Renkli ışıklar, süslenmiş vitrinler, ışıl ışıl çam ağaçları, çam ağaçlarının altını dolduran parlak kaplı hediyeler, tarçın, zencefil kokusu, sıcak çikolata, çıtır çıtır yanan kozalak, çan sesi ve arkada çalan Frank Sinatra… Yılın en güzel zamanını yaşamak, hissetmek için yapılacaklar listesi öylesine uzun ki! Bu listenin olmazsa olmazı ise aile üyelerinin ve arkadaşlarınızın etrafında toplandığı keyifli ve sıcacık hissettirecek uzun sofralar. Peki bu sofralarda hangi ülkenin lezzetlerini hazırlayarak Noel ruhunu yaşamayı seviyorsunuz? Kuzey ülkeleri mi, Avrupa mı yoksa Amerika mı? Noel dönemi dediğimizde her ne kadar iklimi, Noel pazarları, Hygge ve Cozy akımlarının çıkış noktası olan kuzey ülkeleri aklımıza geliyor olsa da Fransa, algılayış biçimiyle Noel dönemine farklı bir boyut kazandırıyor.

Fransızlar Noel döneminde süslemek üzere plastik ağaç kullanmıyorlar. Gerçek çam ağaçlarını evlerinde, ofislerinde, mağazaların vitrinlerinde harika bir biçimde süslenmiş olarak görmek mümkün. Elbette ki gerçek çam ağaçlarını süslemek üzere kesip doğaya zarar vermiyorlar. Kasım ayının sonundan itibaren zaten Noel döneminde süsleme amaçlı kullanılmak üzere dikilen çam ağaçları satışa çıkıyor. Köklerine zarar vermeden topraktan çıkarılan çam ağaçları canlılığını koruyacak şekilde naklediliyor. Fransızlar tüketimi minimize etmek adına çam ağaçlarını kiralama sistemiyle Noel döneminde çam ağacı kiralama hizmeti de sunuyor. Dönem sonunda ise köklerinden ayrılmamış olan çam ağaçlarının tekrardan doğaya dönüşü sağlanıyor. Böylece Fransızlar hem plastik ürün kullanmamış hem de ağaç kesmemiş oluyor.

Fransızların bakış açılarının farkı Noel kutlamasında da hissediliyor. Noel her yıl 25 Aralık tarihinde Hz. İsa’nın doğumunun kutlandığı ve Hristiyan kültüründe kutsal olan bir gün. Hatta bugün “Doğuş Bayramı”, “Kutsal Doğuş” veya ” Milat Yortusu” olarak da biliniyor. Fransızlar bu kutsal günü Noel olan 25 Aralık tarihinde değil, Noel Arifesi olarak adlandırlan 24 Aralık gecesi kutluyor. Noel Arifesi, gece yarısı ayininden döndükten sonra kutlanıyor. Genellikle sabahın erken saatlerine kadar devam ettiği için bu ziyafete “Le Reveillon” yani devam etme, uyanış, aydınlanma adı veriliyor. 

Fransızların bu kadar önem verdiği kutlamadan ziyafet olarak bahsetmem ise kesinlikle tesadüf değil! Her ülkenin hatta her ailenin bile Noel gelenekleri birbirinden farklılık gösterse de kök sebzeler ile doldurulmuş hindi neredeyse her kültürde Noel sofrasının olmazsa olmazı. Fransızlar ise bu konuda diğer ülkelerden oldukça farklı… Nasıl mı?

Fransa’nın Noel Lezzetleri

Havyar

Devam etmek anlamına gelen Fransızların “Le Reveillon” sofrasında havyar ile başlanıyor. Blini -geleneksel Rus atıştırmalığı olarak bilinen bir çeşit pankek- üzerinde servis edilen havyar ya da somon füme, aperatif olarak sunuluyor.

İstiridye

Genel olarak Noel yemeği denildiğinde deniz ürünleri aklımıza gelmese de Fransızlar özellikle de Parisliler bu seçeneğe büyük bir iştahla bakıyorlar. Yılın bu döneminde büyük ve sulu olan istiridyeler aperatif olarak servis ediliyor.

Istakoz

Fransızlar “Le Reveillon” söz konusu olduğunda harcama yapmaktan çekinmiyor. Bu nedenle ıstakoz, yengeç gibi pahalı deniz ürünleri Noel temasına devam ederek sofranın göz doldurmasına yardımcı oluyor.

Salyangoz (Escargots)

Fransa’da günlük hayatta salyangoz herkes tarafından tercih edilmese de Noel’de özellikle Escargot de Bourgogne’un evi olan Burgonya bölgesinde tüketiliyor. Salyangoz, maydanozlu tereyağı ve sarımsak ile aromalandırılarak, başlangıç olarak servis ediliyor.

Deniz Tarağı (Coquilles Saint Jaques)

Deniz tarağı, “Le Reveillon” ziyafetinin olmazsa olmazları arasında yer alıyor. Deniz tarağı pişirmenin birden fazla yolu bulunsa da kremalı sosla hazırlananı oldukça popüler… Deniz taraklarının satın alırken canlı olmaları çok önemli. Çünkü iyi pişirilmemiş veya kötü kokan bir deniz tarağının başlangıç olarak servis edilmesi Fransızlar arasında kaba olarak karşılanıyor.

Kestane Dolgulu Fırınlanmış Hindi

“Le Reveillon”un ana yemeği söz konusu olduğunda, bu yemek içerisinde bulunulan yıla ve bölgeye göre değişiklik gösterebiliyor. Ancak en popüler olanlardan biri, kestane dolgulu geleneksel hindi olmaya devam ediyor. Kestaneler Noel’de Fransa’nın her yerinde rahatlıkla bulunabiliyor ve hindiye de güzel bir lezzet katıyor.

Her Çeşit Kuş ve Yaban Tavuğu

“Le Reveillon”un geleneksel ana yemekleri söz konusu olduğunda kanatlı hayvanlar sıkça tercih ediliyor, özellikle de Alsace bölgesinde. Gine tavuğu (pintade), bıldırcın (caille), sülün (faisan), kaz (oie) ve tavuk (poulet) Fransızların Noel’de tercih ettiği lezzetler arasında yer alıyor.

13 Tatlı (Les Treize Desserts de Noël)

Birbirinden lezzetli peynirleri, deniz ürünlerini ve kuş türevlerini yedikten sonra yemeğin sonunda misafirleri “13 tatlı” bekliyor. Özellikle Provence bölgesinde Noel, sofrada 13 tatlıyla karşılanıyor. 13 tatlı, Hz. İsa’nın son akşam yemeğinde (Last Supper) bulunan 12 havari ve Hz. İsa’yı sembolize ediyor. Bu 13 tatlı her zaman aynı saatte ve aynı masada servis ediliyor ve davetlilerin her birinin, tatlıdan az da olsa yemesi bekleniyor. Tatlı için hazırlanan bu masa 24 Aralık tarihinden 27 Aralık tarihine kadar 3 gün boyunca duruyor. Kuru meyve, kuru yemiş, taze meyve, çeşitli tatlı ve şekerlemelerden oluşan sofrada servis edilen yiyeceklerin hepsinin sembolize ettiği anlamlar bulunuyor. Dilerseniz Fransızların 13 Tatlı Geleneği yazımı okuyarak bu tatlı seçenekleri hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Buche De Noël

Provence dışındaki bölgelerde Fransızlar geleneksel Noel tatlısı olarak Buche De Noël’i tercih ediyor. Kütük şeklinde zengin içerikli ve çikolatalı olan bu pastaya sezona uygun kurabiyeler de süsleme olarak eşlik ediyor.

Son olarak bu zengin sofra kültürünün olmazsa olmazı ise tabii ki şampanya! Fransa’da kabarcıklı olmadan bir Noel düşünülemez, yalnız bu noktada ayrımın iyi yapılması gerekiyor, Le Reveillon’un başlangıcında servis edilen şampanya yemek sırasında yerini yerel şaraplara bırakıyor olsa da uzun süren ziyafette yeri her zaman hazır…

Kapak Fotoğrafı: Nicole Michalou (Pexels.com)

İlginizi çekebilir: Food By Melito’dan Almanya’nın Yılbaşı Yemekleri