Moda fotoğrafçılığı günümüzde varlığını çoğunlukla dijital üzerinden sürdürüyor. Bununla birlikte moda fotoğrafçılığının başlangıcı genel anlamda fotoğraf kavramının bilinmesinden çok da uzak değil. 1856 yılında Adolphe Braun’un III. Napolyon’un sarayındaki asilzadelerden Virginia Oldoini’nin 288 fotoğrafından oluşan bir kitap yayınlaması ile başlayan moda fotoğrafçılığı Vogue, Vanity Fair ve Elle gibi dergiler ve reklamlar aracılığıyla hayatımızın her yerine yerleşiyor.

Castiglione Kontesi Virginia Oldoini’yi bilinen ilk model haline getiren moda fotoğrafçılığı 20. yüzyılın başında gelişen baskı teknikleri sayesinde moda dergileri aracılığıyla herkesin evlerine girme fırsatı buluyor. Bildiğimiz haliyle ilk modern moda çekimi ise La Gazette du Bon Ton’un editörü Lucien Vogel’in fotoğraf sanatçısı ve ressam Edward Steichen’e modayı fotoğraf sanatının bir parçası haline getirerek güzel sanata dönüştürmesi için meydan okumasıyla gerçekleşiyor. Böylece Paul Poiret tasarımı elbiseleri içeren çekim 1911 yılında Art et Décoration dergisinde yayınlanıyor.

Böylelikle moda tarihi çeşitli fotoğrafçıların yakaladığı pek çok ikonik anı bizlerle paylaşmaya başlıyor. Moda fotoğrafçılığı; çeşitli kaynaklarca bir sanat türü olarak tanımlanan moda tasarımcılığı ile bir güzel sanat türü olan fotoğrafçılığı bir araya getirmesi sayesinde besleyici bir yaratıcı alan ortaya koyuyor. Bu anlamda moda fotoğrafçılığı aslında akla ilk etapta gelen işlevinden ,ticari reklam aracısı, çok daha fazlası. O halde ikonik işleri ile moda tarihine isimlerini yazdırmış moda fotoğrafçılarına bir göz atalım.

Dünyaca Ünlü Moda Fotoğrafçıları

Helmut Newton

Sıklıkla taklit edilen, kışkırtıcı, erotizm yüklü ve siyah beyaz fotoğrafların yaratıcısı Helmut Newton yıllar boyunca Vogue ve diğer moda dergilerinin pek çoğunun belkemiği fotoğrafçıları arasında yer alıyor. 2004’te yaşamını kaybeden Newton yıllar boyunca sürdürdüğü yaratıcı ve cesaret isteyen çalışmaları ile modern fotoğrafçılık ve görsel sanatlar alanında ilham veren bir isim.

Kariyeri boyunca pek çok ödüle aday gösterilen Newton’un en ünlü çalışmaları arasında Yves Saint Laurent takım elbise giyen bir modelin 1975 Paris’i sokaklarında sigara içtiği ‘Le Smoking var.

1957’de British Vogue ile imzaladığı ilk sözleşmenin ardından Bazaar’dan Playnoy’a pek çok farklı dergi ile çalışan Helmut Newton ‘King of Kink’ unvanın da sahibi ve şüphesiz moda fotoğrafçılığı tarihinin en ikonik isimlerinden biri.

Annie Leibovitz

Moda fotoğrafçılığı tarihinin en farklı ve en yaratıcı estetik algılarından birinin sahibi Annie Leibovitz‘i çoğunlukla ünlü isimleri model alan ikonik fotoğrafları ve bir hikaye anlatan serileriyle anımsıyoruz. Bu hikaye serileri arasında Natalia Vodianova’nın yer aldığı Alice Harikalar Diyarı serisi, yüzbinlerce çekimlik Vogue arşivinin bile hafızasında yer etmiş çekimlerden.

Henüz kariyerinin başlarındayken Rolling Stone dergisinin baş fotoğrafçısı olan Leibovitz, Vanity Fair ve Vogue gibi moda dergiciliğinin dev isimleri ile çalışmış olmasının yanı sıra American Express ve Gap gibi markalar için ortaya koyduğu başarılı işleriyle de biliniyor. Leibovitz’in en ikonik işleri arasında Vogue tarihinde bir First Lady’nin ilk kez kapakta yer aldığı, Hillary Clinton’ı model alan 1998 tarihli çekimi yer alıyor.

Ancak elbette Annie Leibovitz’i bu denli bilinir yapan; büyük aşkı Yoko Ono olmadan fotoğrafının çekilmesini hiçbir şekilde kabul etmeyen ve üstelik o ikonik fotoğrafın çekildiği günün akşamında akli dengesi yerinde olmayan bir hayranı tarafından evinin önünde silahlı saldırıya uğrayarak yaşamını yitiren John Lennon fotoğrafı.

Mario Testino

Contemporary fotoğraf sanatçısı Mario Testino keskin ve canlı renk kullanım ve, kültürel ögeleri reklamcılık stili ile kaynaştırabilmesi sayesinde Burberry, Gucci ve Dolce&Gabbana gibi dev markalardan Vogue ve Vanity Fair gibi dev dergilere kadar pek çok isimle çalışma şansı yakalıyor.

Kariyeri boyunca pek çok ünlü ismi fotoğraflayan Testino’nun kariyerinin tırmanışa geçtişi ise Vanity Fair için Prenses Diana’yı fotoğraflayışı ile gerçekleşiyor. Testino’nun Diana fotoğraflarını bu denli ikonik hale getiren bir diğer neden ise prensesin fotoğrafların çekildiği yıl beklenmedik biçimde ölmesi nedeniyle bu fotoğrafların Diana’nın bilinen son portreleri olması…

Richard Avedon

Çalışmalarında duygu ve karakteri yakalamaktan hoşlanan ikonik moda fotoğrafçısı Richard Avedon’u listedeki diğer ikonik isimlerden farklı kılan bir diğer unsur ise 2. Dünya Savaşı’nda orduda fotoğraf ile ilgili bir pozisyonda görev yapmış olması!

Fotoğraflarında egzotik ögeler kullanmaktan da keyif alan Avedon Harpers Bazaar’da çalıştığı dönemde derginin stüdyosunu kullanmayı reddediyor ve sokaklar, gece kulüpleri, sirkler ve sahilleri tercih ediyor.

Pek çok ünlü isimle çalışma şansı bulan sanatçının en unutulmaz işleri arasında ise Calvin Klein’ın henüz 15 yaşındaki Brooke Shields’i model olarak kullandığı tartışmalı jean reklamı var.

İlginizi çekebilir: Chic Magger’dan Jean’İn Öyküsü

David Bailey

Direkt ve temiz stili ve 60’ların ruhunu yakalayan beyaz arka planlı fotoğrafları ile aklımıza kazınan David Bailey güncel hayatında da fotoğraflarında olduğu kadar net ve filtresiz bir sanatçı. Öyle ki bir röportajında moda fotoğrafçılığı ile ilgili olarak “Eğer fotoğrafları bir sanatçı çekiyorsa ilgimi çeker, ama pek çok fotoğraf Netflix gibi. Bir seviyeye ulaşıyorlar ve çok çok çok kaliteli çöplerden ibaretler.” ifadesini kullanıyor.

Manzara ya da nesneleri fotoğraflamaktan hoşlanmadığını, bir manzaranın anlam ifade edebilmesi için bir hikayeye ihtiyacı olduğunu belirten Bailey kariyeri boyunca The Beatles, Andy Warhol, Mick Jagger ve Jean Shrimpton gibi ikonik isimleri fotoğraflama şansı elde ediyor.

Sanatçının ilgil çekici bir diğer özelliği ise çeşitli filmlere ilham vermiş olması. Michelangelo Antonioni tarafından yönetilen 1966 yapım Blow Up filmini ilhamını Bailey’den alırken; BBC 2012 yılında Bailey’nin Jean Shrimpton’ı model alan ikonik çekimi ile ilgili bir film yayınlıyor.

Ellen von Unwerth

Listenin en güncel isimlerinden olan Ellen von Unwerth fotoğrafçılığa başlamadan önce 10 yıla yakın bir modellik kariyeri sahibi. Moda fotoğrafçılığının her iki tarafında da bulunmanın verdiği tecrübe ile güçlü ve renkli bir stil izliyor. Üstelik modellik kariyeri kendisine yaratıcı sürece modelin tarafından da bakma vizyonu kazandırdığından bir röportajında kendisine yöneltilen birlikte çalıştığınız modeller sizin hakkınızda neler söylüyor? sorusuna pek çok fotoğrafçının aksine kendini övmek yerine “Bunu modellerime sormalısınız” diye yanıt veriyor.

Harper’s Bazaar ile yaptığı bir röportajında feminist moda fotoğrafçılığı yaklaşımını “Benim fotoğraflarımda kadınlar seksi olmanın yanı sıra güçlüler. Benim kadınlarım her zaman kendinden emin. Onları olabilecek en güzel halleriyle fotoğraflıyorum çünkü her kadın seksi, güzel ve güçlü olmak ister. İşte benim yaptığım bu. şeklinde ifade ediyor.

Bu anlamda Unwerth women-empowerment’ın ne olması konusunda dahi sınırlayıcı fikirleri olan pek çok kimseye cevabı fotoğraflarıyla veriyor. Böylece sosyal medyada sıklıkla gördüğümüz ve çok sevdiğimiz; “Nudity empowers some women. Modesty empowers some women. Different things empower different women. Feminism is their right to choose.” (Bazı kadınları çıplaklık güçlendirir. Bazı kadınları ılımlı olmak. Farklı kadınlar gücünü farklı şeylerden alır. Feminizm onların güçlerini nereden alacaklarını seçme haklarıdır.”) sözünü doğruluyor.

Bonus: Christopher Smith

Christopher Smith henüz çok genç ancak bu listede yer alması gerektiğni düşünmemizin nedeni tamamen self-made bir sanatçı olması. Yani Instagram profiline kısa bir süre göz atarak büyüleneceğiniz bir ressamın elinden çıkmış tablolara tüm işlerini yalnızca kendisini model alarak bir ekibi olmaksızın kendi yatak odasına üretiyor!

Üstelik listede bahsettiğimiz pek çok sanatçıdan izler bulabileceğiniz bir stile sahip bir fotoğrafçı olmanın yanı sıra androjen bir model ve işleri ticari moda fotoğrafçılığı algısının çok dışında ve sanatsal yönü yüksek. Çok alanlı çalışan fotoğrafçı ve model; kink, gotik, retro, futurist ve daha nicesi olmak üzere pek çok farklı temayı çalışırken kendisini bazen erkek bazen kadın model olarak kullanıyor.

Moda fotoğrafçılığı; ister ticari ister sanatsal yönüyle desteklenmiş olsun uzun bir zaman diliminde önce dergiler ve basılı medya sonrasında ise sosyal medya ile hayatımızda. İnsanoğlunun sanatın başlangıcından bu yana sürdürdüğü estetik zevkin modern bir görünümü olmaya da devam ediyor. Yakın zamanda sanatçılarca artık bir performans sanatına bürünen farklı kimliklere ve çeşililiğe ilişkin mesajlar verme aracı olarak da kullanan moda fotoğrafçılığı estetik zevkin yanında toplumsal görevler de üstleniyor. Peki sizin en beğendiğiniz moda fotoğrafçıları hangileri?

Kapak Fotoğrafı: https://meren.org/

İlginizi çekebilir: Chic Magger’dan Moda ve Sanat İlişkisi