Dünya üzerindeki insanların %50’sinin doğru bildiği bir yanlışla başlamak istedim bu yazıma: “İnsanlar beynin sadece %10’unu kullanabiliyor.” Bazı filmlere bile konu olan bu yanlışın hayatımıza nasıl girdiğinden ve gerçeğin aslında ne olduğundan size kısaca bahsedeceğim.

Her şey Amerikalı filozof ve psikolog William James’in 1907 yılında, dünyaca ünlü bilim dergisi Science’da yayınlanan makalesinde geçen bir cümleyle başladı. Harvardlı profesör William ve arkadaşı Boris, dahi bir çocuğun üzerinde yaptıkları çeşitli testler sonucunda şu sonuca varmışlardı; insanlar zihinsel potansiyellerinin küçük bir kısmına ulaşabiliyorlar, mental ve fiziksel olarak kaynaklarının hepsini kullanamıyorlar.

Ancak bu cümle 1936 yılında Amerikalı yazar Lowell Thomas tarafından şöyle kullanıldı: ”Harvard profesörü William James ortalama bir insanın sadece zihinsel potansiyelinin yüzde onuna ulaşabildiğini söylemiştir.” Böylece bilimsel veriler sonucu ortaya konan bir fikir, hiçbir dayanağı bulunmayan bir yüzdeyle birleşmiş ve insanların dikkatini çekmeye başladı. Çeşitli dergilerde, kitaplarda bu bilgiye yer verildi. Aslında en çarpıcı kısmı da bu yanlış bilginin, bilim dünyasında yapılan çalışmalara da yön vermiş; hatta kimi nörologların ve psikologların konuyla ilgili yeni bilgiler sunmuş olması.

Kimileri sinir hücrelerinin beynimizin %10’unu oluşturduğunu ileri sürerek, bu bilgiyi çözümlemeye çalışmıştır. 2000’li yılların başına kadar bilim dünyası bu konu üzerinde net bir şekilde yorum yapamıyordu. Ancak yine bu yıllarda beynimizi incelemek için geliştirilen yeni tarama yöntemleri ile hücre sayımına kadar birçok sır çözüldü. Nörolog Barry Gordon bu efsanenin yanlış olduğunu belirterek: “Beynimizin hepsini kullanabiliyoruz ve beynin büyük bir bölümü neredeyse sürekli etkindir.” ifadelerini kullandı. Böylece %10 meselesinin bir rivayetten ibaret olduğu ortaya çıkmış oldu.

Ancak halen insanların büyük çoğunluğu gerçekten beynimizin %10’unu kullandığımızı düşünüyor. Bu konuda önlerine sunulan argümanları James William görseydi o bile şüpheye düşebilirdi çünkü bu efsane yüzünden içinde Albert Einstein’ın da bulunduğu birçok insan hakkında yanlış atıflarda bulunulmuştur. Ayrıca güzeller güzeli Scarlet Johansson’un ”Lucy” filmini izleseydi bu fikir onun da hoşuna gitmeye başlayabilirdi belki 🙂

“%10 meselesi” neredeyse yüz yıllık bir şehir efsanesi olarak yaşamaya devam ederken, sizleri aramızda dolaşan bu yanlış bilgi hakkında bir nebze de olsa bilgilendirmek istedim. Unutmadan bu çok sorulan sorunun cevabını da şöyle verebilirim: “Beynimizin %100’ünü kullanırsak var oluruz.“

Kapak Fotoğrafı: Unsplash/@natcon773

İlginizi çekebilir: Ömer Fidan’dan Değişen Be(y)nim