İsmini aldığı Latince “fringere” eyleminden hareketle her yıl çeşitlendirdiği programıyla sınırları sorgulayan, onlarla oynayan ve en önemlisi sınırları geçirgenleştirmeye gayret eden Istanbul Fringe Festival, altıncı edisyonuna dair detayları kısa süre önce açıkladı. 13-21 Eylül 2024 tarihleri arasında Türkiye’den ve dünyadan tiyatro, dans ve performans disiplinlerinde yenilikçi ve yaratıcı işleri bir araya getirecek olan festival, bu yıl İstanbul’un farklı noktalarına yayılan yeni mekanlar, ulusal ve uluslararası iş birlikleri ve gece etkinlikleri ile sınırların ardındakileri aramamıza yardımcı olacak.

Alternatif ve yenilikçi işler üreten genç sanatçılara işlerini uluslararası platformda sergileme imkanı sunan festival, bu yıl da Türkiye’nin yanı sıra Amerika Birleşik Devletleri, Belçika, Fransa, İtalya, Hollanda, Singapur, Slovenya, Tayvan, Japonya ve Yunanistan olmak üzere toplam 11 ülkeden ekipleri İstanbul’da ağırlayacak. Ben de bu vesileyle festivalin zengin programı içinde kaçırılmaması gerektiğini düşündüğüm beş performansı sizinle paylaşacağım. Keyifli okumalar.

Dünya Maskara

Festival programı içinde dikkat çeken ilk yapım, 19. yüzyılda İstanbul’da karamanlidika ile yazılmış iki dilli şarkılar ve mezar yazıtlarından esinlenen bir Türk-Yunan performansı olan Dünya Maskara. Yunan alfabesini kullanan bir Türk dili lehçesi ve yazı sistemi olan Karamanlıca, Osmanlı İmparatorluğu’nda Türkçe konuşan Ortodoks Hıristiyanlar tarafından kullanılırken koreograf Mairi Pardalaki ve şair Çağla Meknuze, bu geçmiş dilsel yakınlığın izlerini araştırıyor ve yazıları aşk, ölüm, din ve kadının yeri gibi arşiv temalarıyla yan yana getirerek yeni yaklaşımlar icat ediyor. Bunun bir yansıması olan Dünya Maskara, 21 Eylül 2024 Cumartesi günü saat 16.00’da Arter’de izlenebilir.

Heartquake

Festival programından ikinci önerim, konsept ve koreografisinde Ekin Tunçeli’nin imzasının yer aldığı Heartquake. Hareket araştırması fikrini bedenin yaşadığı coğrafya ile olan somatik ilişkilenme hali üzerinden alan bir çağdaş dans eseri olan Heartquake, yaşam tarzımıza dönüşmüş sallantılılığa odaklanıyor. Bunu da yaparken bağlamını türlü “sallantılı” hallerin, arayışlar, çabalamalar, ilişkilenmeler ve inşa edememeler üzerinden koreografik olarak örüyor. Çabalamaların, bir yere varamamanın, çok verimli olup bir verim elde edememenin, yorulmaların, duramamaların normalimize dönüştüğü altından faylar geçen toprak parçasında herhangi bir şeyde beklemek buraların doğasına aykırı mı? Ve her yıkıma rağmen tek kalan bizlerin çabası mı? Bunların cevabını aramak isterseniz 17 Eylül 2024 Salı günü saat 20.30’da Alan Kadıköy’de olun derim.

The Kitchen Dance

Listemin üçüncü sırasında yer alan yapım, festivalin bu yılki açılışını da yapacak olan The Kitchen Dance. Neredeyse sadece mutfağında yaşayan bir kadın olan Kaiti ile tanışacağımız bu dans gösterisinde onun mutfakta geçmişi, bugünü ve geleceği çağrışımlarla gözlerinin önünden geçmesini ve evrensel ve kolektif bir kadın anlatısına dönüşmesine de tanıklık edeceğiz. Ev işiyle tamamen özdeşleşmiş olsa da mutfak aynı zamanda toplumsal eleştiriden uzak bir kadın itiraf mekânıdır. Bitmek bilmeyen bir el işi hapishanesi ve bir aile ocağıdır ve aynı zamanda bir ibadet yeri, bir buluşma yeri ve bir kutlama yeri olduğu kadar, bir kadının tüm bir yaşamın muhasebesini yapabileceği ve küçük bir kişisel devrim başlatabileceği bir yer haline gelir. Kaçırmak istemeyenler, Alan Kadıköy’de 13 Eylül 2024 Cuma günü saat 20.00’de ve Eksibir’de 18 Eylül 2024 Çarşamba günü saat 22.00’de gerçekleşecek bu performansı takvimlerine not edebilir.

The Life of Hokusai

Japonya ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkilerin tesisinin 100’üncü yıl dönümünde İstanbul’da sahnelenecek The Life of Hokusai, hiç kuşku yok ki festivalin bu yılındaki en dikkat çekici işlerinden biri. Ünlü Japon ressam Katsushika Hokusai’nin hayatındaki iç çatışmaları, dans ve dövüş sanatlarının bir karışımı olan geibu aracılığıyla tasvir eden performansta, sanatçıyı Katsumi Sakakura canlandıracak. Kendisinin cennetin ve dünyanın enerjileri arasında bir köprü olduğuna ve bir ejderhanın vücut bulmuş hali olduğuna inanan Hokusai, felç geçirdikten ve büyük bir yangında her şeyini kaybettikten sonra birçok başyapıt çizdi. Kendini resme kaptırdığı yıllarda, ihmal ettiği karısı Koto’nun ani ölümünden sonra, o kadar derin bir pişmanlık duydu ki sanatının anlamını sorgulamaya başladı. Performans, sanatçının bu dönemini yansıtırken, eserlerinin devasa bir “canlı projeksiyona” yansıtılması ile de izleyicilere büyüleyici bir görsel deneyim sunacak. 2022 yılında Cool Japan Matching Award ile onurlandırılan performans, 17 Eylül 2024 Salı günü saat 20.30’da ENKA Oditoryumu’nda sahnelenecek.

The Whisper of the Waves

Festival için hazırladığım için bu listede beş performans öneriyorum fakat “Tek bir hakkın olsa kesinlikle neyi önerirdin?” diye soracak olursanız cevabım, Tayvan’dan gelecek The Whisper of the Waves olurdu. Gösterisini sosyal meseleler ve teatral şiirsellik arasında güzel bir denge kurarak sahneye taşırken aynı zaman klasik edebiyatın güzelliğini yorumlamak, sosyal meselelere değinmek ve ülkenin yerel yaratıcı enerjisini keşfetmek için tiyatroyu kullanan Shinehouse Theatre, akıcı bir şekilde stilize edilmiş bir prodüksiyonda bir araya gelen metin ve hareketle kilit bir soruyu da ortaya koyuyor: Başınıza bir felaket gelse ne yapardınız ve kime başvururdunuz? Yalnız bir taksi şoförü, hassas bir saksı bitkisiyle yakın bir bağ kuruyor. Sevgi dolu bir çift taşıyıcı ebeveynlik konusunda çelişkiye düşüyor. Bu karakterlerin iç sesleri ve en içten duygu ve düşünceleri ise farklı teknikler aracılığıyla dile getiriliyor. Sonuç olarak, ortaya hem doğa hem de insan doğası üzerine etkileyici ve ustaca bir değerlendirme çıkıyor. Buna ortak olmak için 15 Eylül 2024 Pazar günü saat 19.30’da Zorlu PSM Turkcell Platinum Sahnesi’nde yerinizi alabilirsiniz.

13-21 Eylül 2024 tarihleri arasında gerçekleştirilecek 6. Istanbul Fringe Festival’e dair merak ettiğiniz diğer tüm ayrıntılara festivalin web sitesi üzerinden ulaşabilirsiniz. Şimdiden keyifli festivaller.

Kapak Fotoğrafı: İstanbul Fringe Festival

İlginizi çekebilir: Halil Şimşek’ten 21. Gümüşlük Müzik Festivali: Kaçırılmaması Gereken 5 Konser