Eğer hayallerimizi tam anlamıyla yaşayabiliyor olsaydık; güne en sevdiğimiz müzisyenle kahve içerek başlar, Sri Lanka’da sörf yaptıktan sonra Madagaskar’a fotoğraf çekmeye giderdik. Her ne kadar küreselleşen dünyada isteklerimiz daha ulaşılabilir olmaya başlasa da hayallerimiz için hâlâ desteğe ihtiyacımız var. Hayalini kurduğunuz tüm deneyimlere ilk yatırım kararınızla ulaşabilmek ve hayallerinizi gerçeğe dönüştürme ihtimalinizi artırabilmek uzman deneyimi ve bilgisi ile mümkün. O zaman gelin, bugün ilk adımı atalım: Deneyim yatırımcılığı.

Siz de son dönemlerde “gezmek, yemek, dinlemek” gibi eylemleri “deneyimlemek” şeklinde mi anlatıyorsunuz? Bize göre bunun sebebi çok belli: Küreselleşen dünyada, bize turist olmak yetmiyor, restorana ise yalnızca doymak için gitmiyoruz; çok daha fazlasını arıyoruz. Başarılı yatırımları ile sıklıkla bahsettiğimiz Warren Buffett “Anlamadığın bir işe asla yatırım yapma.” diyor. Hayatı ve yatırımları anlamanın en keyifli yollarından birinin deneyimlemek olduğunu düşünüyorsanız, doğru yerdesiniz.

Deneyim Ekonomisi

Bundan tam 27 yıl önce, B. Joseph Pine II ve James H. Gilmore pazarlama tarihini değiştiren “Deneyim Ekonomisi” kavramını ortaya attı. Bu terim; şirketlerin bir ürünün satışından öte bir deneyimi ve hissi pazarlaması gerektiğini savunuyordu. Zaman içerisinde bu anlayışı benimseyen birçok şirketin tüketicileri ile sadık bir ilişki kurduğuna tanık olduk. Günümüzde ise deneyim ekonomisi yepyeni alanları da temsil ediyor. Yalnızca bir ürünün değil; doğrudan bir deneyimin de pazarlanabilir olduğunun günümüzdeki en güzel örneklerinden biri ise Taylor Swift Ekonomisi. 2024 yılında ortaya çıkan bu terim, şarkıcı Taylor Swift’in turne düzenlediği ülkelerde ekonominin nasıl canlandığını gösteriyor. İşte, tam da bu noktada deneyimlerin nasıl bir yatırıma dönüşebileceği üzerine konuşmak istiyoruz.

Deneyim Yatırımcılığı

Deneyim yatırımcılığı terimini daha önce duymuş muydunuz? Özellikle yakın gelecekte bu terimi çok daha sık duyacağınıza eminiz. Bu çıkarımımızın iki sebebi bulunuyor.

Birincisi, tüketiciler olarak “lüks anlayışımızın” değişmesi. Forbes’un yazarlarından Carrie Rubinstein, bu değişen anlayışımızı şu şekilde özetliyor: “Yeni nesil yatırımcılar, finansal getiri kadar deneyime de değer veriyor.” Rubinstein’ın değişen lüks anlayışı için verdiği örneklerden biri ise mücevherler. Eskiden nadir bulunan ve maddi değeri yüksek bir mücevher lüks sayılırken bugün o mücevherin kültürel veya sosyal bir anlamının da bulunması gerekiyor. 

Deneyim yatırımcılığının gittikçe popülerleşeceğini öngörme sebeplerimizden bir diğeri ise insanın sosyal bir varlık olmasından kaynaklanıyor. Aristoteles’in de belirttiği gibi insanın bir yere ait olma ihtiyacı bulunuyor. Cornell Üniversitesi’nden Thomas Gilovich ve Amit Kumar, Harvard Üniversitesi’nden Thomas C. Mann’ın gerçekleştirdiği bir araştırmaya göre deneyimler, insanların sosyal ilişkiler kurmasına daha fazla yardımcı oluyor. Üstelik her sene, küresel tüketici davranışlarına dair rapor hazırlayan Innova Market Insight, 2025 yılında tüketicilerin iyi hissettiren, otantik bağlar geliştirebilecekleri deneyimlere yöneleceğini söylüyor. 

Kısacası deneyim yatırımcılığı, seyahatlerimizden sanata kadar bütün alanlarda gerçekleştirdiğimiz yatırımlarımızı kapsayabilecek kadar geniş bir anlamı ifade ediyor. Tam da bu noktada hangi pazarların büyüyeceğini anlamak, küresel trendleri doğru şekilde değerlendirmek ve duygusal kararlardan uzak durmak adına uzmanlar ile çalışmak önem taşıyor.

Seyahat Girişimleri

Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi artık çoğumuz turist olmak istemiyor; o bölgeyi yerel halktan biri gibi keşfetmeyi tercih ediyoruz. Özellikle bir zamanlar ünlü bir rehber ile kültürel seyahatlere çıkmanın ne kadar popüler olduğunu hatırlıyorsunuzdur. Ünlü ve yerel rehberler hâlâ dikkat çekerken yeni seyahat trendlerini yansıtan girişimler de yatırımda ilgi görüyor. Geçtiğimiz senelerde sıklıkla görmeye başladığımız sürdürülebilirlik odaklı doğa seyahati düzenleyen şirketler, sosyal medyamızda sıklıkla karşımıza çıkan “yabancılarla yemek yeme” gibi deneyimler, 2025’te New York Times’ın hazırlamış olduğu seyahat trendleri arasında farklı şekillerde kendini gösteriyor. Bu rapora göre; yerele katkıda bulunan seyahat şirketleri, “solo” tatile çıkan kişileri bir araya getiren turlar, lüks cruise seyahatleri ve tabii ki dünyanın her yerine ulaşmamızı sağlayan hava yollarından yeni premium seçenekler sunan şirketler dikkat çekiyor.

Eğlence Sektörü

Eğlence sektörünün dinamikleri de kişisel bir yöne doğru eğiliyor. 2010’ların ortalarından beri sıklıkla duyduğumuz ve sanatçıları hayranları ile bir araya getiren “artists-to-fan” anlayışını yansıtan girişimler ön plana çıkmaya başlıyor. YouTube, Facebook, Instagram gibi sosyal medya şirketlerinin yön verdiği bu anlayış, yeni girişim şirketlerine de alan açıyor. Örneğin; sanatçıların hayranları ile yaratıcı ilişkiler kurmasını sağlayan Medallion şirketinin yatırımcıları arasında Metallica da bulunuyor. 

2024 yılının sonunda İtalyan DJ Anyma’nın Sphere Las Vegas’ta düzenlediği o inanılmaz konseri hatırlıyorsunuzdur. Herkesin sosyal medyada da paylaşmaya başladığı ve bu etkinliğin ardından yalnızca 24 saat içerisinde altı konserinin bütün biletleri tükenen Anyma, dünyaya bir kez daha “gerçek hayat deneyiminin” önemini gösterdi. 2025 yılında bu anlayışın çok daha yaratıcı boyutlara ulaşacağı deneyimlere şahit olacağız. Universal’ın bu yıl mayıs ayında kapılarını açacağı “Universal Epic Universe”, sinema evreninden gerçek hayat deneyimine giden yolda teknolojinin ne kadar önem taşıdığını gösterecek. 

Kişisel Gelişim

Çevrimiçi eğitim olarak Türkçe’ye çevirebileceğimiz “e-learning” yalnızca bizim için değil; dünyanın farklı noktalarında yaşayan bireylere fırsat eşitliği sağladığı için de büyük bir önem taşıyor. UNDP, etki yaratmak amacıyla da “e-learning’in” bir yatırım aracına dönüşmesinin öneminin altını çiziyor. Hem şirketlerin hem de kişilerin kendilerini geliştirebilmek amacıyla yöneldiği “kişisel gelişim” araçları sağlayan platformlar, deneyim yatırımcılığı için ilgi çekici bir seçenek haline geliyor. Forbes dergisinden Gaurav Tewari, özellikle eğitimde kişisel deneyimler yaratacak yapay zekânın önem taşıdığını vurguluyor. 

Wellness

Fiziksel ve zihinsel sağlığını ön plana alan kişiler olarak, söz konusu deneyim yatırımcılığı olduğunda wellness’tan da bahsetmemiz gerektiğini düşünüyoruz. Özellikle pandemiden beri en çok büyüyen sektörler arasında gelen wellness; bakım ürünlerinden yoga eğitimlerine kadar geniş bir alanı kapsıyor. Entrepreneur dergisinin haberine göre;  2023 yılında 6.32 trilyon dolar değerine ulaşan pazar, ilaç ve spor sektöründen bile daha büyük. Yapay zekâ spor koçlarını ve sağlıklı içecekler üreten şirketleri sıklıkla konuşacağımız bu dönemde, gençlerin de fiziksel ve zihinsel sağlığına önem veren kamplar, eğitim programları dikkat çekecek.

Dijital Deneyimler

Söz konusu “deneyim” olduğunda dijital deneyimleri de atlamamamız gerekiyor. Sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik, “deneyim yatırımcılığının” en ilgi çeken başlıklarından birini oluşturuyor. Forbes’un uzun vadede yüksek geri dönüşler yapma ihtimalinin bulunduğunu belirttiği sanal gerçeklik, birçok teknoloji şirketinin de radarında yer alıyor. META’nın sanal gerçeklik ve akıllı gözlüklere 100 milyar dolarlık bir yatırımda bulunacağı konuşulurken spor teknolojileri ve oyun şirketi olan StatusPRO’ya Google Ventures’ın 20 milyon dolarlık bir yatırımda bulunduğu biliniyor. 

Hedeflerinize ve bütçenize uygun doğru yatırım kararları alabilmek adına uzmanlar ile çalışmanızın önemini bir kez daha belirtmek istiyoruz. Hayatınızda ve yatırımlarınızda yepyeni deneyimleri keşfetmeniz dileğiyle. 

Deneyim yatırımcılığı, doğru strateji ve derin bir finansal bilgi birikimi gerektiriyor. Odea, yatırım alanındaki bilgisi ve uzman ekonomistleri ile her ölçekteki yatırımcıya stratejik rehberlik sunan içerikleri ile yanınızda. Ekonomi gazetecisi Güzem Yılmaz Ertem’in moderatörlüğünde hazırlanan ve üçüncü sezonu yayımlanan Odea’nın Yatırım Odaklı Podcast serisi uzman konuklar ile yatırım yolculuğunuza eşlik ediyor. Yatırımda risk analizi, trend yatırım alanları, yatırım fonları gibi birçok bilgiyi bulabileceğiniz bu keyifli sohbetleri takip edin, geleceğinize bilinçli yatırımlar yapın.

Deneyim Yatırımcılığı yazımızda alternatif yatırım seçenekleri hakkında bilgi vermeyi amaçlıyoruz. Sitemizdeki bütün içerikler bilgilendirme amacıyla yazılmıştır. İçeriklerdeki bilgiler konusunda konunun uzmanlarına danışmanızı ve önerileri uygulamadan önce bir uzman görüşü almanızı tavsiye ederiz. Yatırım hakkında detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

***

UYARI NOTU:

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Yatırım yapmadan önce kendi risk ve getiri tercihlerinizi öğrenmeli ve her halükarda söz konusu faaliyetler için yetkili bir kuruluşu ile çalışmanızı ve diğer kaynaklardan faydalanmanızı öneririz. Zira sadece buradaki bilgilerle yatırım yolculuğunuza başlamanız beklediğiniz sonuçları doğurmayabilir. Beklentileriniz kapsamında bir getiri elde edemeyebileceğiniz gibi, risk algınızın üzerinde bir kayıp yaşayabilirsiniz. Buradaki yazılarda yer alan bilgiler, ulaşılabilen ilk kaynaklardan iyi niyetle ve doğruluğu, geçerliliği, etkinliği velhasıl her ne şekil, suret ve nam altında olursa olsun herhangi bir karara dayanak oluşturması hususunda herhangi bir teminat, garanti oluşturmadan, yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla derlenmiştir. İşbu yazılardaki yorumlardan; eksik bilgi ve/veya güncellenme gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan ve burada yer alan bilgiler dayanarak alınacak yatırım ya da benzeri kararların sonuçlarından Odea Bank A.Ş. ve çalışanları sorumlu değildir.

Kapak Fotoğrafı: Joshua Earle – unsplash.com

İlginizi çekebilir: Odea’dan 2025’in Potansiyel Yatırım Trendleri