Eğer başarı sadece şansa bağlı olsaydı ve eğer şu sıralar herkesin başına gelenler için söylediği gibi “Coğrafya kaderdir” sözü doğru olsaydı az sonra anlatacağım dünyanın kendi kendine milyoner olan ilk siyahi kadın girişimcisi Madam C.J. Walker’ı tanıma şansımız olmazdı.

Hikâyesi, Netflix‘te yayınlanan 2020 yapımı “Self Made: Inspired By The Life Madam C.J. Walker” mini dizisinde de anlatıldığı gibi ilham verici. Dizi o kadar güzel kurgulanmış ki girişimciliğe, özellikle kadın girişimciliğine dair günümüzde de yaşanan benzer problemlere, ayrıntılı bir biçimde yer veren bir yapım olmuş.

Madam C.J. Walker’ın Gerçek Hikâyesi

Diziden bahsetmeden önce Madam C.J. Walker’ın gerçek hayat hikâyesine değinmek istiyorum. Asıl adı Sarah Breedlove olan Madam C.J. Walker 23 Aralık 1867 ‘de Louisiana’da bir pamuk tarlasında doğar. Köleliğin Abraham Lincoln tarafından kaldırılmasından iki yıl sonra dünyaya gelen Sarah, daha sonra kendisinden bahsederken özgür bir dünyaya doğduğuna dikkat çeker.

Yasalar onu özgür bir Amerikalı olarak görüyor olsa da siyahi olması aslında resmi olmayan bir dışlanmayı yaşamasına neden olmaya devam eder. 7 yaşında yetim kalır ve sonra erkek kardeşiyle birlikte 1877’de Mississipi’ye taşınır. Burada da pamuk toplamaya devam eder ve ev işlerinde çalışır.

14 yaşına geldiğinde kötü yaşam koşulları onu evlenmeye zorlar. İlk eşiyle evlenir ve Kızı A’leila dünyaya gelir. Ancak şanssızlık peşini yine bırakmaz. Bu sefer kızı henüz iki yaşındayken, eşi vefat eder. Bunun üzerine Sarah ve kızı St. Louis’e, berber erkek kardeşinin olduğu şehre taşınırlar. Burada çamaşırcı olarak çalışmaya başlayan Sarah, kızını devlet okuluna gönderecek parayı kazanır. Sarah, ikinci evliliğini burada, St. Louis’de tanıştığı reklamcı Charles J. Walker ile yapar.

Peki Girişimcilik Hayatı Nasıl Başladı?

1890’lı yıllardan itibaren Sarah kendi yaşadığı kellik sorununa çözüm aramaya başlar. Ancak o dönemde siyahi kadınların saç tipine göre herhangi bir şampuan ya da saç bakım kremi bulmak imkansızdır. St. Louis’te birlikte çalıştığı Eczacı Annie Turnbo kendisinin ürettiği Poro Saç Bakım Serisini Sarah üzerinde dener ve çok başarılı olur. Sarah, bir süre bu ürünün satış temsilciliğini üstlenir. Daha sonra Turnbo ile işbirliği biter ve kendi ürünlerini üretip satmaya karar verir. Hem siyahi kadınların kendilerini çok daha güzel hissetmelerini sağlamak, hem de siyahi toplumu kalkındırmak ana amacıdır.

Kendi hikayesinden yola çıkarak üretiği kremin hayatını nasıl değiştirdiğini ve bu kremi kullanan tüm siyahi kadınların hayatlarının değişebileceğini anlatır. Böylece markasına ilgi duyan binlerce siyahi kadın müşteri elde eder. Yani ürünü sattıran şeyin aslında arkasında yatan çarpıcı hikâye olduğunu savunan pazarlama stratejilerinin doğruluğunu kanıtlamış olur. Daha sonra güzellik salonları açar ve sıcak taraklarla siyah kadınların saçlarına şekil vermeye başlar.

Bünyesinde yaklaşık 10.000’e yakın siyahı kadın çalıştırır. Böylece kökleri köleliğe dayanan siyahi kadınların kendi ayakları üzerinde durmalarını sağlar. Sağladığı bu faydalar ve kattığı değerler şirketinin büyümesinde ürettiği üründen daha büyük rol oynar.

“Azim Benim Sloganım!” Madam C.J. Walker

Tabii ki bu başarısının altında başarısızlıklar, hayal kırıklıkları, zaferler ve zeka dolu bir serüven yer alır . 1900’lerin başında hem bir siyahi olarak hem de bir kadın olarak nasıl zorlu yollardan geçip hayalini büyük bir şirket haline dönüştürdüğünü düşünürsek, çok büyük bir saygıyı hak ediyor doğrusu.

Self Made : Inspired By The Life Madam C.J. Walker

Netflix’te yayınlanan bu mini dizi yaklaşık elli dakika süren dört bölümden oluşuyor. Sahneler, kostümler yine tabii ki ilgi çekici. Madam C.J. Walker’ın hikayesinden çok fazla sapmadan, sadece yukarıda okuduklarınızdan küçük detaylarla farklılaşan bir senaryo ile karşımıza çıkmakta. Belki de doğru olan dizideki senaryodur, bilemeyiz!

Diziyi anlatmayacağım ama bir kadın girişimci olarak, kız kardeşimle birlikte kurduğumuz şirket serüvenimizde yaşadıklarımızın, o dönemle paralel olmasını izlediğim için hem üzüldüm, hem de kendimden çok fazla şey bulduğum için etkilendim.

Bu nedenle diziyi izledikten sonra aklımda kalan, kadın girişimciliğine dair 1900’lerin başlarında, kölelikten özgürleştirilmiş ama her zaman dışlanmış siyahi kadınların yaşadığı dönemden günümüzde de ne yazık ki geçerliliğini sürdüren çıkarımlarımı listelemek istiyorum:

Kadın Girişimciliğine Dair Kişisel Deneyimlerim

• Girişimcilik, hücrelerimizde kodlanan genetik bir miras gibidir. Eğer içinizde girişimci olma hissi varsa, bunu engellemek çok zor.
• Kadın girişimcilerin çevrelerinde onları hayal kurmakla suçlayan birçok kişi olabilir. Ancak gerçek şu ki; girişimciler gerçekleştirebilecekleri hayaller kurarlar ve mutlaka da gerçekleştirirler. Madam C.J. Walker’ın da yaptığı gibi.
• Bir kadın girişimci olarak çevrenizde, sizi ilk başarısızlığınızda vazgeçirmeye çalışan ve sabit bir maaşla sıradan bir işte çalışmaya yönlendiren insanlar olabilir.
• İş yatırımcı bulmaya geldiğinde, girişimci toplulukları daha yolun başında olduğunuz için size yardım etmeyebilir. Çünkü bu topluluklar sadece çoktan başarı elde etmiş kişilere fayda sağlamaya meyillidir. (Tabii ki bunun aksini gerçekleştirmek için çalışan toplulukların da var olduğunun farkındayım ve onları tenzih ediyorum.)
• Sırf kadın olduğunuz için dahi fikirleriniz hafife alınabilir.

Madam C.J. Walker 1900’lerin başında içinde büyüyen ve engelleyemediği bu enerjisini büyük zorluklar karşısında gerçeğe dönüştürmeyi başaran, inandığı fikre sonuna kadar sadık kalan, imkansızlıklardan imkan yaratan ve hayallerinin çok çalışarak nasıl gerçekleştiğine şahit olan harika bir kadın girişimci. Hikâyesi hem gerçekte anlatıldığı gibi hem de dizide değinildiği gibi oldukça motive edici.

Madam C.J. Walker’ın da dediği gibi “Topluluğumuz için kadın girişimciliği hayati önem taşır!” 1900’lerin başından 2021’e dek değişmeyen bir gerçek…

Kapak Fotoğrafı: Annie Dills

İlginizi çekebilir: Ece Yılmaz’dan Future Females Ankara