Gün değişti. Kişi değişti. Şehir değişti. Bak zaman değişti! Değişirken sonda kayboldun.

Makas Oyunları | dot

Kendimizi bütün haftanın çalışma temposuna kaptırdığımızda, Cuma gününün gelmesini sabırsızlıkla bekleriz. Hafta sonunu karşıladığımız anlardır Cuma akşamları. Kimisi iş – okul çıkışı arkadaşlarıyla yenilecek yemeğin, kimisi izlenecek sinemanın, kimisi gidilecek konserin, kimisi de evde dinlenmenin motivasyonu içindedir. Benim Cuma akşamı tercihim genelde arkadaşlarla yenilecek yemek sonrası izlenecek tiyatrodur.  Geçen Cuma böyle bir Cuma’ydı. Birlikte oyun izlemekten büyük keyif aldığım  Hale ve Duygu’yla dot’un yeni oyunu Makas Oyunları –  1’i izledik.

Makas Oyunları – 1 isminden de anlaşılacağı üzere sezon boyunca devamı gelecek serinin ilki. Bu seride yer alan kısa oyunlar Şişman Adam, Bazı Şeyler Çok Saçma, Pankart ve Hassas güncel olaylara politik bir bakış açısı getirilerek hazırlanmış. Ancak yazımda oyunların anlattığına değil düşündürdüklerine yer vermek istiyorum.  Çünkü genelde dot performanslarından sonra, kendimi bir süre oyunun hissettirdiği şeyi sorgularken bulurum. Bu bazen tanrı, bazen kader, bazen öteki olur. Bu seferki ise değişim oldu.

Oyunu izlemek için salona girdiğimizde metal iskelete giydirilmiş sarı, kırmızı ve mavi renkte cam sahne hemen dikkatimi çekti. 4 Kısa oyun oynanacağı için birçok oyuncunun performansını izleyeceğimi biliyordum; ancak sahne, oyunun enerjisi hakkında fikir veren ilk ipucuydu. Sahne ile kurduğum o sıcak temastan sonra oyunu görmek için sabırsızlanmaya başladım.

 Ve beklenen an… Duvara yansıtılan görüntüler, başlangıçta seyirciyi yakalamayı başaran bir müzik ve İbrahim Selim’in yansıtılan görüntü ve müziği gölgede bırakacak sesi. Daha önce “Öksüzler” de ve “Sarı Ay”da  izlediğimiz İbrahim Selim’in sesinin ne kadar tok ve güzel olduğunu ya ben fark etmemişim ya da Şişman Adam’da oynadığı rol sesine yeni bir tını katmış. Oyunun kapitalizm üzerine bilgilendirici bir akışı var. Ancak Şişman Adam’da beni çeken konu kapitalizmin nasıl işlediği, nereye dokunduğu ve hayatımızı nasıl ele geçirdiği değil. İbrahim Selim’in kurduğu o çok temel cümle: “Değişim insanla başlar!”

Cümleyi duyduktan sonra oyunun kendi içinde “değişimi” sorguladığını , “değişim”e göndermeler yaptığını düşünmeye başladım. Odak noktam metnin içinde değişime karşı yapılan eleştirel tutumu takip etmek oldu. Şişman Adam’da takip ettiğim şey değişim olmasına rağmen daha sonraki oyunlarda bu kavramın ele alınacağı beklentisinde değildim. Ancak ikinci oyun “Bazı Şeyler Çok Saçma” başladığında değişim sorgulamasını yakalamış olmama sevindim. Çünkü sahnede Deniz Türkali’nin gerçek karşısında sisteme nasıl karşı koyamadığının, onu nasıl değiştiremediğinin süreçlerini izledim. Buna Pınar Töre’nin soğuk, sert ve sağlam; Deniz Türkali’nin ise yumuşak, uysal ama güçlü oyunculuğunun katkısı büyüktü.  Ve sonra üçüncü oyun… Pankart… Gelecek geçmişte sorulan sorunun cevabı olmuştu burada. Geçmiş ile gelecek yüzleştiğinde, daha iyisi için değişme isteğinin yaratacağı hayal kırıklığını aktardı bize Pankart. Sonra, final… Hassas… Hassas değişime getirilen eleştirel bakışın son formu. Shopping and F…ing’ten beri sadece yönettiği Yüksek’i izleyebildiğim ve sahnede görmeyi özlediğim Tuğrul Tülek’in Jack adında bir akıl hastasını canlandırdığı son kısa oyun… Burada Jack’in seyirci ile kurduğu yakın temastan aldığım o cümle, başta yakaladığım temayı sürdürmemi sağladı: “Bazı şeyler değişebilir!”

İşte böyle… Değişimin insanla başladığı gerçeği (Şişman Adam), değişimi sisteme kabul ettirmenin zorluğu (Bazı Şeyler Çok Saçma), bu zorlukta uzun süre değişmeyen şeyler olsa da (Pankart) “bazı şeylerin değişebileceği umudu” (Hassas)  Makas Oyunları – 1’den sonra üzerine kafa yorduğum şeyler. Bir kavram bu kadar farklı konular üzerinden yer yer tabulara, yer yer sağlam politize edilmiş noktalara dokunarak ancak bu kadar net anlatılabilirdi. Kim bilir? Siz izlediğinizde bambaşka bir kavramı sorguluyor olabilirsiniz. Sırf kendinize yakın gelen bir kavramı değerlendirmek ve eleştirel bakışını tecrübe etmek için Makas Oyunları-1’i izleyebilirsiniz. Türkçe’ye profesyonelce uyarlanmış metin buna izin verecektir. Şimdiden keyifli sorgulamalar!

Bu sezon için daha fazla tiyato önerisine ihtiyacınız varsa, “Yeni Sezonda Uğramanız Gereken 10 Tiyatro” listemize göz atabilir, Makas Oyunları ile ilgili daha fazla yorum için Feyza Bayrak’ın “Post-it: Makas Oyunları” yazısını okuyabilirsiniz.