Geçtiğimiz 2020 yılını çoğumuz felaket yılı olarak adlandırıyoruz. Bunu kim yargılayabilir ki? Bizim gibi sosyal canlılar için hayatımızı bu şekilde geçirmek çok zor oldu. Bir anda evlere kapanıp, sosyal bağlantılarımızı, okullarımızı ve toplantılarımızı dijital ortama taşımak zorunda kaldık. Durum bu hale gelmişken, insanların kendilerini sosyal platformlara adapte etmesi uzun sürmedi. Sosyal medya mecralarının, evimizin birer penceresi haline gelmesi ile bu yaşam ekseni içerisinde mecburi bir yaşam sürdük ve yaşamaya devam ediyoruz. Reklamları izlemeye bile artık tahammülümüz yok. Tekdüze yapılan global reklamların dublaj yaparak kullanılması, her dönem aynı stilde yapılan kampanya reklamlarının artık tüketici üzerinde bir etkisinin olmadığını düşünüyorum. Bu yazımda bu geçirdiğimiz süreç içerisinde markaların nasıl değiştiğini, etkili pazarlama stratejileri ile değerlendireceğim.

Pazarlama Nedir?

Pazarlamanın genel bir tanımı için, ürün veya hizmetin tüketici tarafından bir ihtiyacına karşılık olduğunu düşündürme ve devamlı memnuniyetini sağlamak için kullanılan yöntemlerin bütünüdür diyebilirim. Eski dönemlerde olan ”üret, tüketilsin” düşüncesi hafızalardan çoktan silindi. Yakın bir tarihe kadar da pazarlamanın 4P’si olan; Ürün (Product), Fiyat (Price), Yer/Dağıtım (Place) ve Tutundurma (Promotion) kullanılıyordu. Zamanın ve teknolojinin değişimi artık bu süreçleri de farklı boyutlara taşıdı. Artık ürüne olan ihtiyacımızdan çok, ürünün trend olmasına ve diğer emsallerinden farkının ne olduğuna bakıyoruz. Ürün fiyatının da bir önemi kalmadı, bizi sadece kredi kartları ve indirim furyası ilgilendiriyor. 

Ulaşılabilirlik ise hala hepimiz için önemli, onu da internette beğendiğimiz ürünlerin stokları bitmeden sipariş vermemiz yeterli. Hala tek problem ürünlerin dağıtım kısmında ama bu sefer üretim noktasından mağazaya uzanan tedarik kısmında değil, müşteriye ulaşamayan kargolar kısmında. Artık markaların, ürünlerini pazarda tutundurmasının da bir önemi kalmadı. Ürün piyasaya çıktığı anda, ürün yaşam eğrisi ihtiyaca göre değil tüm alışveriş platformlarında var olup olmamasına bağlı kalıyor. Halihazırda bu sistem artık tıkanmış durumda ve bir değişime ihtiyacı olduğu çok belirgin bir şekilde ortada duruyor.

Pazarlamanın Yeni Dörtlüsü

Dünya çok hızlı değişiyor ya da değişme mecburiyetinde kalıyor. Bu duruma bizim de adapte olma zorunluluğumuz var. Sistem de kendini Z kuşağı için hazırlıyor. Gelecek onların sonuç olarak. Pazarlamanın önceki unsurlarından farklı, yeni pazarlama stratejisi olan 4P’yi; İnsanlar (People), Kar (Profit), Gezegen (Planet) ve Amaç (Purpose) olarak sıralayabiliriz.

• Amaç (Purpose): Çok yakın gelecekte amaç, insanların tatminlik ve mutluluk hedeflerini tam anlamıyla karşılamasını ve belli bir refaha ulaşmasını amaç edinir.
• İnsanlar (People): Bulut teknolojilerinin gelişiminin hızlanması, dijital verilerin güvenliği ve bilgilerin işlenmesi büyük önem taşıyacak ve insanlara tam ulaşılabilirlik sağlanacak.
• Gezegen (Planet): Varlığımızın devamlılığı için artık gezegenimize maksimum fayda ve önemin merkezde olması sağlanacak.
• Kar (Profit): Markalar için inovatif teknoloji yatırımları büyük önem taşıyacak. Dijital ile küreselleşmeyi başaran markalar, sonunda kar sağlayacak.

Gelecek için çok fazla beklememize gerek kalmayacak anlaşılan, bu stratejilerin yavaş yavaş geliştiğini görsek de artık yabancısı değiliz diye düşünüyorum.

Sakin Pazarlama Dönemi

Pandemi döneminde herkes bol bol televizyon ve internet reklamlarına maruz kaldı. Alışveriş oranlarının artması markaları memnun etmiş olsa ki, reklam dillerini daha agresif pazarlamaya çevirdiler. Sürekli aynı rakamları görmekse, insanları hem rahatsız hem de huzursuz etti. Bir anda çıkan bu reklamlar, son dönemde insanları büyük strese sokması nedeniyle tüketim oranlarını eksi yönde etkiledi. Bu durumu yakın bir dönemde, dil ve davranış bilimi ajansı Schwa araştırmış. İngiltere’de elde etmiş olduğu bilgiler ışığında çoğu firmanın artık reklam davranışlarını sakin bir dil ile yapması gerektiğini tespit etmiş. Bu durum, insanların stres halinden kurtulmalarını ve rahatlamaya ihtiyaçları olduğunu göstermiyor mu?

Daha iyi hikayesi ve kurgusu olan reklamları izlemek en azından merak ve beğenme duygusu uyandırıyordu. Bu eski dönemlere dönüş en azından kötünün iyisi olacağını ifade ediyor. Trendleri ve reklam kültürünü yurt dışından alan markalarımız da bu tür bir stratejiyi aktif olarak kullanacak gibi…

Genel bir değerlendirme yapacak olursak; kendini yeni dünyaya adapte eden markalara daha çok eğilimimiz var. Bu yıl içerisinde markaların büyük ve etkin değişimlerine tanıklık edeceğiz gibi görünüyor. Çevreye zararı azaltmak amacıyla sürdürülebilirliği, yüksek ambalajları, canlı ve hareketli renk tonlarına sahip yeni logolar görmemiz sürpriz değil. Reklamlardaki ürünlerin de artık daha çok oyun içermesi ve filmlere entegre olması daha efektif olarak değerlendirilecek. Yerel markaların da influencer ortaklıklarına daha çok önem vereceği yakın geçmişte sinyallerini vermişti. Yeni trendleri takip eden tüketiciler olarak; toplumda aynı görünme çabasından sıyrılarak, markalardan bireyselleşmeyi ön plana çıkarmalarını istemek kaçınılmaz olacak. Bu amaçla da ürünlerde kişileştirme opsiyonlarının artacağını düşünüyorum. Gelecek için yukarıda bahsettiğim konular artık bir göz kırpışı kadar yakın.

Kapak Fotoğrafı: fumegri.com

İlginizi Çekebilir: Berkay Çolak’tan Pazarlama Stratejileri