John Hurt’ün ölümü, sinemaya 1960’larda başlamış; 70’ler ve 80’lerde sinemaya damgasını vurmuş, yıldız veya aranan karakter oyuncusu statüsüne ulaşmış ve sinema serüveni günümüze kadar ulaşmış 70’li yaşlarındaki aktörler kuşağının yavaş yavaş sinema dünyasından ayrılmaya başladığının da bir habercisi. Elbette yeni kuşak da kendi efsanelerini yaratacak, yaratıyor. Ancak benim gibi sinema ile 80’lerde tanışmış bir kuşak kendi efsaneleri ile vedalaşmaya hazırlanmalı. Ve evet bencilce olacak ama bu vedalaşma aynı zamanda o kuşağın üyelerinin de yaşlanmaya başladığının bir göstergesi. Sanırım bu yüzden 2016’da başlayan ve 2017’de devam eden bu ölümler bizi olması gerektiğinden daha çok üzüyor.

Tinker, Tailor, Soldier, Spy

Tinker, Tailor, Soldier, Spy’ın başında John Hurt’un muhteşem sesi ve oyunculuğuyla ete kemiğe bürünen Control, Jim Prideaux’a kapıda (onu da Mark Strong canlandırmaktadır) takip edilip edilmediğini sorar; sonra onu evine davet eder ve konuya girer:

 (…) There’s a rotten apple, Jim who we have to find it. (…) I know that Moscow has planted a mole, and I know it is one of five men. All I want from you is one code name…*

Sonra da tek tek satranç taşlarına yapıştırdığı resimleri ve takma adlarıyla Circus üyelerini  Prideaux’a göstermeye başlar:

 ‘‘Alleline: Tinker… Haydon: Tailor… Bland: Soldier…  We leave out “Sailor”; too much like “Tailor”, and richman doesn’t seem to be applicable… Esterhase: Poorman…’’

Prideaux sorar:
‘‘… And the fifth?’’
Control cevap verir:
‘…. Smiley’

John Hurt pek çok önemli filmde efsanevi, sinema tarihine geçen sahnelerde yer aldı. Muhtemelen bu sahnelerin en etkileyicisi ve akılda kalıcı olanı, Ridley Scott’un 1979 tarihli Alien başyapıtında karnından yaratığın fışkırdığı sahnedir ama ben biraz da John le Carré hayranlığımın da etkisiyle Tomas Alfredson’un 2011 tarihli Tinker, Tailor, Soldier, Spy filmindeki bu muhteşem açılışı ile hatırlayacağım büyük oyuncuyu.

John Hurt ile tanışmam ilk bölümünden son bölümüne kadar izlediğim ilk dizi olan I, Cladius ile gerçekleşti. Roma tarihinin en çılgın imparatorlarından biri olan Caligula’yı canlandıran Hurt, başrolde Cladius’u canlandıran bir diğer İngiliz efsanesi Derek Jacobi kadar dikkat çekiciydi.

Hurt, benim en çok sevdiğim oyuncu tipinin çok iyi bir örneğidir: Oynadığı her filmde büyük oyunculuğu, müthiş aksanı ve sesiyle rol çalan, oynadığı her filme damgasını vuran, Lawrence Olivier, Kenneth Branagh, Richard Burton, Derek Jacobi, Ian McKellen, Patrick Stewart, Alan Rickman ve Peter O’Toole gibi tiyatrodan gelip hem büyük oyunculuk yeteneklerini sergileyen hem de popüler filmler ile ikon haline gelen oyuncular geleneğinin önemli bir üyesi…

Hurt, çok önemli filmlerde çok önemli roller üstlenmiş bir oyuncuydu. Oscar’a aday gösterildiği Midnight Express (1978) ve The Elephant Man (1980) dışında Alien (1979), Heaven’s Gate (1980), 1984 (1984), Scandal (1989) ve An Englishman in New York (2009) gibi filmlerde oynadığı karakterler ile sinema tarihine damgasını vurdu. Ruanda Soykırımı hakkında yapılmış en etkileyici filmlerden biri olan 2005 tarihli Beyond the Gates (Shooting Gates) filmdeki Rahip Christopher rolü ile filme ayrı bir değer ve etkileyicilik kazandırdı. Toplamda 2 Oscar adaylığı dışında 2 Altın Küre ve 8 BAFTA’ya aday gösterildi. Midnight Express ile Altın Küre kazandı. Aralarında 2012 yılında ‘İngiliz Sineması’na yaptığı katkılar dolayısıyla aldığı onur ödülü de bulunan toplamda 4 BAFTA ödülü kazandı. Farklı festival ve ödüllerle beraber yaşamı boyunca 21 ödül kazandığı bir kariyere sahipti. 1990 yılında David Lynch, The Elephant Man’da yönetme şansı bulduğu Hurt hakkında New York Times’a şöyle demişti: ‘‘John Hurt açık biçimde dünyanın en iyi aktörüdür.”

Sinema tarihinde önemli izler bırakmış bu filmler dışında onu genç kuşaklara tanıtan Harry Potter Serisi’ndeki Mr. Ollivander ve Hellboy’daki Profesör Broom rolleri ile de Hurt popüler kültürde de önemli bir iz bıraktı.

Hurt çok çalışkan bir oyuncu ve seslendirme sanatçısıydı. Oynadığı ve seslendirdiği film ve dizilerin sayısı 200’den fazlaydı. 2 senedir kanserle mücadele etmesine rağmen hala çalışıyordu. Şu anda sinemalarda gösterilen Jackie filminde önemli bir rolü vardı. 2017 içinde gösterime girecek 3 filmde de önemli roller üstlenmişti. Ölümünden önce 2017’nin beklenen filmlerinden, çekimi hala devam eden II. Dünya Savaşı’nın ilk günlerini anlatan, Gary Oldman’ın Winston Churchill’i canlandırdığı Darkest Hour’da İngiliz Başbakan Neville Chamberlain rolünü üstlenmişti.

Hurt’ün ölümü, sinemaya 1960’larda başlamış; 70’ler ve 80’lerde sinemaya damgasını vurmuş, yıldız veya aranan karakter oyuncusu statüsüne ulaşmış ve sinema serüveni günümüze kadar ulaşmış 70’li yaşlarındaki aktörler kuşağının yavaş yavaş sinema dünyasından ayrılmaya başladığının da bir habercisi. Elbette yeni kuşak da kendi efsanelerini yaratacak, yaratıyor. Ancak benim gibi sinema ile 80’lerde tanışmış bir kuşak kendi efsaneleri ile vedalaşmaya hazırlanmalı. Ve evet bencilce olacak ama bu vedalaşma aynı zamanda o kuşağın üyelerinin de yaşlanmaya başladığının bir göstergesi. Sanırım bu yüzden 2016’da başlayan ve 2017’de devam eden bu ölümler bizi olması gerektiğinden daha çok üzüyor.