Bu yazımda Sırbistan’nın başkenti Belgrad’a yapmış olduğum seyahatten ve Sırp asıllı Amerikalı mucit Nikola Tesla’nın bir zamanlar yaşamış olduğu ve şu an müze olarak kullanılan evini kısa ve öz anlatacağım. 

Sırbistan’ın başkenti Belgrad aslında Avrupa’ya açılan kapı denilebilir. Bir zamanlar Türk hakimiyetinde olan Belgrad 28 Ağustos 1521 tarihinde Kanuni Sultan Süleyman tarafından fethedilir. 196 yıllık hakimiyet süren Osmanlı Devleti  1717 yılında Avusturya ile yapılan savaşta Belgrad’ı kaybeder. Tuna ve Sava nehrinin arasında kurulan Belgrad 1.2 milyonluk nüfusuyla Sırbistan’ın en büyük şehridir. Gezi sırasında en hayran kaldığım yerlerin başında Kalemegdan geliyor. Belgrad’ın en turistik bölgelerinden biri olmasının yanı sıra halen ciddi anlamda Osmanlı etkileri yaşıyor. Hem tepeden şöyle bir şehir manzarasına bakabileceğiniz, hem parkta vakit geçirip hediyelik eşya alabileceğiniz büyük bir alan Kalemegdan. Tuna ve Sava nehirlerinin birleştiği noktayı buradan izleyebilirsiniz. Özellikle gün batımını. 🙂

Cumhuriyet Meydanı ise Belgrad’da en çok turist çeken noktalardan birisi. Meydan’da bulunan Prens Mihalio’nun at üstünde heykeli bulunuyor. Prens Mihalio Osmanlı’ya karşı bağımsızlık mücadelesinde önemli bir rol üstenmiş bir Sırp liderdir. Atının üstünde sağ parmağının daima ileri yönde olduğu görülür. Bu parmak aslında İstanbul’u işaret eder çünkü ülkesinin bağımsızlığını Osmanlı’dan alınca Türk askerlerine evinize dönün yani sizin eviniz burası değil İstanbul’dur anlamı taşır.

Belgrad beyaz şehir anlamına geliyor. Bu beyaz şehrin en önemli caddesi Knez Mihailova Caddesi. Ülkenin bağımsızlığını sağlayan Prens Mihailova’dan alıyor ismini. Tıpkı İstanbul’daki İstiklal Caddesi gibi işlek ve uzun uzadıya insanın arayamayacağı bir şey yok bu caddede. 

Belgrad’daki son durağım ise Aziz Sava Katedrali. Sırp Ortodoks Kilisesi’nin kurucusu, ilk Başpiskoposu ve Athos Dağı üzerindeki Hilandar Manastırı’nın kurucusu Aziz Sava’ya ithaf edilmiş. Belgrad’daki Vracar platosuna inşa edilen bu katedralin temelinde Aziz Sava’nın mezarı bulunduğu söyleniyor. Aziz  Sava Katedrali’nin inşası, ünlü Sırp mimarlardan Bogdan Nestorovic ve Aleksander Deroko’nun tasarımlarına dayanarak 1935 yılında başlamış. İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesi ve Belgrad’ın bombalanması nedeniyle inşaat durdurulmuş. Ardından Tito yönetimindeki komünist Yugoslavya zamanında tapınak, inşaatın devam etmesine izin verildiği 1984 yılına kadar beklemek zorunda kalmış.

Gelelim yazının esas konusuna; Nikola Tesla’yı duymayanımız yoktur. İyi kötü mutlaka bir yerlerde ismini okuduk ya da arkadaşlarla sohbet ederken ismini zikretmişizdir. Günümüzde kullandığımız tüm elektronik aletleri onun sayesinde gerçekleştiriyoruz aslında. O da ölümünden sonra değeri anlaşılan diğer bilim insanları gibi. Günümüz alternatif elektrik akımının mucidi. Ben bu yazıda aslında Nikola Tesla’nın buluşlarını anlatmak değil de Sırbistan gezimde önceden yaşadığı evi ve şu an müze olarak kullanılan, kişisel eşyalarının bulunduğu apartmanında neler var neler yok kısaca kendi izlenimlerimi aktarmak istiyorum.

Müzenin aslında en merak edilen, önemli bir yer tutan Tesla Bobini. Tesla’nın geliştirdiği, sunumlarında ve şovlarında kullandığı yapay şimşek üretebilen bir motor. Birden çok faz ile çok yüksek voltajlara ulaşan motor yapay bir şekilde şimşekler oluşturuyordu. Bu bobin, yüksek gerilim, düşük akım ve yüksek frekansta alternatif akımlar üretmek amacıyla kullanılır. Nikola Tesla’nın yaptığı çalışmalar floresan lamba, röntgen ışınları, MR cihazlar gibi günümüz teknolojilerinin temeli olarak ele alınmaktadır.

Bugün büyük teknoloji firmalarına adı verilen, günümüzde kullanılan pek çok teknolojinin fikir babası ya da mucidi olan Nikola Tesla, 1943 yılında 86 yaşındayken, New Yorker Oteli’nin 3327 numaralı odasında tek başında hayata gözlerini yumdu. Cenazesine, hayatı boyunca çalışmalarına destek veren ve onu yalnız bırakmayan binlerce kişi katıldı.

Kapak Fotoğrafı: Tunahan Çekili

İlginizi çekebilir: Merve Dirim’den Mama Shelter Belgrad