Bir düşünün her milliyetten ve ırktan insanlar anlaşabilmek için aynı dili konuşabiliyor. Herkesin daha iyi anlaşabildiği bir dünya, daha barış dolu olur muydu? Bu bakış açısıyla yola çıkılmış olacak ki dünyada herkesin konuşabileceği evrensel bir dil olması amacıyla uydurulan bir dil var; Esperanto.

Esperanto dilini, bir podcast yayını dinlerken satır arasında öğrendim. Her şeyi sorguladığımız çocukluk yıllarımızda bu sorunu düşündüğümü anımsıyorum: “Neden tüm dünya Türkçe öğrenip, daha iyi anlaşamıyor?” Yeni bir dili tüm kuralları ile öğrenmenin zorluğunu yaşadığımız Türk eğitim sisteminin İngilizce müfredatında birçok kuralın kafama yatmadığını hatırlıyorum. Neden İngilizlerin böyle dil bilgisi kurallarına ihtiyaç duyduklarını düşünürdük: “Geçmişte olmuş ancak etkileri hala devam ediyor, neden bunun için ayrı bir tense var ki?“

Dünyada yüzlerce farklı dil var ve insanlar bir diğer ulustaki insanla anlaşabilmek için tamamen farklı yeni bir dil öğrenmek zorundalar. Polonyalı bir doktor olan Ludwik Lejzer Zamenhof bulunduğu bölgede konuşulan farklı diller nedeniyle insanların anlaşmasının çok güç olduğunu görerek, kolayca öğrenilebilecek bir dil oluşturmaya karar veriyor. Zamenhorf birden fazla dil öğrenerek bu dilleri öğrenirken yaşadığı zorlukların olmayacağı bir dil hayal ediyor. Böylelikle Esperanto dili ortaya çıkıyor.

Zamenhorf’un yarattığı dili anlattığı kitabı 1887 yılında yayınlanıyor. Esperanto kelimesinin kökeni Fransızca’da umut etmek anlamına gelen “espérer” kelimesi. Kitabında kendisinden Dr. Esperanto (Dr. Umutlu) olarak bahsediyor ve yarattığı dil de bu isimle anılmaya başlanıyor. Dil yıllar geçtikçe Avrupa’da yayılıyor hatta Hitler Esperanto konuşanları milliyetçilik karşıtı oldukları gerekçesiyle öldürtüyor.

Günümüzde tahmini olarak 2 milyona yakın kişinin bu dili konuşabildiği söyleniyor. Dünyanın en çok konuşulan yapay dili olsa da Zamenhorf’un amacı olan milletlerin birbirleri ile anlaşmasına kolaylık sağlayacak uluslararası bir dil olma gayesine ulaşamamış. Ancak internet ile birlikte bu dilin öğrenilme sayısı da giderek artıyor. Youtube’da Türkçe olarak Esperanto dil öğrenimi videoları bulunuyor. Esperanto topluluğu kendi aralarında etkileşim halinde. Düzenli olarak konferanslar yapılıyor, radyo ve tv yayınları yapılıyor, bu dilde yazılmış ve bu dile çevrilmiş kitaplar mevcut. Peki sizce bu uydurma dili öğrenmek mantıklı mı?

Kapak Fotoğrafı: bitrix24.com

İlginizi çekebilir: Eser Altınkaya’dan Türkçe Podcast Önerileri