Alışveriş tercihlerimizin son beş yılda bu zamana dek hiç olmadığı kadar çok ve hızlı değiştiği açık. Bir ürünü canlı yayında tanıtımı yapılırken izlerken eş zamanlı olarak satın alabilmek anlamında gelen ‘livestream shopping’ de online alışverişin daha sık kullanacağımız yeni bir biçimi olarak karşımıza çıkıyor. Peki bu yeni satış yolu aşırı tüketim alışkanlığımız ve insan etkileşimi ihtiyacımız üzerinde nasıl bir etki gösterecek?

X kuşağı alacağı herhangi bir nesneye dokunmak, denemek hatta bunları farklı markalar için birden çok kez yaparak sonunda bir karara varmak gibi alışkanlıklara sahipken, Y ve Z kuşakları olarak online alışverişin her halini hızla benimser durumda. Yine de ‘livestream shopping’ aslında sandığımız kadar da yeni bir yöntem değil. Özellikle 90’larda popüler olan, ekranda yazan numarayı arayarak aynı ürünün sipariş verilebildiği canlı reklamların etkisiyle bu yönteme biraz da olsa aşinayız. Elbette ‘livestream shopping’ bunun çok daha pratik ve gelişmiş bir versiyonu. Tek yapmanız gereken canlı yayın sırasında ekranda çıkan ürün kutucuğuna tıklayarak ürünü satın almak. Bu da günlük yaşam pratiğimizin bir parçası olan diğer online alışveriş yöntemlerinden farklı olarak bir linke tıklama ve oradan başka bir siteye yönlendirilme aşamalarını ortadan kaldırmış oluyor.

‘Livestream shopping’in doğuş noktası e-ticaret devlerinden Alibaba’nın Taobao Live adlı platformu. Gelişimiyse bu platformun ötesine taşınıyor ve yöntem hızla prestijli moda markaları da dahil olmak üzere pek çok şirket tarafından benimseniyor. Zeynep Yeniçeri’nin Vogue Türkiye’de yayınlanan makalesine göre, McKinsey’nin analizi, bu yöntemin Çin’e 2017 yılında getirdiği gelir 7 milyar dolarken 2020’de bu sayı 171 milyar dolar olduğunu gösteriyor. Tommy Hilfiger’ın Çin’de yaptığı canlı yayınsa 16 milyon kişi tarafından izlenirken, 1300 ürünün satışı yalnızca iki dakika sürmüş. Yani tüketicinin bu yeni yönteme yoğun bir ilgisi olduğu alışveriş verileri üzerinden de görülebiliyor.

‘Livestream shoping’i deneyen moda markaları arasında H&M, Adidas, Burbery gibi isimler var ancak yöntemin kullanım alanı yalnızca modayla sınırlı değil. Eko Walmart’ın Walmart Cookshop projesi, Sofia Vergara, Manolo, Jamie Oliver ve Patti LaBelle gibi tanınan şefler ve ünlülerin yer aldığı 22 yemek videosunda bu yönteme yer veriyor. İzleyicilerin videoda yer alan ürünlerin gönderilmesi ya da onların gidip alabilmeleri için en yakın Walmart şubesini seçmesine imkan tanınıyor.

Tabii ki online alışverişe dair en temel sorunlardan biri olan “insan etkileşimi” ihtiyacı ‘livestream shopping’ için de mevcut. Bize bu sırada yol gösterebilecek, fikirlerine güvenebileceğimiz birini arıyoruz. Bu da halihazırda yükselişte olan ‘influencer’ları önemli bir noktaya yerleştiriyor. Öte yandan markalar ve şirketler de aranan insan etkileşimini sağlamanın farklı yollarını buluyorlar. Örneğin; Korkuma ismindeki e-ticaret çözümü, evinin konforundan uzaklaşmadan alışverişte yüz yüze yardım alabilmek isteyen müşteriler için geliştirilmiş. Uygulama, işletmelerin canlı yayın aracılığıyla müşterileriyle konuşabilmelerine, müşterilerin de almak istedikleri ürünleri daha yakından tanımalarına imkan tanıyor. Zaten ‘livestream shopping’in diğer online alışveriş yöntemlerinden bir farkı da izleyicilerin yayın sırasında yorum yapabilmeleri ve sorular sorabilmeleri. Hedefse bu direkt iletişim sayesinde online satışları ciddi bir biçimde artırmak.

‘Business’ bakış açısıyla bu yeni yöntem, satışları artıracak verimli bir kaynakken toplumsal bilinç adına en temel soru; ‘livestream shopping’in aşırı alışveriş alışkanlıklarımıza nasıl etki edeceği. Sürdürülebilirliğe dair farkındalığın arttığı bu dönemde kalıcı bir yöntem olmayı başarabilecek mi? Tüm bunları bize zaman gösterecek.

Kapak Fotoğrafı: Flowics

İlginizi çekebilir: Yogi Magger’dan ‘Greenwashing’ (Yeşil Aklama)