Okuduğumuz bir kitapta, izlediğimiz bir filmde, dinlediğimiz bir müzikte… Her zaman bir anlam aradık. Çoğu zaman bir sanat dalına kendi başımıza yüklediğimiz anlamdan ziyade, ”bize sunulan anlam ne?” onun peşine düştük. Orada bizi bekleyen anlamı bulunca da sevindik, çünkü geriye sadece bize hissettirdiği duyguları anlamak kalıyordu… Nesiller boyu sanatın her dalına ilham veren mitler; insan ruhunun dokunduğu tüm alanlarda var olmaya devam ederken, bir yandan da sanatçılara kolaylık sağlayarak anlam oluşturmalarına yol gösterdi. İsveç’in bağrından kopup gelen Herr Mannelig türküsü de bunun en güzel örneklerinden biri. Müzisyenlerin özgürce hikaye üzerinde uyarlamalar yaptığı ve bizim de hislere odaklandığımız bir balad Herr Mannelig…

Herr Mannelig Baladının Hikayesi

Herr Mannelig bir İsveç halk şarkısı olarak geçiyor. Balad, şiirin müziğe uyarlanmış haline verilen isim olduğundan dolayı, genellikle efsaneleri konu alan parçalar için de kullanılıyor. Türkü de halk şiirleri olduğuna göre, Her Mannelig’i uyarlarken türkü ya da balad diye de nitelendirmemiz mümkün. Hikayenin konusu tahmin edeceğiniz üzere acıklı. Sanatı en çok besleyen duygu acı mıdır, bu ayrı bir tartışma konusu… Fakat bir şeyleri ”çok içli” buluyorsak, şüphesiz ki bunun kaynağı acı.

Herr Mannelig Orta Çağ zamanlarında dişi bir dağ trolünün, bir şövalyeye evlilik teklif etmesini konu alıyor. Trol, İskandinavya mitolojisinde insanımsı devasa yaratıklara verilen bir isim. Trollerin insanları kaçırıp dağlara hapsettikleri söyleniyor. Yine de trol, şövalyeyi kaçırmamış olsa gerek ki böyle bir eser ortaya çıkmış… Dağ trolü, Bay Mannelig’e (İsveççe: Herr Mannelig) evlenme teklifi etmiş ve şövalyeye zengin bir yaşam vadetmiş. Eğer Bay Mannelig teklifi kabul ederse, dağ trolü insana dönüşebilirmiş. Bay Mannelig trolün Hristiyan olmadığı gerekçesiyle, teklifini kabul etmemiş. Aşkına karşılık bulamayan trol ağlamaya başlamış ve ağlamasıyla da dağlar sarsılmış. Ne kadar ağlarsa ağlasın, insana dönüşememiş. Trol sen de haklısındır tabii ama kimimiz de insan olmasına rağmen insana dönüşemiyor. O kadar üzülmese miydin acaba?

Herr Mannelig Orta Çağ’dan bir parça olmasına rağmen, İsveç’te yaklaşık 200-250 yıl önce tekrar ortaya çıkmış. 1990’lı yıllardan bu zamana kadar da birçok dilde ve farklı müzik türlerinde ‘cover’ları yapılarak popüler hale gelmiş. Ben de ilk keşfettiğim versiyondan başka versiyonlar olduğunu görünce, müzik otoritesiymiş gibi çoğunu dinledim. Muhtemelen birini daha çok beğeneceksiniz, yine de çoğu uyarlama kendisini bir şekilde dinletiyor. Çok fazla cover olduğu için bir kısmını paylaşıyorum, kendi müzik zevkinize göre dilediğiniz versiyonu dinleyebilirsiniz.

Herr Mannelig Baladının Coverları

Garmarna

İsveç’li bir folk rock grubu tarafından yorumlanan bu versiyon, diğer coverlara da öncülük etmiş. R harfini söyleyemeyen bir yakınınıza atıp: ‘‘Bana bu şarkıyı söyler misin?” demelik sanki… İsveç mitolojisinden uyarlama olduğu için, şarkıda dilin İsveççe olması ve vokalin ses tonu sebebiyle en çok dinlenen versiyonlar arasında. Klipte geçen görüntüler yanıltmasın, sahneler Beowulf & Grendel filmine ait.

Haggard

Alman senfonik bir metal grubu olan Haggard’ın İtalyanca seslendirdiği versiyon, yine herkesin favorileri arasında. Hatta o kadar favori olmuş ki, Haggard coverının da coverları yapılmış… Ranthiel Soprano ve Buse Aşkar versiyonlarını dinlemeden geçmeyin! Garmarna ve Haggard versiyonlarının karışımı bir cover muazzam olurmuş diye düşünmedim değil.

In Extremo

Alman folk metal grubu olan In Extremo’nun bu yorumunu hiç beğenemedim, sanırım hem vokalden dolayı hem de fazla coşkulu geldiği için. Gayda sesi güzel olmuş ama sanki beni cadılıkla suçlamışlar ve idam edilmişim, üzerine o da yetmemiş bir de utanmadan evimi ateşe verip kutlamalara devam ediyorlarmış gibi hissettim. Belki sizin hoşunuza gider diye ekliyorum.

Cromdale

Bu müzik grubu hakkında pek bilgi bulamadım fakat In Extremo versiyonundan kat kat yukarıda olduğunu düşünüyorum. Herr Mannelig parçasını bu cover ile de beğenerek dinledim.

Dr. Peacock & D-Frek 

Elektronik müzik öyle tehlikeli bir tür ki; bir şarkıyı vezir de edebilir, rezil de… 30. saniyeden itibaren: ”Gerçekten gerek var mıydı?” diyerek göz devirdim. ”Kanka boşver ya Mannelig hayır demişse ne olmuş yani, biz eğlencemize bakalım” versiyonu olmuş bu.

Heimataerde

Orta Çağ motifleri kullanan Alman müzik grubu Heimataerde, elektronik ve metal müziği çok iyi harmanlamış. Şarkıda Garmarna versiyonundaki gibi güçlü sesli bir kadın vokalle düet yapılsa nefis olurmuş gibi geldi.

”Tamam anladık Herr Mannelig, bu kadarı yeterli değil mi?” denmeden yazıyı sonlandırıyorum… Bir şeyi merak ediyorum ama. Hangi versiyon daha çok hoşunuza gitti?

Kapak Fotoğrafı: fantazya.org

İlginizi Çekebilir: Ayça Yenigün’den Thurisaz