2020’nin COVID-19 nedeniyle kayıp bir yıla dönüşmesinden etkilenen kültür ve sanat etkileri arasında, 10-21 Nisan 2020 tarihleri arasında gerçekleşmesi planlanan 39. İstanbul Film Festivali de vardı. Sonbahar aylarına ertelenme haberini, mayıs ve haziran aylarındaki, festival programındaki filmlerden oluşan iki İstanbul Film Festivali çevrimiçi seçkisi izledi. Festivalin Ulusal Yarışma ve Ulusal Kısa Film Yarışması filmlerinin gösterimleri ise 17-28 Temmuz tarihleri arasında hem Sakıp Sabancı Müzesi’nin terasında hem de çevrimiçi erişimle yapıldı. Bu yazıda, 2020 Ulusal Yarışma filmleri hakkında izlenimlerimi bulacaksınız.

Ulusal Yarışma Filmleri 2020

Ulusal Yarışma filmlerini takip izleyenlerdenseniz ya da en izleyenlerin yorumlarını sosyal medyada takip ettiyseniz, bu yılki seçkinin zayıflığı, yenilikten yoksun tekrarlar ve güzel fikirlerle yola çıkıp kaçırılmış fırsatlardan haberdarsınızdır. Seçkinin en iyisinin Ümit Ünal‘ın Aşk, Büyü vs. filmi olduğu konusunda hemen hemen herkes hemfikirdi – ki jürinin de buna dahil olduğunu 28 Temmuz’daki ödül töreninde gördük.

Aşk, Büyü vs. | 2019, Ümit Ünal

Türkiye sinemasının en önemli senaristlerinden ve yönetmenlerinden Ümit Ünal‘ın yeni filmi, Büyükada’da yıllar sonra yeniden bir araya gelerek aşklarına kaldıkları yerden devam etme cesaretini arayan ve bir aşk büyüsünü bu arayışa bahane olarak kullanan iki kadının hikayesini anlatıyor. Film, doğal diyalogları, izlerken sizi Büyükada’nın yokuşlarına ışınlayan kamerası ve Selen Uçer ile Ece Dizdar‘ın her an hissettirdikleri kimyalarıyla hem yılın en iyisi, hem de Türkiye kuir sineması için -hele ki böylesi nefret dolu bir dönemde- önemli bir mihenk taşı. Aşk, Büyü vs., sadece festivalin büyük ödülü Altın Lale‘yi kazanarak En İyi Film seçilmekle kalmadı, En İyi Senaryo ve En İyi Kadın Oyuncu (Ece Dizdar ve Selen Uçer) ödüllerine de layık görüldü.

IMDb

Nasipse Adayız | 2020, Ercan Kesal

Anadolu’nun farklı köşelerinde doktor olarak çalıştıktan sonra hem sinema hem de edebiyat alanındaki yeteneğini defalarca kanıtlayan Ercan Kesal, senaristlik ve oyunculuğun ardından şimdi de yönetmen olarak karşımıza çıktı. Bir belediye başkan aday adayının tek bir günde geçen hikayesi, Türkiye politikacılarının ve seçmeninin gerçekçi bir portresini çiziyor. Doktor Kemal Güler’in yollarının kesiştiği karakterler, gün boyunca yaşananlar ve söylenmeyenlerin daha çok duyulduğu diyaloglarıyla Nasipse Adayız, aslında Ercan Kesal‘ın kendi romanının bir uyarlaması. Ülke bürokrasisinin ve insanlarının iç yüzünü ortaya döken diyalog temelli Romanya Yeni Dalgası filmlerini çağrıştıran tarzıyla Nasipse Adayız, bu zayıf yılda seçkinin en başarılı filmlerinden gerçekten de. Yine de Ercan Kesal‘ın kendi yazdığı romandan yine kendisi uyarladığı, kendisi yönettiği ve ana karakterini kendisi canlandırdığı filmde bazı şeylerin kendi zihninde kaldığını ve bana geçmekte zorlandığını hissettim; fakat bu Kesal’ın kaleminin ve oyunculuğuna olan hayranlığımdan hiçbir şey eksiltmedi. Nasipse Adayız, En İyi Yönetmen (Ercan Kesal), En İyi Kurgu (Ali Aga) ve FIPRESCI Ödülü‘nün sahibi oldu.

IMDb

Bina | 2019, Orçun Behram

Dünya prömiyerini geçtiğimiz güz Toronto Film Festivali’nde yapan, Orçun Behram‘ın ilk filmi Bina, Türkiye’nin tür sinemasına dair mutluluk verici bir film. Bina, distopya romanlarını, filmlerini aratmayan bir gerçekliğe bizzat tanık olduğumuz bir çağda ilgi çekici bir kurmaca distopya yaratmayı başarıyor. Filmde, devletin merkezi bir yayın ağı kurduğu bir Türkiye distopyasında, apartman çatısına yerleştirilen bir antenin fantastik bir şekilde apartmanı ele geçirmesini ve apartmanın güvenlik görevlisi Mehmet’in gerçeklik algısını alaşağı etmesini izliyoruz. Hikayesi ikinci yarıda sıkıcılaşmaya, düğümlenmeye başlamasına rağmen, filmin her anlamdaki teknik üstünlüğü, Türkiye sinemasında kolay bulunmayan yetkinlikteki ses tasarımı ve görsel efektleri, yenilikçi bir sound‘a sahip özgün müziği ve distopya sinemasına uygun görüntü yönetimiyle ilgiyi bir an bile kaybettirmiyor. Hem Ulusal Yarışma jürisinin ikinci büyük ödülü olan Jüri Özel Ödülü‘nü hem de ikinci bir jürinin Seyfi Teoman En İyi İlk Film Ödülü‘nü kazanan Bina, yetenekli ve yaratıcı bir yönetmeni müjdeliyor. Bina, aynı zamanda En İyi Görüntü Yönetmeni (Engin Özkaya) ve En İyi Özgün Müzik (Can Demirci) ödüllerin de sahibi oldu.

IMDb

Körleşme | 2020, Hacı Orman

Başrol oyuncusu Fatih Al‘a En İyi Erkek Oyuncu ödülü kazanan Körleşme, görme engelli bir şairin gözlerinin, bir ameliyatla görmeye başlamasını ve bunun eşiyle, çevresiyle ve edebiyatla ilişkisine olan etkilerini konu alıyor. Körleşmenin görmekle olan ilişkisi üzerinden iyi bir metafor yakalayan senaryo, bir kısa film süresinde işleyebileceği bu metaforu uzattıkça, araya kötü oyunculuklarla canlandırılmış yan karakterler girdikçe izleyicinin ilgisini koruyamıyor.

IMDb

Bilmemek | 2019, Leyla Yılmaz

Aşk, Büyü vs.‘nin seçkinin en iyisi olduğunu kabul ediyorum. Fakat Bilmemek’in hikayesi benim için o kadar tanıdık, o kadar kişisel ki, onu ikinci sıraya itmem imkansız gibi. Ulusal Yarışma filmleri arasında benim için en iyisi, Leyla Yılmaz’ın ödül töreninden eli boş dönen filmi Bilmemek hakkında ayrıca bir yazı yazmıştım.

IMDb

Soluk | 2019, Özkan Yılmaz

Ulusal Yarışma filmleri, iyisiyle kötüsüyle bir açıdan dikkat çekiciydi bu yıl; Türkiye sineması taşradan biraz uzaklaşmış sanki. Bazıları ortalamanın altında, bazıları bariz kötü olsa dahi ortada şehirli insanların hikayelerini anlatan iyi fikirler, senaryolar olduğu bir gerçek. Soluk da bu hikayeler arasında benim için ortalamanın üzerine çıkabilen filmlerden oldu. Uğur Polat, Aslı İnandık ve Emrullah Çakay‘ın oyunculukları filmi izlenilebilir kılmış açıkçası; hatta Aşk, Büyü vs. olmasaydı, En İyi Kadın Oyuncu ödülünün, Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu seçilen Aslı İnandık’a gidebileceğini düşünüyorum.

IMDb

Ceviz Ağacı | 2020, Faysal Soysal

Yapımcılar, Rus edebiyatını sanatın zirvesi sanan, Ankaralı sinemacıların ağır cümlelerle ve kırılgan egolu erkek karakterlerle dolu yavaş filmlerinden ne zaman sıkılacak? Körleşme, Ceviz Ağacı ve Şair‘den sadece ikisini izledim, ama birkaç haftaya hangi ikisini izlediğimi unutup konularına göz atsam cevabı bulamayabilirim.

39. İstanbul Film Festivali Ulusal Yarışma filmleri arasında ayrıca Anıl Gelberi‘nin Plaza, Mehmet Emin Yıldırım‘ın Şair, Onur Ünlü‘nün Topal Şükran’ın Maceraları ve Erkan Yazıcı‘nın Uzak Ülke filmleri yer alıyordu.