Parayla aramızdaki ilişki önemli. Parayı fazla sevmek de sıkıntı, hesapsızca harcamak da… Hele ki döviz kurlarının şaha kalktığı bugünlerde. Ben de nasıl daha tasarruflu yaşayabilirim, bütçemi kontrol altında tutabilmek için neler yapabilirim diye araştırma yaparken Japonların kakeibo adını verdikleri tasarruf sanatıyla karşılaştım. Akıllıca tavsiyelerin ve uygulama adımlarının yer aldığı bu para biriktirme sanatına gelin yakından bakalım. 

Kakeibo (kah-keh-bo şeklinde telaffuz ediliyor), Japonya’nın ilk kadın gazetecisi Hani Motoko tarafından geliştirilen basit ve sade bir bütçe yönetimi yaklaşımı. İlk kez kullanıldığı 1904 yılından bugüne özellikle hitap ettiği Japon ev kadınlarına ve haberdar olan dünya vatandaşlarına bütçelerini yönetme konusunda yol göstermeye devam ediyor. 

Diğer bütçe yönetim yaklaşımlarında olduğu gibi kakeibo’da da temel mantık her türlü gelir ve gider kalemini kayıt altında tutmak. Böylece parayla aranızdaki ilişkinin neye dayandığını tespit etmeniz ve ona göre bir yaklaşım geliştirmeniz kolaylaşıyor. 

Gelir ve giderlerimizi kayıt altına alırken mutlaka el yazısı kullanmamız önemli. Kakeibo metodunda telefonlarımızdaki para yönetim app’lerinden, bilgisayarımızdaki excel tablolarından uzak duruyoruz. Böylece el yazısı kullanmanın insan psikolojisindeki yapıcı etkilerinden yardım alıyoruz. Aslında bu noktada kakeibo’nun bullet journaling ile de örtüştüğünü, eğer bir bullet journal kullanıcısıysanız defterinizde her ay için bir sayfayı kakeibo’ya ayırabileceğinizi de hatırlatmak isterim. Ben işim gereği ajandasız çalışamayanlardan olduğumdan, her ayın bir sayfasını kakeibo için ayırdım. Vergilerimi, ödemelerimi, faturalarımı böylece kayıt altında tutabiliyorum. 

Kakeibo Metodunun Temel Soruları

Gelirlerimizi ve giderlerimizi kayıt altında aldıktan sonra yapmamız gereken bir diğer şey de harcamalarımıza yön vermek. Bunun için de kakeibo methodunun aşağıda yer alan dört temel sorusu var. Kendimize bu soruları sorarak ve yanıtlarken dürüst davranarak bütçemizi yönetiyoruz. 

Kullanabileceğim para ne kadar?

Aylık gelirimizden sabit harcamalarımızı düştüğümüzde kalan tutar bize cevabını verecek. 

Ne kadar biriktirmek istiyorum?

Birikim yapmak istediğimiz tutarın ne kadar olduğunu hayallere kapılmadan belirlemek önemli. Yeni bir saat mi almak istiyorum, arabanın modelini mi yükseltmek istiyorum yoksa kısa bir tatile çıkmak niyetinde miyim? Bunlar bize biriktirmek istediğimiz tutarın cevabını verecek. 

Ne kadar harcıyorum?

Her gün düzenli olarak ve en küçük bir harcamayı dahi atlamadan giderlerimizi yazmamız gerekiyor. İstek harcamaları, zorunlu harcamalar, kültürel harcamalar gibi kategoriler çerçevesinde giderlerimizi not alıyoruz. 

Bütçemi nasıl yönetirim?

Harcamalarımızı düzenli yazdıktan sonra ortaya çıkan tablo haftalık olarak göz attığımızda bütçemizi aşıp aşmadığımızı, bir sonraki hafta rahat davranabilir miyiz yoksa harcamalarımızı kısmamız mı gerekir, bizi kendiliğinden yönlendirecek.

Bu soruları yanıtlarken de yukarıda belirttiğim gibi her şeyi el yazısı ile not almamız gerekiyor. Her ayın sonunda cevaplamamız gereken dört sorumuz daha var. Bunlar:

• Bu ay bütçemi aştım mı?
• Para biriktirebildim mi?
• En fazla neye para harcadım?
• Bütçemi düzgün yönetebilmek için neleri değiştirmem gerekir?

Bu soruların cevaplarını her ay değerlendirmek ve el yazısı ile kayıt almak bir süre sonra bakış açısı ve disiplin kazandırıyor. Böylece birikim hedefimiz doğrultusunda huzurumuzu kaçırmadan emin adımlarla ilerliyoruz. 

Kakeibo metodu ile ilgilenenlere Fumiko Chiba adlı yazarın Kakeibo: The Japanese Art of Saving Money ve Hani Motoko’nun Kakebo – The Japanese Art of Saving Money: Discover the path to balance and calm isimli kitabını önerebilirim. Ne yazık ki iki kitabın da Türkçe tercümesi henüz bulunmuyor. 

Her şeyi el yazısı ile kayıt altına almak biraz uğraştırıcı gibi görünebilir ancak ay sonunda defterin sayfalarını çevirip o ayın mali durumunu görmek gerçekten kafanızda şimşeklerin çakmasına sebep olacak. Ben mesela, yaptığım gereksiz harcalamaların toplamını karşımda büyük rakamlar halinde gördüğümde bambaşka bir insan olmak üzere kendime söz verdim. Deneyin, siz de göreceksiniz. 

Kapak fotoğrafı: bestcashbackrewardscreditcard.com

İlginizi çekebilir: Ceren Oğuz’dan Kintsugi Felsefesi