Fransa bilindiği üzere edebiyat ve genel olarak sanata çok değer veren bir ülke. Goncourt Akademisi Edebiyat Ödülü, Fransa’nın en önemli edebiyat ödüllerinden bir tanesi. 1903’ten bu yana dağıtılan ödülün sembolik 10 euro değeri bulunuyor. Ben de bu yılın kazananı Brigitte Giraud’dan ilhamla Goncourt Akademisi Edebiyat Ödülü’nün tarihine biraz daha yakından bakalım istedim.

Goncourt Akademisi Edebiyat Ödülü

Société littéraire des Goncourt (Goncourt edebi topluluğu) adıyla yayıncı ve yazar Edmond de Goncourt tarafından kurulan organizasyonun jürisinde bugün Fas’lı yazar Tahar ben Jelloun gibi isimler yer alıyor. Jüride yer alan isimler zaman değişiyor. Goncourt Ödülü’nü geçmişte alanlar arasındaysa Marcel Proust, Marguerite Duras, Andre Malraux gibi isimler var. Ödül 1914’ten beri Paris’teki ikinci bölgede bulunan Drouant restoranda açıklanıyor. 

Goncourt’ların hikayesine gelirsek; Edmond de Goncourt ve kardeşi Jules, on dokuzuncu yüzyıl belle epoque Paris’inin sosyal ve edebi hayatını kaydeden iki kardeş. Flaubert, George Sand, Victor Hugo, Oscar Wilde, Swinburne, Rodin, Degas, Baudelaire ve Zola gibi isimlerin hayatları ve çalışmalarıyla ilgili, hatta özel hayatlarıyla ilgili günlükler kaleme alıyorlar. En çok bilinen eserleri ise Journal de Goncourt: Mémoires de la vie littéraire (Goncourt Günlüğü: Edebi bir yaşamdan Anılar). Bu günlükler zamanında gazetelerde tefrika halinde de yayınlanıyor. Tam olarak günlüklerin tutulduğu tarih aralığı 2 Aralık 1851 akşamı başlayarak iki kardeşin ölümlerine yakın zamana kadar sürüyor.   

Günlükler’in İngilizce’sini Amsterdam’da bir kitapçıdan iç kapağında yazana bakılırsa 5 euro’ya almışım. Çok eğlenceli ve bilgilendirici bir okuma olmuştu. Edebi figürleri insan olarak görebildiğiniz, bu dönemin Paris’inin edebiyat ve sanat hayatının zenginliğini hissedebildiğiniz bir kitaptı. Görebildiğim kadarıyla Günlükler Türkçe’de yayınlanmamış ki bence önemli bir eksiklik. Türkiye’de edebiyatın gelişimi özellikle 19. yüzyılda Fransız dili ve edebiyatından oldukça etkilendiğinden bu kitabın Türkçe’ye kazandırılması gerekli diye düşünüyorum. Tabii edebi değeri de çok yüksek bana kalırsa.

Brigitte Giraud ve Geçmiş Kazananlar

Bu sene ödülü kazanan Brigitte Giraud’ya dönersek, Lyon’lu yazarın Vivre vite (Live Hast/Hızlı Yaşa) romanı yazdığı on dördüncü kitap. Kendisiyse bu ödülü kazanan on üçüncü kadın. On iki yıl önce Flammarion yayınevinden kitabı çıkan Michel Houllebecq bu ödülü La Carte et le territoire ile kazanmıştı. Bu roman da Türkçe’de Harita ve Topraklar olarak yayınlandı. Altı yıl önce de başka bir kadın Leila Slimani Chanson douce romanıyla Goncourt ödülüne layık görülmüştü. Bu roman da Kırmızı Kedi Yayınevi tarafından 2018’de Hoş Nağme adıyla yayınlandı. 

Vivre Vite (Hızlı Yaşa) başlıklı roman akla ilk olarak “hızlı yaşa genç öl cesedin yakışıklı olsun” klişesini getiriyor ama anlaşılan yazarın eşi gerçekten de bu mottoya uymuş ve 41 yaşında hayata bir motorsiklet kazasında veda etmiş. Motoru da Japonya’da kullanımı yasak olan ama Fransa’ya ithalatına izin verilen Honda CBR Fireblade imiş. Gitarist ve rock müzik eleştirmeniymiş eşi. Yirmi küsur yıl beraber yaşayan, edebiyat ve müziğe aşık bu özgür ruhlu çift sonunda Lyon’un tepelerinde bahçeli bir ev almaya karar vermiş ancak bu hayal gerçekleşmemiş. Çiftin bir de sekiz yaşında bir oğulları var. Yazar kitabını ona ithaf ediyor. Roman henüz İngilizce’ye çevrilmedi ama kısa sürede hem İngilizce hem de Türkçe olarak da yayınlanır diye tahmin ediyorum. 

Kapak Fotoğrafı: The New York Times

İlginizi çekebilir: Biblio Magger’dan Nobel Edebiyat Ödüllü Kadın Yazarlar