Üç kuşak boyunca İstanbul’da yaşamış Bulgar asıllı ve sanatçı ruhlu Hristoff Ailesi’nin gözünden Cumhuriyet’in ilk yıllarına ışınlanmak isterseniz Memento İstanbul: Hristoff Aile Arşivi Sergisi’ni 7 Ağustos’a kadar Yapı Kredi Kültür Sanat’ta görebilirsiniz. 

Eski İstanbul’u gerçekten yaşamış olan insanları kıskanırım… Siyah beyaz fotoğraflarda gördüğüm eski İstanbul’u deli gibi merak ediyor, gözümde canlandırmaya çalışıyorum. Eski fotoğraflara bakıp şimdilerde o mekanların yerlerinde olmamaları ayrı üzücü tabii. İyisiyle kötüsüyle güzelmiş o zamanlar İstanbul!

31 Mart’tan beri açık olan ve geçenlerde gezme imkanı bulduğum Yapı Kredi Kültür Sanat’taki “Memento İstanbul: Hristoff Aile Arşivi Sergisi” 1920-30’lu yıllara ait İstanbul fotoğrafları ile dolu Hristoff Ailesi’nin üç nesildir biriktirdiği kişisel eşyalar ve anılardan oluşuyor.

Hristoff Aile Arşivi’nin temelleri Bulgaristan’dan İstanbul’a gelen Peter Dimiter Hristoff’un 1920-30’lu yılların İstanbul’unu belgeleyen fotoğraflarıyla atılmış. Cumhuriyet’in ilk yıllarında Peter Dimiter’in başlattığı “anı biriktirme” tutkusu, oğlu Dimiter ve torunu Peter tarafından da devam ettirilmiş. Arşivde yer alan kartpostallar, resimler, kişisel eşyalar ve fotoğraflar ailenin İstanbul’la olan bağını bize aktarıyor. Sergiyi gezerken sürekli olarak Peter Dimiter’ın da sesi size eşlik ediyor. 

1932 yılında Sanayi Teşvik Kanunu’ndan yararlanan iş yerlerinin yarısı İstanbul’da konumlanıyormuş. 170 dokuma kuruluşundan 84 tanesi 1930-32 yılları arasında kurulmuş. Hristoff Ailesi’nin de kurduğu Ka-Bo çorap fabrikası da aynı zamanlarda faaliyete geçmiş ve Türkiye’de kurulan ilk naylon çorap fabrikalarından biri olması bakımından oldukça büyük öneme sahipmiş. 

Aile üyelerinin çoğunun sanatla ilgili olması Hristoff Ailesi’ni İstanbul’da buluşturmuş. Üç kuşak sanatçı olan aile üyeleri eserlerini İstanbul’un tarihinden, kültüründen ve insanından etkilenerek üretmiş. New York’ta yaşayan aile üyelerinden Dimiter Hristoff (1958, Istanbul doğumlu) halen resim, özgün baskı, halı dokuma ve kağıt üzerine eserler üretmeye devam ediyor. 

Peter Dimiter Hristoff’un ilk fotoğrafları Atatürk’ün cenaze törenine ait fotoğraflarmış. Ayrıca sergiyi gezerken bir duvarın komple kartpostallardan  oluştuğunu görüyorsunuz. Her kartpostalın ayrı bir hikâyesi var tabii. Hristoff’lar için bu kartpostallar oldukça önemli bir parça anladığım kadarıyla. Her gittikleri yerden birbirlerine kartpostal atmışlar. Hristoff Ailesi sanatsal çalışmalarına kaynak olması için de bu kartpostalları yıllardır biriktirmişler. Serginin giriş kısmında Hristoff Ailesi’ne ait fotoğraflar, kartpostallar, kişisel eşyalar bulunurken üst katında Peter Hristoff’un kendisine ait sanat eserleri bulunuyor. Baskı halılar, resimlerden oluşan, daha güncel tarihli eserler tabii bunlar.

Memento İstanbul: Hristoff Aile Arşivi Sergisi’ne, bir dizi etkinlik de eşlik ediyor. Etkinliklerle ilgili detaylı bilgiye YKY Kültür’ün sosyal medya hesaplarından ve internet sitesinden ulaşabilirsiniz. Raffles İstanbul, Can Carpet, Jotun ve New York School of Visual Arts desteğiyle hazırlanan ve küratörlüğünü Peter Hristoff, Elif Erdoğan, Yeşim Demir Pröhl’ün üstlendiği sergide Hristoff Aile Arşivi’nden derlenen objelere Rahmi Koç Müzesi, Pera Müzesi, Yapı Kredi, Nur-Selçuk Altun, Ömer M. Koç, Emel-Bülent Korman ile Ayşegül-Ömer Özyürek koleksiyonlarından alınan resimler de eşlik ediyor.

Benim gibi İstanbul kitaplarına ilginiz varsa sergi çıkışında dilerseniz Yapı Kredi Kültür Yayınları’ndan Memento İstanbul kitabını da satın alabilirsiniz. Kütüphanenize eklemek için için oldukça güzel bir seçenek olacaktır diye düşünüyorum. Ben sergi öncesi alıp sergiyi öyle gezmiştim. Böylelikle daha etkileyici oldu; tavsiye ederim.

Kapak Fotoğrafı: sanat.ykykultur.com.tr

İlginizi çekebilir: Artsy Magger’dan İstanbul Sergi Takvimi