”Satranç tahtasında tüm denizlerdekinden daha fazla macera vardır.” demiş Pierre Mac Orlan. Öyle ki bu macera, günümüzden 4000 yıl öncesine kadar uzanıyor, hatta Mısır piramitlerinde bulunan kabartmalar bize bu oyunun ne kadar eski bir tarihe dayandığının bir kanıtını da gösteriyor. Stratejinin ve analitik düşünmenin önemli olduğu satrancın, günümüzde de hala severek oynandığını söylemek yanlış olmaz. Ankara’daki Gökyay Vakfı Satranç Müzesi de dünyadaki en büyük koleksiyona sahip müze olarak bu oyunu yaşatmaya devam ediyor.

Gökyay Vakfı Satranç Müzesi, Ankara

”Satranç, ustalarını zincire vurup ruhlarını öylesine biçimlendirir ki,
en güçlüsünün bile içsel özgürlüğü bunun cefasını çeker.” Albert Einstein

Türkiye’nin ilk satranç müzesi olma özelliğini taşıyan Gökyay Vakfı Satranç Müzesi Ankara’da bulunuyor. Eski Ankara evlerinden birine kurulan müzenin kurucusuysa koleksiyoner Akın Gökyay. Çocukken babasından satranç oynamayı öğrendiğini söyleyen Gökyay, 1975 yılından itibaren gittiği ülkelerden değerli bulduğu parçaları toplamaya başlamış, yıllar geçtikçe topladığı parça sayısı 708’e ulaşmış. Müze bu sayı ile dünyadaki en büyük koleksiyona sahip olma özelliği taşıyor.

Müzenin bir de Guiness Rekorlar Kitabı macerası bulunuyor: 2012 yılında 412 satranç takımı ile Guiness Rekorlar Kitabı’na girmeyi başarmış. Düşünün, dünya genelinde sadece 14 tane satranç Müzesi bulunuyor ve bu müzelerden sadece Türkiye’de bulunan bu müze Guiness Ödülü’nü alabiliyor. 

Müzede bulunan parçalar kültürel olarak geniş bir yelpazeye sahip. Hem takımlar yapılırken kullanılan malzemeler hem de takımların figürleri farklılık gösteriyor. Örneğin; sabun taşından, balık kemiğinden, metalden, ahşaptan, keçeden oluşan birçok takım var. Koleksiyonda; Harry Potter, Şirinler, Mısır’a ait figürler ve hayvanları içeren setler ile tarihi ve politik setler de bulunuyor. 

Ayrıca müzede çeşitli etkinlikler de yapılıyor. Çocuklara ücretli satranç eğitimi veriliyor, butik satranç turnuvaları düzenleniyor ve satrançla ilgili film izlenebiliyor. Kültür-sanat kapsamındaysa caz konserleri düzenleniyor.

Benim bu müzeden haberdar olmamsa geçen yıla tekabül ediyor. Satranç sever birisi olarak müzeyi ilk duyduğumda çok sevindiğimi hatırlıyorum. Ülkemizde satranca değer verildiğini ve böyle müzeleştirildiğini görmek gerçekten güzel. Yıllarca emek verilerek toplanmış ve biz satranç severlere sunulmuş olan bu müze, ülkemizde görülmesi gereken müzelerden bir tanesi. 

Ek olarak; müzenin kurucusu ve koleksiyonun sahibi Akın Gökyay’ın müzenin kurulması ve satranç ile ilgili yaptığı röportajını da okumak isteyenler yazıya buradan ulaşabilir.

Instagram

Kapak fotoğrafı: Instagram / @ozcelk

İlginizi çekebilir: ArtsyMagger’dan Türkiye’deki Müzeler