Aslında uzun süredir yazmayı düşündüğüm bu yazıyı Netflix’te izlediğim “My Next Guest Needs No Introduction with David Letterman”ın ardından mutlaka yazmalıyım diye düşündüm. Çünkü hem Kim Kardashian hem de Kardashian ailesinin bu denli “tartışmalı” karakterler olarak anılmalarının ve neredeyse toplumu çok sevenler ve nefret edenler olarak ikiye bölebiliyor olmalarının şaşırtıcı ve ilgi çekici olduğunu düşünüyorum.

Kim Kardashian Kimdir?

Öncelikle bilmediğini iddia edenler için (özür dilerim ama bilmiyor olmanız gerçekten imkan dahilinde değil hem geleneksel hem sosyal medyada 10 yıldan uzun süredir var olan bir kadından söz ediyoruz) kısa bir açıklama ile başlayacağım. Kim Kardashian kariyerine daha çok model/marka yüzü/reklam yüzü olarak başlamış olan, ailesi ile birlikte yer aldığı bir reality show olan “Keeping up with the Kardashians” ile tanıdığımız bir ünlü. Bu ismi duyduğunda nötr bir yaklaşım gösteren insan sayısı ise son derece sınırlı. Pek çok kişi kendisinden sinirlenecek derecede hoşlanmazken bir de bütünüyle hayranlık besleyen ve her adımını takip eden son derece büyük bir kitle var. Peki günümüz gibi eski Hollywood özerkliğinden uzaklaşılan, neredeyse herkesin sosyal medya üzerinden bir takipçi kitlesi edinebildiği ve sosyal medyada varlığını sürdüren pek çok kişinin aşağı yukarı aynı işleri yaptığı bir dönemde Kim Kardashian neden bu kadar tartışmalı?

Başlarken şunu belirteyim, ben Kim Kardashian hayranı ya da aksine kendisinden haz etmeyen biri değilim; açıkçası bu kadar tartışmalı bir figür olmasaydı muhtemelen bu denli ilgimi dahi çekmezdi. İlgimi çekip, kendisini araştırdıkça, ailecek yer aldıkları programı ve bazı röportajlarını izledikçe de kesinlikle nötr olduğuma karar verdim çünkü bence herhangi bir ünlüden bir farkı yok aslında; takdir edebileceğimiz ya da hiç desteklemeyeceğimiz bazı yorumları ve paylaşımları var.

Öncelikle kendisinden hoşlanmayan pek çok insanın temel tezi üzerinden konuya yaklaşalım: “Bu kadın hiçbir iş yapmadığı/yeteneği bulunmadığı halde milyon dolarlar kazanıyor; bu durum adil değil.” Peki bu gerçekten böyle mi? Bence değil. Kim Kardasian’ın oyunculuk, müzik, edebiyat ya da benzer biçimde entelektüel çevrelerce takdir edilecek özel bir yeteneği yok; bu konuda kendisi de hemfikir zaten. Yine de 10 yılın üzerinde bir süredir markalarla birlikte reklam yüzü olarak çalışan ve önce geleneksel ardından da sosyal medyayı domine edebilen bir kadından söz ediyoruz. Dolayısıyla bu kadın çalışmıyor ibaresinin doğru olması mümkün değil, hiç değilse ufak bir reklam ajansı/influencer gibi çalıştığı kesin. Buna ek olarak son 5-6 yıldır bir güzellik ve bir iç giyim markası sahibi ve yıllardır da çeşitli markalarla kendi ismini taşıyan ürünler sunan biri. Bu da, markalarının temsil ettiklerini beğenelim ya da beğenmeyelim onu milyon dolarlar üzerinden hareket eden bir iş kadını yapıyor. Buna ek olarak 2021 yılında sona erecek olan ve 18 sezondur devam eden bir televizyon programı var; yalnızca bunun çekimlerinin bile ciddi bir zaman ve konsantrasyon gerektireceği açık.

Medyada Yer Alan Kadınların Acımasızca Eleştirilmesi

Ben hem geleneksel hem sosyal medyada yer alan herkes için aslında aynı şeyi düşünüyorum: “Aynı anda hem bu denli yargılanmak ve negatif geri dönüş almak hem de bu denli sevilmek ve ilgi görmek mental açıdan nasıl bir histir acaba?” Bu bakımdan hem Kim Kardashian hem de ailesi belki de ünün bu iki ucunu en derin haliyle yaşayan insanlar. Başlıkta kadınlardan söz ediyor olmamın nedeni ise medyada yer alan kadınların erkeklere göre daha çok yargılanması çünkü dünyanın neresinde olursanız olun kadınlar şu iki konuda erkeklerden çok daha acımasızca yargılanıyorlar: cinsellikleri ve bir ebeveyn olarak yetenekleri.

Örneğin Kim Kardashian’la ilgili sürekli tekrarlanan iddialardan bir tanesi “bir seks kaseti sayesinde ünlü olduğu”. Çeşitli açıklamalarından bunun kendisinin isteği dışında yayınlandığını biliyoruz; durum böyleyken mahremiyeti ihlal edilen bir kadına karşı empati duymak ve konuyu rahat bırakmak yerine, bu konu üzerinden birini aşağılamayı son derece karakter dışı ve çirkin buluyorum. Yine sosyal medyadaki paylaşımları da Demet Akalın tarafından dahi (bknz. ünlü “you’r mum” yorumu) bir anne için “fazla açık” gibi eleştiriler topluyor. Bir anne olmanın giyim tarzınızda neden değişiklik yapmanızı gerektirdiğini zaten asla anlamayamadığım gibi tüm dünyaca şu iki kavramın ayrımını yapma zamanımızın artık geldiğine inanıyorum “sexual” (seksüel-seksi) ve “sexualized” (cinselleştirilmiş-objeleştirilmiş).

Kim olursak olalım artık şunu anlamamız gerek: bir insanın kendi cinselliğinden memnun olması, kendini seksi hissetmesi, bunu vurgulayan paylaşımları kendi isteği ve iradesi ile yapması ile üçüncü kişiler tarafından kendisine cinsel anlamlar yüklenmesi ve objeleştirilmesi arasında büyük fark var. Yani aslında bir kişinin paylaşımlarının sizce (ya da kendisince de) seksi olması, size herhangi bir şey borçlu olduğu, zaten başına gelebilecek her türlü cinselleştirilmeyi hak ettiği, “aranmakta olduğu” anlamında asla gelmiyor. Ek olarak kadınlar bu konuda hunharca yargılanır ve her paylaşımları bir “tartışma konusu” haline gelirken erkeklerin paylaşımları ile ilgili böyle bir tartışma konusu açmak akla dahi gelmiyor. İnanmadınız mı, test edelim? Bana Kim Kardashian’ın seks videosunda onunla birlikte yer alan adamın ismini söyleyebilir misiniz?

Diğer Kadınları Yargılayan Kadınlar: Kız Kardeşlik Nerede?

Daha önce üzerine yazmıştım tekrar da söylüyorum feminist olmamız diğer kadınların tüm düşünce ve beyanlarını onaylamanızı gerektirmiyor bununla birlikte anlamsız yargılamalardan arınma konusunda o kadar uzun bir yolumuz var ki… Daha yakın zamanda Kim Kardashian siyasi bir konudaki yorumları üzerinden eleştiren bir kadın sunucu (eleştirebilir, dünya siyasetine ilişkin farklı görüşleri olması kadar normal bir durum olamaz) bir televizyon programında resmen Kardashian’ın poposuna atıf yaptı. Normal koşullarda Kim Kardashian’ın kendisi de bu şakalara alışkın ve eğlenceli buluyor ama buradaki yorum aşağılamaya yönelikti. Konuyla hiçbir ilgisi olmadığı zaten açık olan bu gereksiz yorum eril anlayışın yıllardır sürdüğü fiziksel özellikleri üzerinden alay etme/aşağılama alışkanlığının kadınlar olarak bizler üzerinde dahi etkisini ne denli gösterdiğinin bir kanıtıydı aslında.

Üstelik bunu yapan yalnızca tek bir kişi değil, ya da fiziksel özellikleri, cinselliği üzerinden mütemadiyen eleştirilen tek kadın da Kim Kardashian değil. Bu yalnızca öfkenin bir dışa vurumu ve şu anda benim de çok sevdiğim, kadınların kadınları desteklemesi konusunda da son derece aktif çalışan, yorumları olan Reese Witherspoon dahi yıllar önce bir ödül konuşmasında nedenini anlayamadığımız bir biçimde Kim Kardashian’ı seks videosu üzerinden eleştirmişti.

Bence bütün bunlardan daha ilginç olan ise bu gibi rahatsız edici yorum ve eleştirilere neredeyse her gün maruz kalan Kim Kardashian’ın kendisinin de benzer davranışları sürdürmesi. Kanye West’in “Famous” isimli şarkısında Taylor Swift’e ilişkin (Swift’in kendisinin izninin, şarkının içeriği tüm açıklığıyla anlatılarak alınmadığını belirttiği) “O sürtüğü ben ünlü yaptım” sözlerinden doğan tartışmada eşini desteklemenin üzerine çıkıp, Taylor Swift’in sosyal medya üzerinden linç edilmesi için bir kampanya başlattığını hatırlarsınız. Yine Kim Kardashian’ın kendi kız kardeşi ile fiziksel olarak kavga ettiği, anne ve iş kadını anlayışları arasındaki farklar üzerine acımasızca eleştirdiği sekanslar televizyon programlarında yer aldı. Bu da kadınlar olarak birbirimizi destekleme ya da en azından negatif etkilememe konusunda halen ne kadar uzun yol almaya ihtiyaç duyduğumuzu ve empati konusunda gelişmemiz gerektiğini gösteriyor.

İmkanları Doğru Amaçlara Kanalize Etmek

Özellikle sosyal medyada ciddi bir takipçi kitlesi olan herkes için sıkça tekrarlanan bir eleştiri “gençlere kötü örnek olmaları”. Bu eleştirinin altındaki nedenleri anlayabiliyorum. Sosyal medyanın bugünkü halinden önce doğmuş biri olarak geleneksel medya ve eleştiriler bile gençliğimin çok büyük bir kısmını beden dismorfik bozukluğu ve yeme bozukluklarıyla geçirmeme büyük katkıda bulunmuşken bugünkü bilgi ve görsel akışında yaşamak kesinlikle istemezdim. Kim Kardashian’ı özellikle tüketim çılgınlığını ve mükemmel bir beden sahibi olma zorunluluğunu desteklemekle eleştirenler var. Haklı olabilirler ama benim aklımda şöyle bir soru var: Sınırı nerede çizeceğiz? Yani günün sonunda Kim Kardashian sadece parası olan aldığı ürünleri ve daha çok da ürettiği ürünleri paylaşan tanıtımını yapan bir kadın. İzlediğimiz şey iyi bir mesaj olduğunu düşünelim ya da düşünmeyelim kendi hayatı. Pek çok cerrahi uygulama, korse gibi ek ürünler, stilistlerden ve makyözlerden destekler alıyorsa da bedeni de kendi bedeni.

Dolayısıyla bu paylaşımları yapmasını engellemek için belli kurallar konsa bu aslında sansür olurdu. Çünkü bizi rahatsız eden her şeyi yasaklamak istemek aslında eleştirdiğimiz bazı kim olduğunu bilirsiniz siz (evet Voldemort) güçlerin anlayış ve hareket biçimden çok da farklı değil. Durum böyleyken belki de yasakçı mantığımızdan yada bitmek bilmeyen olumsuz eleştirilerden sıyrılıp bilgilendirmeyi ön planda tutmamız gerekiyor. Örneğin; Kim Kardashian’ın genç kadınların beden algısını zedeleyecek paylaşımlar yaptığını düşünüyorsak onlara bu paylaşımların neden tetikleyici olabileceğini, neden kendileri ile karşılaştırmaktan kaçınmaları gerektiğini anlatan bilgiler sunmak başka bir insanı kısıtlamaya çalışmaktan çok daha iyi olabilir diye düşünüyorum.

Özetle orijinal kurucusunun Paris Hilton olduğu düşünülen bu influencer furyası içerisinde Kim Kardashian gibi büyük isimlerden en küçüklerine kadar tümü etkili olmayı sürdürecekler. Emek-eğitim karşılaştırmaları ve gelir dağılımı adaletsizliği ise haklı bir tartışma konusu olmayı sürdürecek. Yine de bir takım etkilere sahip olan insanları çok sevmek ya da nefret etmek gibi uçları benimsemek yerine kişileri her bir davranışı üzerinden ayrı ayrı değerlendirmenin hem biz hem de konu kişiler için daha sağlıklı olduğuna inanıyorum ve herkese kendilerini Kanye’nin Kanye’yi sevdiği kadar sevecekleri özgüven dolu bir yaşam diliyorum.

Kapak Fotoğrafı: cnbc.com