Spor deyince futbol, motor deyince tehlike… Hep böyle düşünmeye alıştık. Oysa spor, bambaşka alanlarda, bambaşka zihinleri ve bedenleri sınayan onlarca farklı disiplin barındırıyor. Motor sporları da öyle. Çoğu insan için “hız” ve “risk” kelimeleriyle yan yana anılsa da işin aslı biraz başka. Denge, refleks, teknik beceri, doğayla uyum. Kayak gibi, yelken ya da dağcılık gibi. İşte tam bu noktada, kendi motosiklet deneyimimden 15 ve 16 Mart’ta Kayseri’de gerçekleşecek olan FIM Dünya Kar Motosikleti Şampiyonası’na doğru bir yolculuğa çıkmak istiyorum.

“Motor sporları” ile sadece izleyici olarak hemhal olsam da motosiklet ile 17 yıllık bir geçmişim bulunuyor. Ehliyet almak pek çok kadın için mesele dahi değilken inanın benim için tam bir kabustu. Ama lütfen söyler misiniz motosiklet öyle mi? Hiç değil. İncecik, mis gibi. Çocukluğunda korkusuz bir bisiklet sürücüsü olan bu kız için motosikletin de bisikletten tek farklı yokuş yukarı daha kolay tırmanılabiliniyor olmasıydı… Karnımda 4 aylık bebeğim vardı. “Bebek olunca ehliyete daha çok ihtiyacın olacak” diye başlayan baskılarla kayıt olduğum araç ehliyet kursunda, tüm aile ve arkadaş üyelerinden gizli bir de motosiklet ehliyeti bölümüne kayıt oldum. “Gizli” çünkü ağzımdan “motor” kelimesi usulca çıkacak olsa karşımda beleren gözleri, ardından karşı gelecekleri çekecek hissiyatta değildim.

Aradan 17 yıl geçti ve tarih 2025 Ocak ayını gösterdi! Postacı kapıyı çaldı, 16 yaşındaki oğlumun basılan motosiklet ehliyetini getirmişti. Kimseler de sorun çıkarmadı. Son 3 senedir 3 kişilik çekirdek aile olarak motosiklet ile seyahat ediyoruz. (Kimimiz kullanıcı, kimimiz artçı) Çünkü oğlumun, annesinin yaptığı gibi kaçak göçek motosiklet kullanmasını istemedim.

Motosiklet Tehlikeli Mi?

Evet, günlük hayatta başımıza gelen, gelme ihtimali olan, karşı karşıya kaldığımız pek çok şey gibi tehlikeli. Bu noktada tek yapabileceğimiz kurallara riayet etmek. Hem trafik kurallarına hem motosiklet kullanmak için sahip olunmasını gereken donanıma uymakla ilgili kurallara. Köşedeki bakkala dahi gidiyor olsanız o kaskı, eldivenleri, dizlikleri takmak durumundasınız. Ve evet bunu pastırma sıcaklarında dahi yapmalısınız. (Kask demişken havalı sosyal medya fotoğraflarındaki üstten kapalı alttan esintili kaskları demiyorum. Kask dediğin tüm kafayı sarmalı, yanakları -nazolabial çizgilerinizi daha belirginleştirecek olsa da- hafif sıkmalı)

Motosiklet sporunun belki de en ekstrem dallarından biri olan kar motosikleti, ikinci kez Erciyes’e geliyor. Hayır, ben yarışmıyorum tabiI ki!

Kayseri Valiliği, Kayseri Büyükşehir Belediyesi ve Erciyes A.Ş. tarafından, Türkiye Motosiklet Federasyonu’nun desteğiyle düzenlenen FIM Dünya Kar Motosikleti Şampiyonası (SNX Türkiye), 15-16 Mart’ta Kayseri’nin uluslararası standartlardaki pistlerinde gerçekleşecek. Geçtiğimiz yıl da yine aynı alanda yapılmıştı. Erciyes Finlandiya’dan sonra sezonun ikinci durağı. Bu yıl 12 ülkeden 40’a yakın sporcu karın ve hızın sınırlarını zorlayacak. Ben de yarışı heyecanla takip ediyor olacağım.

Ülkemize ani bir bahar geldi. Erciyes’te hava buz gibi olur mu bilmiyorum ancak o rakımda mis gibi olacağız kesin. Bu mis gibi havaya, göz alabildiğine uzanan sessiz beyazlığa çalıştırılan motorların sesi eklenecek. -Biraz şanslıysak kar taneleri de gökyüzünden inerek bu güzellikte bizlere eşlik edebilir. Orada yarışın ötesinde, doğayla kurulmaya çalışılan kimi zaman zorlu, kimi zaman anlaşmalı bir diyaloğa şahit olacağız. Kimi sporcuların o pistteki hikâyesi hafifçe kaybolan bir denge ile yarım kalacak olsa da arkada bambaşka ve sımsıcak bir hikaye var gibi. Sanki oradakiler yarışmıyorlar da bir festival kutluyorlar gibi.

Her şeye tarih girişi giren biri olarak burada da motor sporlarına dair bir giriş eklemezsem eksik kalır. Ardından konuya devam edelim.

Motor Sporlarının Tarihi

Motor sporları, devasa organizasyonlara dönüşen bir geçmişe sahip. Formula 1 ve MotoGP gibi prestijli yarışlar, yüzyıl öncesinin cesur sürücülerinin izinde şekillenmiş. 1903’te Paris’ten Madrid’e düzenlenen ilk büyük motor yarışı, ölümcül kazalar nedeniyle yarıda kesilmesine rağmen insan ve makinenin birlikte daha ileri gitme azmini körüklemiş denebilir. Motosiklet yarışları da benzer bir geçmişe sahip.

İlk büyük ölçekli motosiklet yarışı, 22 Temmuz 1894’te Fransa’da Paris ve Rouen arasında gerçekleşmiş. Bu, ilk pist yarışından farklı olarak açık yollarda yapılan bir organizasyon olarak tarih sayfalarında yerini almış. İlk pist yarışı ise 1907’de İngiltere’de kayıtlara geçmiş. Bu yarışlar, modern motor sporlarının temelleri. Şimdi ise milyonlarca insanı etkileyen bir endüstriye dönüşmüş durumda.

Kar ve Motosiklet

Avrupa’da, ağır kış şartlarında ulaşım için tasarlanan ilk motorlu kızaklar, zamanla bir sporun doğuşuna evrilmiş. Bu araçlar ilk olarak, 1920’lerde Kanada ve Kuzey Avrupa’da pratik kullanım için tasarlanmış olarak ortaya çıkmış. Ancak bu potansiyel kısa sürede spor dünyasına taşınmış. 1960’larda ABD’de düzenlenen ilk kar motosikleti yarışları, bu sporun bugünkü haline gelmesinde önemli bir rol oynamış.

Bu dönemde, ABD’de motor sporları genel olarak büyüme ve profesyonelleşme göstermiş. Örneğin, NASCAR gibi organizasyonlar 1960’lar ve 1970’lerde olağanüstü bir büyüme ve profesyonelleşme döneminden geçmiş. Kar motosikleti sporu ise özellikle soğuk iklimli bölgelerde popüler hale gelmiş. O zamandan bu yana Alaska’dan Norveç’e, İsveç’ten Rusya’ya kadar birçok soğuk ülke, kar motosikletleriyle motor sporlarına yepyeni bir boyut eklemiş. Bu spor hız, beceri ve dayanıklılığın test edildiği bir yarışma olarak kabul ediliyor.

Bir Yarıştan Çok Daha Fazlası!

Spor turizmi dediğimiz şey bir yarıştan çok daha fazlası! Sadece yarışçılar gelmiyor, onları izleyen binlerce insan da geliyor. Yerel ekonomiyi canlandırıyor, turizme yeni bir kapı açıyor. Otel doluluk oranları artıyor, restoranlar hareketleniyor ve pistlerin dışında da bambaşka bir yaşam başlıyor.

Türkiye’nin 61 milyar dolarlık turizm gelirinin içinde motor sporlarının payı henüz çok küçük. Ama Avrupa ve Kuzey Amerika’da spor turizmi, birçok ülke için büyük bir ekonomi demek. Örneğin Finlandiya’daki Rovaniemi, sadece kış sporları ve ekstrem sporlarla yılda yüz binlerce turist çekiyor. İsveç’in Åre Kayak Merkezi, Norveç’in Lillehammer bölgesi, Kanada’nın Banff ve Whistler kasabaları… Hepsi, sadece kayak değil, kış boyunca süren farklı spor organizasyonları sayesinde milyonlarca dolar gelir sağlıyor.

Türkiye’nin potansiyeli? Çok daha büyük. 12 ay boyunca spor yapılabilecek bir coğrafya. Dağları, kanyonları, vadileri, ormanları… ve 41 farklı kayak pistene sahip olmanın dışında son iki yıldır kar motosikleti gibi niş ama büyüyen bir sporun ev sahibi olarak Erciyes!

Kar Üzerinde Hız, Denge ve Mücadele

Hayal edin… Erciyes’in zirvesinde soğuk, yüzünüze çarpıyor. Pist kenarında sıralanmış insanlar, ellerinde sıcak içecekleriyle start anını bekliyor. (Oradakilerden biri benim) Sonra bir anda motorlar çalışıyor. Gürüldeyen sesler, kasklarını indiren yarışçılar, titreyen motorlar… Tam bir ritüel! Ve o ilk hareket. Buz parçaları havaya savruluyor. Adrenalin, pistin üzerini kaplıyor.

Öncelikle hız! Kar motosikleti yarışçıları, zorlu parkurlarda 100 km/s hıza kadar çıkabiliyor. Ancak hız tek başına yeterli değil. Denge, bu sporun olmazsa olmazı. En küçük bir hata, yarışçının karın içine gömülmesi anlamına gelebilir. Kaygan zemin ve sürekli değişen parkur koşulları, sporculardan üst düzey refleks becerisi bekliyor. Her saniye yön değiştirmek, her an tetikte olmak zorundalar. Ve elbette soğuğa ve karın direnci ile katlanan fiziksel yorgunluğa aldırmamak gerekiyor. Ama işte bu, kar motosikletinin ruhu.

Türkiye Bir Merkez Olabilir mi?

Türkiye Motosiklet Federasyonu Başkanı Mehmet Sadık Vefa, bir noktaya dikkat çekiyor:“Spor turizmi sadece yarışlardan ibaret değil. Geçtiğimiz yıl dünya çapında üç farklı motor sporları organizasyonuna ev sahipliği yaptık. Bunu tekrar edeceğiz. Çünkü Türkiye’nin coğrafi avantajı var. Ama en önemlisi, bu spor dalına hevesli bir genç nesil yetişiyor.”

Türkiye, FIM Dünya Kar Motosikleti Şampiyonası, Dünya Hard Enduro Şampiyonası ve Dünya Motocross Şampiyonası gibi büyük organizasyonları düzenleyerek küresel motor sporları sahnesinde kendine bir yer edinmeye çalışıyor.

Başarılı olabilir mi? Potansiyel var. Hem de fazlasıyla. Afyon’daki Dünya Motocross Şampiyonası, 86 ülkeye yayınlandı. Kemer’deki Hard Enduro organizasyonu, dünyanın dört bir yanından gelen sporcuları ağırlıyor. Erciyes’teki Kar Motosikleti Şampiyonası ise ikinci yılına girerken uluslararası bir marka olma yolunda ilerliyor. Türkiye, motor sporlarında küresel bir oyuncu olmaya her zamankinden daha yakın. Ve bu sadece bir başlangıç.

Sadece Erciyes değil. Kaçkarlar, Uludağ, Palandöken, Davraz… Doğru planlama, doğru organizasyonlarla Türkiye, Avrupa’nın en gözde spor turizmi rotalarından biri haline gelebilir. Norveç’in Lillehammer’ı, İsviçre’nin St. Moritz’i, Kanada’nın Whistler’ı varsa Türkiye neden küresel bir kış sporları merkezi olmasın?

Ve belki de 10 yıl sonra Türkiye’deki bir motor sporları organizasyonu, dünyanın en büyük kış sporları etkinliklerinden biri olarak anılacak. Kim bilir? Belki de geleceğin en büyük motor sporları yıldızları da motosikletsever bir annenin evladı olarak Türkiye’nin pistlerinde yetişecek. 

Dağda, vadide, karda veya gölde… Motorun sesiyle. Yavaş, yavaş ve sağdan sağdan olmasa da en güvenli şekilde…

Kapak Fotoğrafı: ANMOT

İlginizi çekebilir: Virtual Alin’den Yapay Zekâ ile Motor Sporlarında Yeni Bir Çağ