Forbes makalelerinde, ekonomi kitaplarında gördüğümüz sayılar ve grafikler Şifa Girinci’nin sanat pratiğinin bir kolunu oluşturuyor. Bize sunulan verilerin doğru yorumlanmadığını düşünerek veriler üzerine çalışan Şifa ile Haliç’e bakan tatlı atölyesinde buluştuk, veri sanatı (data art) ve kendi sanat pratiği üzerine çok keyifli bir röportaj yaptık.

_Data art nedir? Senin sanat pratiğin bunun neresinde duruyor?

Veri sanatının ilk adımı verinin görsel bir hale aktarılması. Görselleştirilen bir verinin esere dönüştürülmesine de veri sanatı diyebiliriz. Verinin estetik bir form alarak bilgiye dönüşmesi… Fakat henüz bunun üzerine yapılmış yeterince kapsamlı, kesin bir tanım yok, bu benim oluşturduğum bir tanım. Ben resim, heykel, kolaj gibi mecralarda da işler ürettiğim için kendimi tam olarak ‘data artist’ olarak konumlandırmıyorum. Bir diğer önemli nokta ise, veri görselleştirmesi sırasında dijital mecralar kullanmıyorum, yani dijital olmayan işler üretiyorum.

Şifa Girinci, Terörizm, Metin, 2015

Şifa Girinci, Terörizm: Dekota, Neon yerleştirme, 2015

_Ekonomi, sosyoloji gibi alanlarda ortaya koyulan çeşitli verileri, başka veriler kullanarak, kendi ifadenle ‘olumsuzluyorsun’. Yani sana göre bize sunulan bazı veriler gerçekleri yansıtmıyor. Gerçekle -veya senin işlerin için görünenin ardındaki gerçekle demeliyim- neden ilgileniyorsun?

Facts serisi ile başladığım veri çalışmalarım, adı üstünde ‘gerçek’ ile ilgileniyor ama öncelikle verilerin gerçeği söylemediğini değil, doğru anlamlandırılamadığını söylemek isterim. Veri bilgiye dönüşürken bir şeyler yanlış gidiyor. Ya istatistiklerin içinde kayboluyorlar ya da ana akım sosyal bilimlerin yanlış varsayımları sebebiyle işlenirken deformasyona uğruyorlar. Örneğin terörizmin global bir problem olduğunu defalarca duymuşsundur. Bu konuda pek çoğumuz hemfikirdir sanırım. 2013’te terörden ölenlerin %82’sinin sadece beş ülkeden olması bu söylemi alaşağı etmiyor mu? Veya Büyüme Efsanesi’ni ele alalım. Ben bu işi yaparken İstanbul’da günde trafiğe ortalama 600 yeni araç çıkıyordu. Bu tabii ki ekonomik büyümeye fayda sağlıyor ama büyüme övülürken trafik sıkışıklığını, hava kirliliğini veya trafikte harcadığınız zaman göz önünde bulundurulmuyor.

Şifa Girinci, Growth – Dekota, Neon yerleştirme, 2015

Şifa Girinci, Büyüme Efsanesi: Metin, 2015

_Bazı işlerinde istatistik/araştırma raporlarına doğrudan yer veriyorsun. Verileri doğrudan göremediğimiz işlerinin planlama aşamasında araştırmaların katkısı ne kadar ve nasıl oluyor?

İşlerin düşünsel tabanını oluşturmadan önce arşiv taraması yapıyorum. Konu ile ilgili akademisyenler ve araştırmacılardan en fazla destek aldığım süreç bu. Sonrasında seçtiğim verileri kullanarak, kendi varsayımlarım çerçevesinde verileri işleyip ‘bilgi’yi oluşturuyorum. Bilgi metinden oluşan işlerime, veriler de işlerimin formuna dayanak oluşturuyor.

Okuma süreci hep devam ediyor. Üzerine çalışacağım veriyi bu okumalar sırasında seçiyorum. Bazen farklı deneyimler bu okumalara yönlendiriyor beni. Örneğin ekonomiye dair okumalarım ilk olarak Gezi olaylarının bitimine yakın başladı. Artık meselenin birkaç ağaç olmadığını, bunun ardında başka bir gerçeklik olduğu fikriyle ilgilenmeye başladım. Bununla ilgilenirken karşıma büyüme mevzusu çıktı. Uzun süre ekonomik büyüme üzerine araştırmalar yaptım. Mesele (Issue) serisi de bu dönemde ortaya çıktı. Bu seri büyümeyi doğa-insan ilişkisiyle ele aldığım, ve tuval üzerine karışık teknikle çalıştığım bir seriydi, daha sonra neon ve yazı odaklı (text) işler olarak gelişti.

Integrity, Issue Serisinden, tuval üzerine karışık teknik, 2015

_Türkiye’de ve dünyada bu konuda takip ettiğin sanatçılar kimler?

Dijital işlerinde veriyi çok iyi kullanan sanatçılar var. Örneğin Türkiye’de Candaş Şişman ve 99 Percent işiyle Erdal İnci’den bahsedebiliriz. David McCandless, Nathalie Miebach, Kynaston McShine ise dünyadan verebileceğim örnekler.

Yakın zamanda işlerini izleyebileceğimiz bir projen olacak mı?

2 Şubat 2017’de Gaia Galeri’de kişisel sergim olacak.