Fotoğrafla inişli çıkışlı olan ancak bitmeyen ilişkim, bu sergiyi duyduğumda heyecanlanmama sebep olan ilk şeydi. Fotoğrafın icadı, ardından gerçekleşen ilk fotoğraf gezisi, 180 yıl öncesine ait notlar, görseller ve bugün aynı rotayı gezen yeni fotoğrafçıların yorumlarıyla tüm bunları inceleme fırsatı ise ayrı bir keyif olacak diye düşünmüştüm. İşte bu duygularla Pera Müzesi’ni ziyaret ettim ve Bir Yol Öyküsü sergisini gezdim.

Serginin ana teması; 180 yıl önce dönemin şartları ve kullanılan ekipmanlarla ortaya çıkan fotoğrafların başka bir grup fotoğrafçı tarafından günümüz şartları, teknik imkanları ve farklı bir bakış açısı ile ortaya konmasından ibaret.

Fotoğraf turu daguerreotypist, 1840 ve 1850’ler boyunca oldukça yaygın olarak kullanılan bir fotoğraf işleme süreci olan daguerreotype uzmanı, Frédéric Auguste Antoine Goupil-Fesquet önderliğinde ressam Émile Jean Horace Vernet ve Charles Marie Bouton‘ın katılımıyla 1839 yılında Marsilya’da başlayıp yaklaşık 6 ay sonra 1840 yılında yine Marsilya’da sona eriyor. Ekibin izlediği rotaysa şöyle: Marsilya, Livorno, Malta, Siros, Paros, Naksos, Santorini, İskenderiye, Kahire, Luksor, Süveyş, Sina Dağı, Gazze, Beytüllahim, Kudüs, Nablus, Sayda, Deyrülkamer, Şam, Trablusşam, Baalbek, Beyrut, Larnaka, Rodos, Kos, İzmir, Çanakkale Boğazı, İstanbul, Roma ve son olarak yine Marsilya.

Gezi sonrasında Frédéric Auguste Antoine Goupil-Fesquet, izlenimlerini ve fotoğraflarını içeren Voyage d’Horace Vernet en Orient isimli bir kitap yayınlıyor. Kitapta, seyahatlerinde uğradıkları şehirlerle ilgili izlenimlerini, örneğin Yunan adası olan Syros için yazdığı gibi pazar yeri, kahvehaneler, limanlar, rüzgar gülleri ve benzeri detayları aktarıyor. Bu gibi detaylar düşünüldüğünde Fesquest’in kitabı, ilk fotoğraf kitabı olarak kabul edilebiliyor.

Aynı rota, küratörlüğünü Engin Özendes’in üstlendiği sergi için bu kez; Coşkun Aral, Laleper Aytek, Ali Borovalı, Murat Germen, Sinan Koçaslan, Yusuf Sevinçli, Alp Sime, Lale Tara, Serkan Taycan ve Cem Turgay tarafından tekrar takip edildiğinde bu fotoğraflar ortaya çıkıyor.

Ve son olarak; oldukça güzel ve etkileyici bir sergi ortaya çıkmış oluyor. Sergide bir yandan 180 yıl içerisinde şehirlerin, hayatların ve insanların nasıl değiştiğine şahitlik ederken diğer yandan bu değişimin yarattığı soru işaretlerini de cevaplaya çalışarak düşüncelere dalıyorsunuz. 

Kapak fotoğrafı: peramuzesi.org.tr

İlginizi çekebilir: ArtsyMagger’dan İstanbul Sergi takvimi