabilmemizi sağlıyor. Uluslararası piyasalarda genelde yerel paralar arasındaki değişim oranlarını hesaplayabilmek için ABD Doları kullanılıyor.

Emisyon

Türkçe’ye Fransızca’dan geçen emisyon kelimesini sıklıkla iklim değişikliğine çözümler aradığımız noktada “karbon emisyonu” üzerinden bahsediyoruz. Eğer tam şu an TDK’ye girerseniz emisyon kelimesinin iki anlamı olduğunu göreceksiniz. Birincisi, çıkarma ikincisi ise ekonomi terimi olarak sürüm. Emisyon; para, tahvil, vb.’nin dolaşıma çıkarılması, ihraç edilmesi anlamına geliyor. Merkez Bankası tarafından kağıt paraların dolaşıma çıkarılmasına emisyon deniyor.

Enflasyon Beklentisi

“Enflasyon” ilkokul sıralarından beri sıklıkla duyduğumuz ve ekonomistlerin sürekli bahsettiği bir kavram. Peki, enflasyon beklentisinin ne demek olduğunu biliyor musunuz? Enflasyon beklentisi; ekonomik birimlerin henüz gerçekleşmemiş yani gelecekte gerçekleşecek olan enflasyona ilişkin öngörülerini ifade ediyor. Enflasyon beklentilerinin ölçümü için çeşitli piyasa araçlarında türetilen endeksler ve Merkez Bankası’nın yayımlamakta olduğu Beklenti anketi ve benzeri anketler kullanılıyor. Enflasyon beklentisi; Merkez Bankası’nın alacağı kararlar ve şirketlerin plan yapmaları için kritik bir önem taşıyor.

Fizibilite

Odea ile Yatırım kategorimizde sıklıkla bahsettiğimiz fizibilite teriminin ne anlama geldiğini detaylıca anlatmak istiyoruz. Fizibilite, bir yatırımın gerçekleşebilir olup olmadığına ilişkin bir araştırmanın sonucunu gösteriyor. Yatırım kararlarının öncesinde bir durum değerlendirilmesi yapılır ve bu değerlendirmeye göre o yatırımın kazancı ve yatırım yapılıp yapılmaması gerektiğine karar verilir. Bu sürece ise fizibilite diyoruz.

Girişim Sermayesi

Başarılı girişimcilik hikâyelerini dinlemeyi çok seviyoruz! Bu başarılı hikâyelerin çoğunun ardında ise bir girişim sermayesi bulunuyor. Girişim sermayesi; gelecek vadeden fakat yatırım yapmak için yeterli sermayesi bulunmayan şirketlere verilen sermaye desteği anlamına geliyor.

Monopol

Küçükken Monopoli oynayanların çok da yabancılık çekmeyeceği bir terim ile karşınızdayız. Monopol veya tekel; herhangi bir pazarda bir ürünü üreten ya da pazarlayan tek bir firmanın bulunmasını temsil ediyor. Kısacası, bir pazarda bir ürünün tek satıcısı fakat çok sayıda alıcısı varsa o üründe tekel durumu söz konusudur diyebiliriz.

Oyun Teorisi

2002 yılında Oscar’dan ödüller ile ayrılan “A Beautiful Mind” filmini izleyenlerimiz, Oyun Teorisi’nin ne anlama geldiğini Russell Crowe’un muhteşem performansı sayesinde biliyordur. Oyun Teorisi, bireyin ya da kurumun başarısının diğer birey ya da kurumların seçimlerini dikkate alarak yapılmasına bağlı olduğu kabulüne dayanan ve buna göre en doğru seçimin yapılmasını sağlamayı amaçlayan bir yaklaşım olarak karşımıza çıkıyor.

Parite

Şimdi de sırada yatırım dünyasındakilerin sıklıkla karşısına çıkan bir terim var: Parite. Parite, iki yabancı paranın birbirine karşı değeri anlamına geliyor. Örneğin, 1 Euro’nun kaç dolara karşılık geldiğini söylediğimizde Euro/Dolar paritesinden söz ediyor oluyoruz.

Sermaye Hesabı

Makroekonomide ödemeler dengesinin ögelerinden biri olan sermaye hesabı, ulusal varlıklarda yaşanan değişimleri ifade ediyor. Ülkeler, şirketler ve bireyler arasındaki büyük finansal transferlerin kaydedilmesi de diyebiliriz. Örneğin bir şirket başka bir ülkede bir patent veya marka satın alırsa, bu sermaye hesabına giriyor.

Yatırımlarımız ile keşfe çıkacağımız diğer yazılarımızda görüşmek üzere!

Finansal Okuryazarlık yazımızda finans ve bankacılık terimleri hakkında bilgi vermeyi amaçlıyoruz. Sitemizdeki bütün içerikler bilgilendirme amacıyla yazılmıştır. İçeriklerdeki bilgiler konusunda konunun uzmanlarına danışmanızı ve önerileri uygulamadan önce bir uzman görüşü almanızı tavsiye ederiz. Yatırım hakkında detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

***

UYARI NOTU:

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Yatırım yapmadan önce kendi risk ve getiri tercihlerinizi öğrenmeli ve her halükarda söz konusu faaliyetler için yetkili bir kuruluşu ile çalışmanızı ve diğer kaynaklardan faydalanmanızı öneririz. Zira sadece buradaki bilgilerle yatırım yolculuğunuza başlamanız beklediğiniz sonuçları doğurmayabilir. Beklentileriniz kapsamında bir getiri elde edemeyebileceğiniz gibi, risk algınızın üzerinde bir kayıp yaşayabilirsiniz. Buradaki yazılarda yer alan bilgiler, ulaşılabilen ilk kaynaklardan iyi niyetle ve doğruluğu, geçerliliği, etkinliği velhasıl her ne şekil, suret ve nam altında olursa olsun herhangi bir karara dayanak oluşturması hususunda herhangi bir teminat, garanti oluşturmadan, yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla derlenmiştir. İşbu yazılardaki yorumlardan; eksik bilgi ve/veya güncellenme gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan ve burada yer alan bilgiler dayanarak alınacak yatırım ya da benzeri kararların sonuçlarından Odea Bank A.Ş. ve çalışanları sorumlu değildir.

Kapak Fotoğrafı: Getty Images – unsplash.com

İlginizi çekebilir: Odea’dan Finansal Okuryazarlık