Cam, günümüzde her yerde bulunan ve kullanılan bir malzemedir. Pencerelerde, içeceklerde, kaplarda, mücevherlerde ve daha birçok alanda…

Biz camı katı olarak biliriz, fakat cam aslına bakıldığında ne katı ne de sıvıdır. Yapısal olarak cam, düzenli bir kristal yapıda değildir. Camların akışkanlıklarının düşük olması ve görünüşleri nedeniyle katılara, düzenli bir yapıya sahip olmamaları nedeniyle sıvılara benzediği söylenebilir. Cam hakkında daha detaylı bilgi için  buraya tıklayabilirsiniz. 

_Amorf Moleküler konfigürasyonu nedeniyle, cam diğer malzemelere göre ısıya tepki verir. Amorf nedir derseniz, maddenin üç halinden biri olan katı hal, ikiye ayrılır. Kristal ve amorf katılar. Katı maddelerin büyük çoğunluğu kristal yapıdadır. Bir bölümü de amorf katılar grubuna girer.  Amorf katı, yani kristal olmayan katı, molekülleri belirli bir örgü modelinde düzenlenmemiş katıdır. Amorf katılara cam dışında, plastik ve jel gibi örnekler de verilebilir. Amorf katılar şekilsiz katılar olarak da isimlendirilebilir. Kristalli katılar birbirine tekrar eden düzenli desenler şeklinde molekül dizilimine sahiptir. Buna rağmen amorf maddelerde bu düzen yoktur.

_Amorf katılar kesildiklerinde düzgün yüzey bırakmazlar. Camların şekilsiz kırılmasının sebebi moleküler yapısının düzensiz olmasıdır. Yine aynı şekilde plastiği kestiğinizde simetrik bir görüntü elde edemezsiniz.

_Amorf yapı taşıyan katılar ısıtıldıklarında doğrudan erimezler. Önce yumuşayıp ara bir forma geçerler.

_Eğer yüksek ısıda eritilmiş bir cam görürseniz, camın yüksek ısı ile birlikte aldığı yumuşak şekli görebilirsiniz.

_Profesyonel ellerden camın katı halden sıvı hale geçişini görüp, nasıl şekillendirildiğine şahit olmak isterseniz. Polonezköy’de bulunan Cam Ocağı Vakfı’nı ziyaret edebilirsiniz.

_Camın bir fırın içinde çalıştığı sıcaklıklar genellikle 537 C ve 926 C arasındadır. Bu aralıkta, çeşitli işlemler kullanılarak çok çeşitli etkiler elde edilebilir.

Cam Füzyon Tekniği nedir?

_Füzyon, kelime anlamı olarak iki veya daha fazla atomun çekirdeğinin kaynaşmasına denmektedir. Yani çekirdek birleşmesi olarak geçer. Cam füzyon ise, füzyon açıklamasına sadık kalarak, iki ya da daha fazla cam parçasının bir fırın içerisinde yüksek ısıda pişirilip kaynaşması demektedir. Burada yüksek ısıdan kastımız tabii ki yukarıda da belirttiğimiz gibi 537-926 C aralığı.

_Cam kontrollü şekilde ısıtılıp, kontrollü şekille de oda sıcaklığına getirilir. Camın doğru sıcaklıklarda ısıtılıp soğutulmaması, fırından çıktıktan camda stres oluşumuna ve camın çatlamasına sebep olabilir.

_Fırın sıcaklıklarına göre cam füzyonu ile çeşitli efektler elde edilebilir. Fırın tam olarak cam parçalarını birleştirmek için yeterince ısındıktan sonra “tam kaynaşma” (full fuse) meydana gelir. Tam kaynaşmış camın üst yüzeyi düz ve parlaktır. Uzaktan bakıldığında bazı camlar boya olarak görünse de, bu görüntü boya ile karıştırılmamalıdır. Boyanan cam ile, renkli plakadan oluşan camların arasındaki fark yakından bakıldığı zaman daha net bir şekilde anlaşılmaktadır. Cam tam kaynaştığı zaman kenarları yumuşar ve köşeler yuvarlanır. Fırında cam 804 dereceye geldiğinde tamamen kaynaşmış olur ve 10 dakika boyunca bekletilir.

_”Tam kaynaşma” dışında bir de “tack fuse” olarak bilinen “diri kaynaşma” vardır, bu da “tam kaynaşma” derecesinin altında bir sıcaklıkla elde edilir. Düşük sıcaklıkta kaynaşmış olan camların yüzeyine dokunduğunuz zaman camın daha diri olduğunu hissedebilirsiniz.

Füzyonda, cam pişmeden ve piştikten sonra nasıl görünüyor? 

Gördüğünüz gibi, renkli cam plakalar yüksek derecede ısıya maruz kaldıktan sonra hem renklerinde değişme hem de kenarlarında yumuşamalar meydana geliyor.

_Renkli cam plakaların kalınlığı genel olarak 3mm’dir. Pencere camların kalınlığı ise 2mm, 4mm ve 6mm olarak değişir.

_Renkli cam plakaların ve renkli cam çubukların yapısı genel olarak Türkiye’de COE85 olarak geçer. Camlar birbirinden uyumsuz olduğu takdirde, fırından çıktıktan sonra yine çatlamalar meydana gelir.

_COE85 çin camı olarak geçiyor ve diğer cam çeşitlerine göre fiyatı bir nebze daha uygun. Bir diğer cam modeli ise SCHOTT. Yine füzyon için kullanılan Schott camların içeriği COE85 ile uyumsuz olduğundan dolayı, iki cam birlikte kullanılamaz. SCHOTT camlar, COE85 camlara göre hem daha pahalı hem de daha kaliteli bir camdır.

_Genelde COE85 camlar ile çalışırken, renkli cam plakaların altına mutlaka pencere camlarından kullanmanız gerekir. SCHOTT cam ile çalışırken ise pencere camı kullanmanıza gerek yok.

Gelelim vitray ve füzyon arasındaki farka…

_Vitray, füzyon cam sanatından daha önce ortaya çıkmıştır ve tarihi bir geçmişi vardır. Vitray camları füzyon camlarından daha farklı olmasının yanı sıra, füzyon ve vitray birbirinden farklı tekniklerdir. Vitray özellikle kiliselerde, cami, türbe, köşk, otel, kütüphane ve bazı evlerde de kullanılmaktadır. Günlük yaşantımızda daha çok karşılaştığımız bir cam sanatıdır.

_Vitrayda kesilen camların bütün kenarları kurşun ile kaplanır ve birleşme noktaları lehimlenir. Her iki modelde de elmas ile camlar tek tek kesilir. Aralarındaki tek fark; vitrayda tek tek kesilen camlar kurşun metal ile birleştirilir, füzyonda ise ısı ile birleştirilip, kaynaştırılır.

Sonuç olarak ikisinin de güzelliği farklıdır. 🙂