Hem İtalya’yı bir uçtan diğerine gezeceksiniz, hem günler süren şenlik ve eğlencenin bir günlüğüne de olsa bir parçası olacaksınız hem de İtalyan mutfağı denince akla gelen lezzetleri tadacaksınız desek, herhalde rüyalarınızdaki seyahat tanımını yapmış oluruz, değil mi? İtalya’da bölgelere özgü ürün ve geleneksel yemeklerin neredeyse her biri için lezzet festivalleri bulmak mümkün. Birçoğu yaz ve sonbahar aylarında toplanmış olan, İtalya’daki yemek ve lezzet festivallerine gelin Alfa Romeo ile birlikte göz atalım:

Kuzeydoğu İtalya’dan, Friuli-Venezia Giulia bölgesinden başlayalım. İtalya’nın doğuya açılan kapısı kabul edilen bu bölge, Avusturya ve Slovenya’ya komşu ve Adriyatik Denizi kıyısında. Yani farklı mutfak kültürlerine ve mutfak geleneklerinin kesişiminde yer alması nedeniyle İtalya’nın en zengin ve çeşitli mutfaklarından birine sahip. Bölgeye özgü yiyecekler arasında San Daniele ve Sauris salamları, Montasio peyniri, cjarson adlı mantı ve ravioli benzeri makarna ve patates, Montasio peyniri rendesi ve soğanları kızartarak hazırlanan sokak lezzeti frico var. İşte tüm bunlar, her yıl eylül ayında Udine‘de gerçekleşen Friuli Doc festivalinde bir araya geliyor. Aynı tarihlerde Kuzey İtalya’nın başka bir bölgesinde, Lombardia‘da ise mutlaka uğramanız gereken yer, Gorgonzola kasabası. Tahmininiz doğru; burası Gorgonzola peynirinin yuvası. Özellikle kuru ceviz, risotto, jambon ve polenta ile iyi giden bu gurme peynire adanmış festival Sagra Nazionale del Gorgonzola, 20 yıldır Gorgonzola kasabasında düzenleniyor.

Kuzeybatı İtalya’daki Piedmonte bölgesi, dünya mutfağının en değerli ürünlerinden biri olan beyaz trüf mantarının bolca bulunduğu bir bölge. Mantarların toprak altından toplandığı sonbahar mevsimi, Avrupa’da mantarın bulunduğu birçok köy ve kasabada olduğu gibi İtalya’da da birçok festival ve fuarla kutlanıyor. Bunlardan en büyük ve en önemlisi ise her ekim ayında Alba‘da düzenlenen Fiera Internazionale del Tartufo Bianco d’Alba. Festivalde mantardan ufak bir miktar satın almak için binlerce euro’yu gözden çıkarmanız gerekiyor ama tabii festival boyunca trüf mantarıyla hazırlanmış birçok yemeği uygun fiyatlara tadabiliyorsunuz. Piedmonte‘deki bir diğer önemli festivalse mayıs ayındaki Sagra del Risotto: Sessame kasabasındaki bu risotto festivalinde, yüzlerce farklı malzeme ve sosla hazırlanmış risotto deneyebiliyorsunuz. Kuzeybatı İtalya’nın Akdeniz kıyılarındaki Liguria bölgesinde ise her yıl Mayıs ayının ikinci pazar günü Sagra del Pesce festivali gerçekkleşiyor, ya da dini adıyla Festa di San Fortunato. Cenova’nın güneyindeki Camogli adlı balıkçı kasabasındaki bu festivalin en büyük atraksiyonu, kasaba meydanında, dünyanın en büyük kızartma tavasında topluca hazırlanan balık kızartması oluyor.

Emilia-Romagna, özellikle Bologna kenti, İtalyan mutfağının tüm zenginliklerinden nasibini almış bir bölge. Bu da İtalyan yemek festivalleri deyince akla gelen ilk destinasyonlardan biri olmasını sağlıyor. Örneğin her yıl eylül ayında Castelfranco Emilia‘da, tüm kasaba halkı La Sagra del Tortellino‘yu ziyaret edecek yerli ve yabancı turistler için hamur açmaya, el yapımı tortellini hazırlamaya başlıyor. Efsaneye göre tortellini şeklini, güzlliğiyle ünlü tanrıça Venüs’ü anahtar deliğinden gözetleyen bir hancının, onun göbek deliğini tasvir edişinden almış! Eğer bölgeye ekim ayında uğruyorsanız ise Bologna‘da İtalya’nın en ünlü salam çeşitlerinden olan mortadella’ya adanmış bir festivale denk gelme şansınız var: Mortadella Bò. Emilia-Romagna’nın güneydeki Marche‘nin en büyük yemek festivalleri arasında sayabileceğimiz Sagra del Crescia ise bölgeye has pide benzeri crescia için. Crescia‘yı benzerlerinden, örneğin Emilia-Romagna’nın piadina‘sından ayıran, hamuru hazırlanırken içine eklenen domuz yağı, yumurta ve karabiber. İşte her yıl eylül ayında, Ancona yakınlarındaki Monte San Vito‘da gerçekleşen bu festivalde başrolde crescia olsa da, her sokakta ya da standda farklı sürprizlerle karşılaşabilecek olmanızın nedeni crescia içine konulan peynir ve salam çeşitleri…

Roma’nın sokak lezzetleri arasındaki favori, porchetta… Şiş geçirilerek ve çevirilerek, tuz, karabiber, sarımsak ve rezeneyle pişirilen bu domuz eti, geleneksel olarak ciriola ya da rosetta gibi top ekmekler arasına konarak yeniyor. Bu sokak lezzetinin çıktığı yer ise Roma’nın biraz dışındaki Ariccia kasabası. Bu yüzden de Lazio‘nun yemek festivalleri arasında yıldızlaşan, eylül başında bu kasabada düzenlenen Sagra della Porchetta oluyor. 67 yıldır düzenlenen bu festivalin eğlenceli geleneklerinden biri bekleyen kalabalığa top ekmekler atılması!

Ağustos ortasında Abruzzo’da denk gelebileceğiniz en önemli festival, Elice köyündeki Sagra della Mugnaia. Eşzamanlı olarak bir Orta Çağ festivaline (La Notte nell’Ilex) de ev sahipliği yapan bu tarihi köyün yemek festivalinin odağında geleneksel Mugnaia makarnası var. Makarnanın özelliği, köydeki su değirmenlerinde öğütülen durum buğdayının unundan hazırlanması ve kalın, elle açılan, upuzun tek bir parçadan oluşması. mugnaia‘yı et sosu ve Montepulciano şarabı ile tatmanız tavsiyemizdir!

Gelelim Güney İtalya’ya. Tarihi ve doğası kadar mutfağıyla da baş döndüren bir güzelliğe sahip olan Campania bölgesinde iki ayrı festivalden söz edelim. İlki, temmuz ortasında gerçekleşen Sagra del Limone. Özellikle limoncello‘suyla ünlü olan Sorrento‘nun yakınlarındaki Massa Lubrense‘deki bu festivalde buz gibi limonatalardan, limon kremalı tatlılara, limon reçellerinden limoncello’ya limonla yapılabilecek her türlü yiyecek ve içeceğe doyacaksınız! Campania‘da deniz ürünlerinden bahsetmemek de olmaz tabii ki; Saviano‘daki Sagra del Cuoppo da bunun için doğru adres. Temmuz başındaki bu festival, özellikle Napoli’de çokça rastlayacağınız bir sokak lezzeti olan cuoppo‘ya adanmış. Cuoppo, kağıt külahlarda servis edilen kızarmış kalamar, kızarmış balık, kızarmış sebze ve hatta çikolata soslu kızarmış hamur topları gibi kızartmaların genel adı. Tam yaz aylarında karın doyurmak için ideal olan bu atıştırmalığı serin bir kadeh Falanghina şarabıyla eşleştirebilirsiniz. Campania’nın mutafğı en zengin bölgelerden biri olduğunu, mozzarelladan domatese birçok farklı ürün düzenlenen festivallerin yaz boyunca sizi beklediğini de unutmayın!

İtalya’nın en güneyine geldiğinizde, denemeniz gereken tatlardan biri Tumact me tulez adlı makarna. İtalyan ve Arnavut kültürlerinin karışımı olan Arbëreshë kültürünün bir geleneksel yemeği olan Tumact me tulez, ekmek kırıntıları, et suyu, ceviz ve ançuez ile hazırlanan bir makarna. Her yıl eylül sonunda Basilicata‘daki Barile‘de düzenlenen festivalin ziyaretçileri Aglianico del Vulture şaraplarının depolandığı mahzenleri, kasabanın etrafındaki bağ evlerini ve tarihi atraksiyonlarını gezebilecekleri bir tura da katılabiliyorlar. Calabria’da ise eylül başında biraz ağız yakan bir festivale konuk olabilirsiniz: Sagra del Peperoncino. Sahil kasabası Diamante‘deki festival, bölgenin ünlü küçük acı kırmızı biberleri, peperoncino biberleri etrafında şekillenmiş. Biberler acı olsa da festivalde zaman geçirmek çok tatlı. Çünkü acı biber yeme yarışmasından (rekor yarım saatte 500 gram yemekmiş) “acılı sinema” adlı bir film gösterim programına, konserlerden sokak gösterilerine birçok etkinlik ziyaretçileri bekliyor.

Otomobilinize atlayıp lezzet peşinden bölge bölge, şehir şehir dolaşırken, daha önce söz ettiğimiz İtalya’nın gizli kalmış kasabaları, İtalya’nın tarihi yerleri ve İtalya’daki sanat müzelerine de uğramayı ihmal etmeyin!