“Hayat olumlu insanlara da olumsuz insanlara da aynı terslikleri ve trajedileri sunar, ama olumlu insanlar bununla daha iyi başa çıkar.” (Martin Seligman) Son zamanlarda üzerinde durduğum bir konu pozitif psikoloji. Yıldız Teknik Üniversitesi’nde yüksek lisans yapıyorum ve İşveren Markası dersinde  saygıdeğer Doç. Dr Emel Esen hocamızın bir ders boyunca bize vermiş olduğu güzel bilgileri derleyip toparlayıp sizlerle paylaşmak istedim.

Pozitif psikoloji bir başka deyişle psikolojik sermaye 90’lı yılların sonlarında başlayan bir akım gibi görünüyor olsa da aslında kavram olarak Maslow’un Motivasyon ve Kişilik kitabının en sonunda yer verdiği, “Pozitif Bir Psikolojiye Doğru” bölüm ile ilk kez duyulmuş. Pozitif Psikolojinin öncülerinden olan Martin Seligman pozitif psikolojiyi üç seviye şeklinde ifade ediyor.

Birincisi; bireyin geçmiş yaşantılarından doyum alması, an itibarıyla mutluluk duygusu hissetmesi ve geleceğe yönelik iyimserlik ve umut kavramları üzerinde duruyor. İkicisi; dışadönüklük, sorumluluk, sevgi, cesaret, affetme ve özgecilik gibi bireyin pozitif özellikleri. Üçüncü olarak da pozitif psikoloji, bireylerin hem kendilerine hem de topluma yararlı bireyler olmalarını sağlayacak pozitif kuramlar üzerinde çalışıyor.

Pozitif Psikoloji

Pozitif psikolojinin içerisinde bulunan belli başlı konular, bireysel gelişime katkı sağlayan nezaket, sağduyu, cesaret, ölçülü olma, üstün olma gibi olumlu özellikleri karşılıyor. İnsanların iyi ve doğru olan yönleriyle ilgilenmeye ve onları geliştirmeye odaklanıyor. Pozitif psikolojik sermaye kim olduğumuzdan ziyade en iyi olma ve gelecekte ne olacağımız ile ilgili bir kavram ve dört alt kavramla ifade ediliyor. Bunlar:

• Umut
• Öz yeterlilik
• İyimserlik
• Dayanıklılık 

Umut

Umut kavramı, amaç-yönelimli olma ve amaçlara ulaşmak için plan yapmakla ilgili pozitif ve motive edici bir durum. Yüksek umut düzeyine sahip olan kişiler amaçlarını gerçekleştirmek için çözüm yolları arar ve olaylara geniş bir perspektiften bakmaya çalışırlar.

Öz Yeterlilik

Öz yeterlilik kavramı ise kişinin belli bir görevi başarı ile gerçekleştirmek için motivasyon, bilişsel kaynaklar, davranış biçimini harekete geçirmeye yönelik kendi yetenekleri ile ilgili kendine güven ve inancıdır. Öz yeterliliğe sahip insanlar:

• Kendilerine yüksek hedefler koyarlar 
• Zorluklara karşı sabırlıdırlar 
• İçsel motivasyona sahiptirler
• Hedefleri için gerekli gayreti gösterirler
• Zorluklara karşı dirençleri yüksektir.

İyimserlik

İyimser kişiler ise geçmişteki başarısızlıklara ve gerilemelerine rağmen, pozitif beklentilerle ileriye doğru hareket etmeye devam ederler. Pozitif bakış açısını sürdürme eğilimindedirler. 

Dayanıklılık

Dayanıklılık (Rezilyans) kavramı, diğer bir adıyla psikolojik yılmazlık. Sıkıntı, belirsizlik, çatışma, başarısızlık ve hatta pozitif değişim, ilerleme ve artan sorumluluk karşısında sıçrama, harekete geçme durumunu ifade ediyor. Risk veya zorluklarla yüz yüze gelindiğinde, bunlara karşı  pozitif tutum sergileme ve uyum sağlama anlamında. Kintsugi, yılmazlık kavramı için en güzel örnek. Kintsugi kırılmanın aslında bir bozulma ve yokluğa gidiş değil, yeni bir varoluş biçimi olduğudur, umut dolu yaşam metaforları üreten bir sanattır. 

Bu nedenle bu dört kavrama sahip insanların başarı hikayelerini dinlemek bize umut verir ve içimizdeki potansiyellerimizi keşfetmeye pekiştirmeye yardımcı olur. Eğer uzun dönemli bir mutluluk istiyorsak geçmişi hoş görmeyi, şimdiyi takdir etmeyi ana odaklanmayı öğrenmeliyiz ve gelecek ile ilgili fırsat arayışlarımıza da devam etmeliyiz 

Kapak Fotoğraf: Unsplash/@nate_dumlao

İlginizi çekebilir: Mag Porter’dan Pozitif Omlet Röportajı