Ağaçkakan ve Canavar; farklı alanlarda eser üretmelerine karşın hem iş birlikleri hem de sanatlarında sıkça işledikleri temaların yakınlığı sebebiyle isimlerini sıkça beraber andığımız iki sanatçı. Bu işbirliklerinden en günceli de yakın zamanda Canavar’ın kişisel sergisi Entropi’nin son gününde gerçekleşti. Canavar, Ağaçkakan’ın bacağına bir dövme yaparken Ağaçkakan yine bildiğimiz tarzında şiirsel ve soyut sözlerini sarf etti. Bu ikilinin hem eser hem de performans babında sıkça alışılmadık işlere imza attığını bildiğimiz için böylesine bir çifte performansın sergilenmesine şaşırmadık. Gelin biraz Entropi sergisinden, Canavar’ın atölyesine vedasından ve bu melez performanstan bahsedelim.

Ağaçkakan- ya da gerçek ismiyle Burkay Yalnız- 1989 doğumlu bir müzisyen ve şair. Deneysel prodüksiyon yöntemleri, psikolojik/sosyokültürel temelli söz yazarlığı ve fısıltı ile inlemeleri andıran vokal tekniğiyle klasik hip hop ve rap normlarının oldukça dışında kalan bir isim olan müzisyen Sahtekar mahlasıyla da müzik yapmış olup Üvey ve Roadside.picnic gibi oluşumların içinde de yer aldı. Öyle ki birçok şarkısında çeşitli filozof ve yazarlara, mitolojiye, doğa bilimlerine ve tarihsel havadislere nazik-bazen de bariz- göndermelerde bulunan sanatçı, dadaist edebiyat akımlarında sıkça görülen ve kelimeleri kesip biçip birleştirerek yeni kelimeler türetmeyi ifade eden a découpé tekniğini bolca kullanır. En son Çağrı Sinci ile yaptıkları ve Emiladil prodüktörlüğündeki “Peh Peh Peh” şarkısını yayımlayan Ağaçkakan, Roadside.picnic’in yeni bir albüm yayımlayacağını duyurdu.

Canavar ise İstanbullular’ın -özellikle de Kadıköylülerin- ismini olmasa da çalışmalarını tanıdığı bir isim. 2003-2004 yıllarından beri sokak sanatı icra eden Canavar hakkında bilgiye erişmek epey güç. Zira kendisi röportaj vermektense kendisinin yerine sanatının konuşmasını isteyen bir isim. Buna rağmen Artsy Magger 2021 Eylül’ünde kendisiyle bir önceki kişisel sergisi “Herşey Yolunda” üzerine röportaj yapmayı başarmıştı. Bu röportajı hem çok keyif alarak okuduğum hem de Canavar hakkında bir şeyler öğrenilebilecek sınırlı kaynaklardan biri olması sebebiyle okumanızı tavsiye ederim.

Entropi: İsmine Yakışan Bir Sergi

Entropi; fizik, felsefe, istatistik mimari ve matematik gibi birçok disiplinde karşımıza çıkan bir terim. Bu terimler her ne kadar birbiriyle tam anlamıyla örtüşmese de hepsinin bir ortak noktası var: Düzensizliğe olan eğilim. Canavar’ın işlerini ve sanatına olan yaklaşımından haberdar olan okuyucuların bu isme şaşırmadığına eminim. Zira Canavar; sanatında alışagelmiş bir estetik algıdan olabildiğince uzak duruyor. Kent hayatının çirkin dokusunu, gettolaşmaya yüz tutmuş çarpık sokakların pisliğini ve belki de en önemlisi kişinin kendisi ve toplumla ile verdiği mücadelesini sıklıkla işleyen sanatçının aktivist bir kimliğe sahip olduğunu söylemek mümkün. Keza, bir başka sokak sanatçısı olan İzinsiz ile beraber çalıştığı “Mutsuzluğun Resmi” ile ülkede hissedilen ekonomik buhrana dikkat çekmişti. 

Entropi sergisini belki de en özel kılan detay, Canavar’ın yıllardır barındığı stüdyoya veda olması. Kadıköy, Hasanpaşa’da olan bu stüdyo kendisini tanıdığımız ve sevdiğimiz bir çok eserin yaratıldığı mekan. Bu sergi içerisinde de bu vedayı artık imza hâline gelmiş hamam böceği, bulantılı insan figürleri ve asla eksik etmediği şahsına münhasır haikuları anımsatan sözleri ile etmiş. 

Benim için bu sergiyi en unutulmaz kılan olay ise yazının başında bahsettiğim Ağaçkakan ile Canavar’ın çifte performansı oldu. Canavar’ın, Ağaçkakan’ın bacağına dövme yapışını izlerken bir yandan Ağaçkakan’ın şarkılarını söylemesi muhtemelen bir parçası olduğum en enteresan fakat aynı zamanda en unutulmaz deneyimlerden biriydi. Her iki sanatçının da sıkı takipçisi olmamın yanı sıra benzer temaların aynanda işlenmesi ve her şarkısında bir kavgası olan Ağaçkakan’nın dövmenin acısıyla sesinin yer yer düşüp yer yer yükselmesi bu performansı benim için biçilmiş kaftan hâline getirdi.

Bu vedayı takiben Canavar’a yeni stüdyosunda bol macera ve üretkenlik diliyorum. Bu ikiliyi sıkça bir arada görme dileğiyle hoşça kalın!

Kapak Fotoğrafı: Ömer F. Durmuş