Pandemi 2020 yılının neredeyse tamamında bizi evlerimize hapsettiğinde, çoğumuz dizilere, filmlere gömüldük. Dolayısıyla, Netflix başta olmak üzere Prime Video ve Disney+ gibi dijital yayın platformlarının abonelikleri bir anda yükselişe geçti. Uzun süren stresli bir belirsizlik döneminde pek çok insanın yeni yapımları keşfetmek yerine, daha önceden bildiği ya da izlediği şeylere yönelmesinin sebebi ne olabilir? Bu konuyla ilgili Doç. Dr. Linda Bryne’ın çalışmasını kendi yorumlarımı katarak sizlere aktarıyor olacağım.

Pandemi Döneminde Aynı Yapımları İzlemek

Eve kapanma dönemimiz bir yandan yeni diziler keşfetme, seyredemediğimiz filmleri izleme fırsatı bulma şansı gibi gözükse de, çoğumuz aslında yıllardır izlediğimiz dizi ve filmleri başa sara sara birkaç günde bitirme yöntemine gittik. Klasiklerden “Harry Potter ve Yüzüklerin Efendisi” etrafımda neredeyse herkesin pandemi döneminde yeni baştan seyrettiği filmlerden oldu. Friends, The Office gibi çok sezonlu diziler genelde ‘binge-watching’ yapılarak birkaç gün içerisinde bitirilenler arasında yer aldı.

En Büyük Sebep: Stres

Pandemi sırasında gördüğümüz pek çok davranış stres ile ilişkilendirilebilir. Olası sağlık riskinin stresi, evde sıkışıp kalmanın stresi, bilinmezliğin stresi… Tüm bu stres kaynaklarının bir araya gelmesiyle normalde meydana gelmeyen davranışlar ve tepkilerle karşılaşır olduk.

Doktor Bryne’a göre, beyin stresi hissetmeye başladığında vücudun uyarılmasını arttıran kimyasallar salgılıyor. “Beynimizin strese tepkisi, adrenalin ve kortizol gibi hormonları vücuda salgılanır, çünkü bu hormanlar vücudumuzu ‘savaş ya da kaç’ tepkisine hazırlar.’’

Gündelik hayatımız için bir miktar stres korkulanın aksine yararlı olabilir. Bir işi yaparken hafif stresli olmak bizi o işi yapmaya motive eder. Örneğin, kalabalık önünde ya da toplum içinde konuşma yaparken çoğumuz heyecanlanıp stres yaparız, ancak buradaki stres fazlaya kaçmadığı sürece bizi konuşma boyunca uyanık kılacak güç olarak görülebilir. Kısacası vücudumuzun stresi hissetmesi ile ilgili herhangi bir anormallik yoktur, burada önemli olan stresi doğru yönlendirebilmektir.

Uzun Süreli Strese Verdiğimiz Tepkiler

Stres çeşitli biçimlerde ve yoğunluklarda karşılaşabileceğimiz bir durumdur. Kısa süreli stres anları yaşadığımızda, bu süreci olumlu şekilde yönlendirmek çok daha kolayken; stres sürekli ve uzun bir süreç haline geldiğinde, kişinin fiziksel ve psikolojik sorunlar gibi olumsuzluklarla karşılaşmasına neden olabilir.

Bryne’e göre uzun süreli stres durumunda kişiler genellikle stres yönetiminde yanlış yollara başvururlar. Bu da stresin sürekli bir hal almasına neden olur. Örneğin pek çok insanın başvurduğu ilk yöntem daha fazla yemek ve yanlış beslenmektir. Düzenli ve sağlıklı beslenmeme vücudu kısa sürede olumsuz etkileyen yöntemlerden biridir. İzolasyon döneminde ise gözlemlere göre kişiler bir stres yönetim yolu olarak alkole başvuruyorlar. Bu da stresi bir süreliğine erteleme yöntemi olarak görülüyor.

Neden Hep Aynı İçerikleri Tüketiyoruz?

Karantina döneminin başında pek çok insan fiziksel aktivitesini arttırma, yemek pişirme, yeni beceriler edinme gibi günlük yaşamlarındaki değişimlere yeni rutinlerle ayak uydurmaya çalıştı. Karantinanın süresi arttıkça belli dönemlerde aralıklı olarak yeni rutinlerinden de sıkılıp eski alışkanlıklarına dönmeye başladıkları gözlemlendi. O noktada eskiye dönme olarak adlandırabileceğimiz pandemi öncesi yaptığımız aktiviteler daha cazip bir hal aldı. Pandemi öncesi ve sonrasında yapabildiğimiz ortak aktiviteler çok sınırlı olduğu için çoğumuz o eskiye dönme hissini izlediğimiz dizi ve filmlerde bulduk.

Byrne bu konuda; stresli zamanlarda beynimizin ve bedenimizin konforu arzuladığını ve konfor bulduğumuz yerlerden birinin de daha önceden boş zamanlarımızda kendimizi eğlendirdiğimiz aktiviteler olduğunu söylüyor. Bu noktada kişiler genellikle bir tanıdığını yeniden ziyaret etme ya da izlediği bir diziyi yeniden izleme yöntemlerine başvuruyor. Birinci seçenek sosyal mesafe kuralları sebebiyle tercih edilemediğinden çoğumuz izlediğimiz dizilerle belki de farkında bile olmadan içinde bulunduğumuz karantina döneminin getirdiği stresi azaltmaya yöneldik.

Etrafta çok fazla belirsizliğin olduğu pandemi döneminde izlediğimiz dizinin devamında ne olacağını bilmek ya da tanıdık birini ziyaret etmek güven duygusu salgılar ve yadsınamaz bir biçimde bizleri sakinleştirir.

Tüm bu bilgiler kapsamında, belirsizliğin devam ettiği karantina döneminde diğer yöntemlere nazaran bildiğimiz dizileri baştan izlemek stresimizin arttığı zamanlar için olumlu bir stres azaltma yöntemi olarak değerlendirilebilir.

Kapak Fotoğrafı: CardMapr (unsplash.com)

İlginizi Çekebilir: Yogi Magger’dan Pandemi Belgeselleri