Dia de Muertos yani Ölüler Günü, İspanyol ve Latin Amerikalıların kutladığı, ölüleri anmak ve yaşamı kutlamak için gerçekleştirilen bir festival. Meksika kültüründe önemli bir yere sahip olan bu festival bir süre önce izlediğim bir animasyon filminde karşıma çıktı. Bu özel güne dair ilgimi çeken birkaç şeyi de sizlerle paylaşmak istedim.

Coco

Bir süre önce Coco adında bir animasyon filmi izledim, etkisi altından da uzun bir süre çıkamadığımı belirtmeliyim. 2017 yapımı bu animasyon filminde yeteneğini kanıtlama çabasında olan Miguel karakteri, gizemli olaylar zincirinin ardından kendisini büyüleyici ve rengarenk Ölüler Diyarı’nda buluyor. Hikâyenin büyük bir bölümü, Ölüler Günü olarak da bilinen Dia De Muertos geleneğine odaklanıyor. 2008 yılında UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine dahil edilen Ölüler Günü Festivali adının aksine yas tutmayı değil, yaşamı kutlamayı amaç ediniyor.

İlginizi çekebilir: Sine Magger’dan Animasyon Önerileri

Dia de Muertos Festivali

Yas Tutmak Yerine Kutlamak

Sanılanın aksine Ölüler Günü’nde yas tutulmuyor. Geçmiş yaşamların hatırlanması ve yaşamın devamlılığı festival tadında kutlanıyor. Geleneksel olarak 1 Kasım’da ölen çocuklar ve 2 Kasım’da ölen yetişkinlerin onurlandırılmasına odaklanan bir festival. Ölüler Günü, Meksika’nın her yerinde ve özellikle daha küçük eyalet kasabalarında ve şehirlerde tutkuyla kutlanıyor. Aile mezarları ziyaret ettikleri bu günde, mezarlar çiçeklerle süsleniyor, o güne özel kostümler giyiliyor ve sofralar hazırlanıyor.

Özellikle Cempasuchil olarak bilinen kadife çiçeği diğer adıyla ”Ölülerin Çiçeği”  hem aksesuarlarda kullanılıyor hem de ölülerin mezarlarını süslüyor. Çiçeklerin kokusunun ruhları eve çektiğine inanılıyor ve aynı zamanda bu çiçek hayatın kırılganlığını da temsil ediyor. Ayrıca süslü mumlar, fotoğraflar ve ölülerin favori eşyalarıyla onları onurlandırmak amaçlanıyor.

Ölümü Kabul Edip Yaşamı Onurlandırmak

İnsanlar yüzlerini kafatası şeklinde boyayarak, ölümü yaşam döngüsünün bir parçası olarak kabul eder ve yolculuğun bu kısmından korkmadığını gösterir çünkü hepsi bir noktada orada olacaktır. Tüm etkinlikler; “Gücü elimizde tutuyoruz çünkü yaşayan, yürüyen, nefes alan, burada yeryüzündeki hayatımızın sorumluluğunu üstlenen bizleriz.” inancı doğrultusunda gerçekleşiyor.

Şekerden Kafatası

Yiyecek olarak geleneksel yemekler, şeker kafatası gibi tatlılar yapılıyor. Şeker kafatasının anlamı ise şöyle; şeker hayatın tatlılığını temsil ederken kafatası ise ölümü unutmamak gerektiğini hatırlatıyor. Ayrıca festivale katılan herkes rengarenk süslenen şeker kafataslarına yoğun bir ilgi duyuyor.

Kafatası geleneği Güney Amerika kültüründe Aztekler’den armağan. Ölülerine saygı göstermek isteyen Aztekler, ölümü ve yeniden doğuşu temsil etmesi için kafataslarını toplayıp kupa olarak ölülerin mezarlarına yerleştirmeleriyle biliniyor.

Ayrıca festivalde yine kökeni Aztekler’e kadar uzanan bir tütsü kullanılıyor. Copal adı verilen ağacın aromatik reçinesinden yapılan tütsünün, kokusuyla ruhları cezbettiğine ve kötü ruhları uzaklaştırdığına inanılıyor.

Kapak Fotoğrafı: Filiberto Santillán (unsplash.com)

İlginizi Çekebilir: Selin Mutafoğlu’ndan Dragon Boat Festivali