İspanya’nın en önemli ressamlarından Pablo Picasso tarafından 1937 yılında sadece siyah ve beyaz renkler kullanılarak yapılan Guernica tablosu, hemen hemen herkes tarafından bilinir. Şu anda Madrid’teki Reina Sofia Müzesi’nde sergilenen bu tabloya her baktığımda yeni bir detay fark ederim.

Tabloya ilk baktığımda, acı içindeki insan ve hayvan figürleri dikkatimi çekmişti. Aslında tablo tek bir odanın içini betimlemiyor. Solda iri gözlü bir boğa, hemen altında ölü çocuğunun yasını tutan bir anne, resmin ortasında acı içinde, üzerinde göz şeklinde bir ambul olan bir at, atın altında elinde kılıç ve kılıcın üzerinde çiçek olan ölü bir asker bulunuyor. Aynı zamanda korku içindeki kadın ve erkek figürleri… Peki bu tablonun hikayesi nedir? Gelin yakından bakalım!

Guernica’nın hikayesini İspanyol bir arkadaşımdan dinlediğimde inanmak çok güç gelmişti. Tabloya adını veren Guernica kasabası, Bask Bölgesi’nde yer alan küçük bir kasaba. Hem dönemin diktatörü Franco’ya karşı direnenlerin kuzeydeki kalesi gibi görülmesi hem de Bask kültürünün merkezi olması, kasabayı o dönemde Franco için büyük bir hedef haline getiriyor.

Geçmişte, Guernica’da pazar kurulduğu gün bütün kasaba o alana toplanırmış. 26 Nisan 1937 günü saat 16:30 sularında kasabanın sakinleri yine pazar alanında toplandığı sırada, Naziler tarafından kasaba bir anda bombardımana tutuluyor. Burada küçük bir hatırlatma yapmak istiyorum; İspanya, o sırada Almanya ile savaş halinde değil ve hatta, daha sonra cereyan eden İkinci Dünya Savaşı’na da katılmıyor.

Naziler, pazar alanındaki insanların kaçabileceği bütün yolları bombalıyorlar ve birçok insan, hiç beklemedikleri bir anda acılar içinde ölüyor. Bombardımanın bıraktığı yangın üç gün sürüyor. Bombardımandan sağ kurtulanlar, daha sonra o gün binlerce merminin atıldığını anlatıyor.

Peki İkinci Dünya Savaşı’na bile katılmayan İspanya’yı Naziler neden bombalıyor? derseniz; bu olayın aslı ortaya daha sonra çıkıyor. Naziler, savaşta kullanmak üzere sivillerin moralini bozmaya yönelik bir taktik denemeyi istiyorlar. Franco, kendisine karşı direnen bu kasabayı Nazilere hedef gösteriyor, böylelikle hem Naziler kendilerine “denek” olarak kullanabilecekleri bir halk bulmuş hem de Franco direniş gruplarının moralini bozmak için Nazilerin yardımını almış oluyor. Kısacası, Franco kendi ülkesini bombalatıyor… 

Picasso ise olay sırasında Paris’te yaşıyor ve 1937 Dünya Fuarı kapsamında kendisine ayrılan bölüme bir resim çizmeye hazılanıyor. Bombardımanı gazetelerden öğrenen Picasso, çok etkileniyor ve 15 gün içinde bu tabloyu hazırlayarak sergiliyor. Ressam, özellikle siyah – beyaz renklerini kullanıyor ve özellikle mat boyalar sipariş ediyor.

Guernica tablosu, İspanya iç savaşına diğer ülkelerin dikkatini çekmesi açısından da çok önemli bir konumda bulunuyor. Ayrıca bu tablo, savaşın trajedisini de ortaya koyuyor. Bu bağlamda, günümüze dek yapılan en önemli politik tablolardan biri olarak önemini korumaya devam ediyor. 

Söylentiye göre Paris, Nazi kuşatması altındayken Picasso gestapo tarafından sorgulanıyor. Nazi subaylarından biri Picasso’ya Guernica’yı işaret ederek “Bunu siz mi yaptınız?” diye soruyor ve Picasso, o etkileyici yanıtı veriyor: “Hayır, siz yaptınız!”

Kapak fotoğrafı: euronews

İlginizi çekebilir: Aytül Sanalp’tan Guiseppe Arcimboldo Kimdir?