4 Şubat Dünya Kanser Günü’nde hepimizin bilinçlenmesi gereken bir konuda ve özellikle pandemi döneminde en çok hasar gören kitlelerden olan, çocukluk çağında görülen en yaygın kanser türü olan lösemi hakkında detaylı bilgi almak için LÖSEV (Lösemili Çocuklar Vakfı) yetkililerle ile iletişime geçtim. Lösemiyi daha yakından tanımak adına; hastalığın belirtilerine, tedavi sürecine, iyileşme oranlarının artışına, erken teşhisin önemine değindiğimiz bir sohbet oldu. 

(Editör Notu: Okumakta olduğunuz yazıda LÖSEV yetkililerinin ricası üzerine konuya uygun olarak hazırlanan basın bültenlerinden alıntılar bulunmaktadır.)

Bundan 25 sene öncesine bir yolculuk yapalım. Lösemi (kan kanseri) hastalığına yakalanan insanların neredeyse tamamı, ancak hayatını kaybettiğinde bu hastalıktan kurtulabiliyordu. Filmlere ”amansız hastalık” adıyla konu olan lösemi, neredeyse yakaladığı herkesin ölümüne sebep oluyordu. Günümüze doğru geldiğimizde ise, LÖSANTE hastanesinde bugünün verilerine göre Lösemili hastaların iyileşme oranı %92’ye ulaştı. Türkiye ortalamasında ise bu oran %75’lerde. Tek hedef, bu oranın en kısa sürede %100’e ulaştığını görebilmek. Löseminin nedenleri ve risk faktörlerine dair bilginiz sınırlıysa yazıyı okumadan önce LÖSEV yetkililerinin basın bültenleri için hazırladığı başlıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Löseminin Nedenleri

Lösemi genetik değişikliklerle seyreden bir hastalık ancak kalıtsal (ailesel geçişli) bir hastalık değildir. Ailesinde 1. derece yakınlarında bir tane bile lösemi veya kanser olan, ailesinde 2. derece yakınlarında 2 kişide kanser hastalığı olan anne babalar, çocuklarını lösemi riskleri açısından yakından takip etmeli ve kanserojenlerden korumalıdır.

Risk Faktörleri

1. Yaş: 1 – 6 yaş arasında en sık görülmektedir.
2. Lösemiye yatkın hastalıkları olanlar (Down sendromu, immün yetmezlikler ve bazı kalıtsal hastalıklar.)
3. Kronik enfeksiyonu olan çocuklar
4. Hormonal hastalıklar
5. İmmün sistemi baskılayan ilaç kullananlar
6. Obez çocuklar
7. Güneş ışığı ve radyasyona aşırı maruz kalanlar
8. Pasif sigara dumanına maruz kalanlar
9. Kanserojen beslenen çocuklar 

Kanser olduğunuzu ya da bir yakınınızın kansere yakalandığını öğrenmek hayatının en zor anlarından biri olabilir. Hiç bilmediğiniz bir dünyaya etrafınızda o dünya ile hiç tanışmamış kişilerle uzun bir yolculuğa çıkarsınız. Kuruluşunun ilk senelerinde, 22 yıl önce lösemili çocukların tedavi sürecindeki zorlukları aşmasını hedefleyen LÖSEV, günümüzde aldığı bağışlarla sadece lösemili çocuklara değil tüm kanser hastalarına yoldaş oluyor. Bu zorlu sürece geçiş yapacak tüm tanı alanlara da çok değerli bir mesajı var: ”Yalnız değilsiniz‘‘

Tedavinin uzun ve zorlu olduğu çoğunluk tarafından bilinmesine karşın tedavide iyileşme oranının bu kadar yüksek olduğunu pek kimse bilmiyor. Hastalar için süreç boyunca en önemli olan şey morali yüksek tutmak, bunun için de psikolojik destek almak oldukça önemli. LÖSEV maddi manevi hem hastaların hem de ailelerin yanında olurken, tedavi gören çocuklara LÖSEV kolejinde eğitimlerine devam etme fırsatını da sunuyor. Tedavi bursları ve eğitim burslarının yanı sıra kuru gıdadan kırmızı et ürünlerine, giyimden hijyen ürünlerinden kadar her konuda hasta ve ailelerinin yanında oluyor. Tedavide kullanılan ilaçların çoğunluğu 25 sene önceki ilaçlarla aynı. Protokollerde ise beklenmedik bir uygulama değişikliği yok. Burada asıl değişimi getiren şey lösemiye olan bakış açısı oldu. 

İyileşme oranlarını bu denli arttıran ve tedavide %100 başarıya götürecek maddeleri LÖSEV yetkilileri şu şekilde sıralıyor:

• En yeni ve en başarılı kemoterapilerin, tedavi gören hastalara zamanında ve eksiksiz şekilde uygulanması gerekir.
• Hastanelerde hijyen kurallarına bağlı kalmak ve sterilizasyona ciddi ölçüde önem vermek gerekir. Hastalar mutlaka tek kişilik odaklarda kalmalıdır.
• Lösemili çocukların kaldığı odalarda annelerinin refakat etmesi durumunda enfeksiyon riskine karşı her türlü sıkı tedbir alınmalıdır.
• Kemoterapi ve yoğun bakım sürecinde doğru ve ihtiyaca yönelik beslenmeye uygun bir diyet takip edilmelidir. Burada özellikle protein bakımından zengin ürünler tüketilmelidir.
• Kemoterapi sonrası hastane çıkışında enfeksiyon riski artacağından hastanın hijyene ekstra özen göstermesi gerekir.
• Tüm bu tedavi süreçlerinde dikkat edilmesi gerekenlerden en önemlisi ise doğal immünoterapi olarak adlandırılan en az ilaçlar kadar önemli bir etkiye sahip olan bolca gülmek, hayata sıkı sıkıya sarılmak ve morali yüksek tutmaktır.

Yetkililere göre, tüm bu gereklilikler yerine getirildiğinde tedavide %100 başarıya ulaşmak hiç de zor olmayacaktır. Yukarıda bahsedilen hijyen koşullarına uymayan hastanelerde tedavi görülmemelidir. Maalesef ki ülkemizin özellikle doğusunda bu şartları yerine getiremeyen Üniversite ve Devlet hastanelerinde tedavi gören Lösemi hastalarına sıkça rastlanıyor. Aynı durum İstanbul’da yer alan bazı fakülte ve özel hastaneler için de geçerli. Bu uygulamalara sessiz kalınması tedavi sürecini başarısızlığa uğratan en büyük etkenlerden biri…

Pandemi Döneminde Lösemi

Tüm dünyayı sarsan koronavirüs salgınıyla beraber hayat düzeninin değişmesi en çok da hastanede tedavi görmek durumunda olan hastaları etkiledi. Bu durumdan en olumsuz şekilde etkilenen hasta gruplarından biri de kanser hastaları ve lösemili çocuklar oldu. Tedavinin, en küçük bir aksamada bile oldukça geriye gittiği kemoterapi hastaları, virüs riski korkusuna hastanelere gitmekten çekinir oldu. Hastanelerin kalabalık olmasıyla Covid-19’lu hastalarla aynı alanlarda tedavi edilmeye başlanan kanser hastaları bile oldu. 

Vücudunda kanser belirtisi gözlemleyen pek çok kişi hastane ortamında bulunmaktan ve virüs kapmaktan korktuğundan erken teşhis şansını kaybediyor. Teşhisi yeni konulan hastalar ise kemoterapi ve ışın tedavisi almaktan kaçıyor. Tanının aşamasına göre ameliyat gerektiği halde, hastalar bunu da pandemi sonrasına erteliyor.

Lösemili Bir Çocuk Tedavisini Tam Günü ve Saatinde Almak Zorunda!

• Uluslararası tedavi protokolleri en doğru uygulamaları içerecek şekilde hazırlamış ve planlanmıştır. Hedefi -lösemili hastalar için- kemik iliğindeki blast adı verilen kötü huylu hücreleri yok etmektir.
• Tedavide kullanılan ilaçlardan biri blastın hücre duvarlarını yıkarken diğeri çekirdek adını verilen en önemli merkezini parçalar.
• Bir başkası lösemi hücresinin beslenmesi için gerekli maddeleri yok ederken, diğer ilaç hücrenin çoğalmasını önler.
• Tedavi sürecinde meydana gelen en küçük bir aksama kötü huylu lösemi hücresinin yeniden canlanmasına, çoğalmasına ve en kötüsü direnç kazanmasına yol açar.
• Burada oluşabilecek en küçük bir aksama kötü huylu lösemi hücresinin yeniden canlanmasına, çoğalmasına ve en kötüsü direnç kazanmasına yol açmaktadır.
• Bu nedenle Covid süresince hastanelere gidemeyen, tedavileri aksayan, teşhis konulamayan veya hastanelerde Covid virüsü kapan bütün lösemili kanser hastalarının hayati tehlikesi bulunuyor.

Yetkililerin ise en çok vurguladığı nokta; hastaların Covid-19’dan değil, Lösemi’den çekinilmesi gerektiği! Erken tanı almaktan değil, geç kalmaktan korkun. Bu konuda ben ne yapabilirim diye düşünüyorsanız LÖSEV’in hazırladığı blog sayfasına buradan ulaşabilirsiniz. Kendiniz ya da yakınınız için destek almak istiyorsanız, ofislerin bulunduğu illerdeKİ (Ankara- İstanbul- İzmir- Bursa- Adana, Antalya, Kayseri, Eskişehir, Samsun) ofislere giderek, 0312 447 0660 numaralı telefonu arayarak ya da websitesi üzerinden başvuru yapabilirsiniz.

Kapak Fotoğrafı: logovector.org

İlginizi Çekebilir: Yaprak Civan’dan Kırmızı Kurdele İstanbul